Arabuluculuk İnceleme / Araştırma Aşaması
Arabuluculuğun bu aşamasında amaç, mevcut uyuşmazlıkla ilgili olayları, duyguları ve diğer önemli hususları ortaya çıkarmak, anlaşmaya yönelik başlıkları tespit etmek ve bir sonraki aşamanın gündemini hazırlamaktır.
İnceleme / araştırma aşamasında arabulucu, tarafara sırasıyla söz verir. Arabuluculukta yargı sürecindeki gibi davacı-davalı yoktur. Sürecin başında kimin başlamak istediği tarafara sorulur.
Bu özelliği ile arabuluculuk, normal şartlar ve kurallar gereği davacının (müşteki) söz almasıyla başlayan mahkeme veya tahkim duruşmalarından farklıdır Tarafar sırasıyla söz alır ve kendi anlatımlarıyla uyuşmazlık hakkında bilgi verir. Bu arada arabulucu ve diğer katılımcılar tarafarın sözünü kesmez, herhangi bir müdahalede bulunmaz veya soru sormaz, yorum yapmaz.
Daha sonra arabulucu, bazı hususların açıklığa kavuşması ve bilgi boşluklarının tamamlanması için sorular sorar; elde ettiği bilgileri ve gözlemlediği duyguları yansıtır ve tarafarla bir güven ilişkisi kurar. Böylelikle tarafar birbirleriyle görüşlerini paylaşabilir ve birbirlerinin kaygı ve korkularını anlayabilirler. Bu noktada, pozisyonların altında yatan menfaatler ve ihtiyaçlar da tespit edilebilir. Tarafarın birbirlerine olan yaklaşımları, çekişmeli bir yaklaşımdan işbirlikçi bir yaklaşıma doğru yönlendirilir. Ortak bir anlayışa varılması ve bir sonraki aşamaya geçmek için hazır olunması hâlinde, arabulucu bir anlaşma sağlanması amacıyla ele alınması gereken konuları içeren bir liste oluşturmaları yönünde tarafarı teşvik eder. Kâğıt, kâğıtlı tahta veya diğer gösterim araçları bu amaçla kullanılabilir.