Avukatın görevden yasaklanması nasıl olur?

Kanuna göre, gerek  isteme bağlı olarak  seçilen  (CMK 149), gerekse  zorunlu  olarak  görevlendirilen  (CMK  150)  avukat  hakkında CMK 151‟deki hallerde soruşturma veya kovuşturma açılırsa,  tutuklu veya hükümlünün müdafilik veya vekilliğini üstlenmekten yasaklanabilir (CMK “KHK 676” 151/1).

C. savcısının, müdafiin  yasaklanmasına  ilişkin  talebi  hakkında hakim veya mahkemece gecikmeksizin karar verilir.

Bu kararlara  itiraz mümkün olup,  itiraz üzerine yasaklama kararı kalkarsa, avukat görevine devam eder.

Yasaklama  kararı  soruşturma  veya  kovuşturma  konusu  suçla  sınırlı  olmak  üzere  bir  yıl  süre  ile  verilebilir. Ancak,  soruşturma  veya kovuşturmanın  niteliği  itibarıyla  bu  süreler  6  aydan  fazla  olmamak üzere en fazla iki defa uzatılabilir.

Soruşturma sonunda kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verilmesi  veya  kovuşturma  sonunda mahkumiyet  dışında  bir  karar  verilmesi halinde, kesinleşme beklenmeksizin yasaklama kararı kendiliğinden kalkar.

Eğer müdafi yasaklanmış  ise, yasak süresince başka davalarla  ilgili olsa bile müdafiliğini veya vekilliğini üstlendiği kişiyi ceza  infaz kurumunda  veya  tutukevinde  ziyaret  edemez  (CMK  “KHK  676” 151/6, CĠK Tüzüğü 185/2-b, a).

OHAL döneminde yapılan kalıcı değişiklik

2016-676  sayılı OHAL KHK‟sı  ile müdafiin görevini yerine getirmediğinde yapılacak işlem ve müdafilik görevinden yasaklanma hususunu düzenleyen CMK 151‟e eklemeler yapıldı. Daha önce yalnızca kovuşturma evresi ile sınırlandırılmış olan yasaklama uygulaması, soruşturma evresi bakımından da uygulanabilir hale getirildi.

Cezayı yerine getirmekle görevli makam, böyle bir hükümlünün cezasını  çekmeye  başladığını,  kendisine  vasi  atanmak  üzere  hemen yetkili  vesayet makamına  bildirmekle  yükümlüdür  (MK  407/2). Ancak, yasa gereği bir yıl ve üstü özgürlüğü kısıtlanan kişilere vasi atama işlemleri uzun süreler sonunda yapılabilmektedir.

Geçici  OHAL  düzenlemesi:  Müdafiin  görevden  yasaklanması

Yürütülen soruşturmalarda, 4/12/2004  tarihli ve 5271 saydı Ceza Muhakemesi Kanununun 149 uncu maddesine göre seçilen veya aynı Kanunun  150‟nci  maddesine  göre  görevlendirilen  müdafi,  hakkında bu  maddede  sayılan  suçlar  nedeniyle  soruşturma  ya  da  kovuşturma bulunması halinde müdafilik görevini üstlenmekten yasaklanabilir.

Cumhuriyet  savcısının  yasaklamaya  ilişkin  talebi  hakkında,  sulh ceza hâkimliği  tarafından gecikmeksizin karar verilir. Yasaklama kararı,  şüpheliye  ve  yeni  bir  müdafi  görevlendirilmesi  için  ilgili  baro başkanlığına derhal bildirilir (KHK 667 m. 6/1-g).

Müdafiin görevden çekilmesi

İster müdafi  ister  vekil  konumunda  olsun,  avukat  temsil  edilen veya müdafaası yapılan kişi  ile olan hukuki  ilişkisini her zaman sona erdirilebilir.  Tek  taraflı  (çekilme  veya  azil)  veya  çift  taraflı  onamla (anlaşarak çekilme) yapılabilecek bu ilişkide herhangi bir haklı neden bulunması gerekmez.

Müdafiin çekilmesi, durumun ilgiliye mahkemece tebliğinden itibaren 15 gün sonra sonuç doğurur, yani müdafiin görevi bu sürede devam eder. Avukat bu süre içinde de yasal yükümlülüklerini ifa etmeye devam etmeli ve ihlale neden olacak biçimde davranmamalıdır.

Başka bir müdafi veya vekil atanması veya görevlendirilmesi halinde de görevin sona ereceği hatırda tutulmalıdır.