Adın, Soyadının Değiştirilmesi, İsim Tashihi Davası Nasıl Açılır?

4721 sayılı Türk Medeni Kanunu madde 27 – Adın değiştirilmesi, ancak haklı sebeplere dayanılarak hâkimden istenebilir.

Adın değiştirildiği nüfus siciline kayıt ve ilân olunur.

Ad değişmekle kişisel durum değişmez.

Adın değiştirilmesinden zarar gören kimse, bunu öğrendiği günden başlayarak bir yıl içinde değiştirme kararının kaldırılmasını dava edebilir.

4721 sayılı Türk Medeni Kanunu madde 173 – Boşanma hâlinde kadın, ev­lenme ile kazandığı kişisel durumunu korur; ancak, evlenmeden önceki soyadını yeniden alır. Eğer kadın evlenmeden önce dul idiyse hâkimden bekârlık soyadını taşımasına izin verilmesini isteyebilir.

Kadının, boşandığı kocasının soyadını kullanmakta menfaati bulunduğu ve bunun kocaya bir zarar vermeyeceği ispatlanırsa, istemi üzerine hâkim, kocasının soyadını taşı­masına izin verir.

Koca, koşulların değişmesi hâlinde bu iznin kaldırılmasını isteyebilir.

4721 sayılı Türk Medeni Kanunu madde 187- Kadın, evlenmekle kocasının so­yadını alır; ancak evlendirme memuruna veya daha sonra nüfus idaresine yapacağı yazılı başvuruyla kocasının soyadı önünde önceki soyadını da kullanabilir. Daha önce iki soyadı kullanan kadın, bu haktan sadece bir soyadı için yararlanabilir.

743 sayılı Türk Kanununu Medenisi madde 153 – (Değişik birinci fıkra: 14/5/1997 – 4248/1 md.) Kadın, evlenmekle kocasının soyadını alır; ancak evlendirme memuruna veya daha sonra nüfus idaresine yapacağı yazılı başvuru ile kocasının soyadı önünde önceki soyadını da kullanabilir. Daha önce iki soyadı kullanan kadın, bu haktan sadece bir soyadı için yararlanabilir.

4721 sayılı Türk Medeni Kanunu madde 321- Çocuk, ana ve baba evli ise ai­lenin; evli değilse ananın soyadını taşır. Ancak, ana önceki evliliğinden dolayı çifte soyadı taşıyorsa çocuk onun bekârlık soyadını taşır.

2525 sayılı soyadı kanunu madde 1- Her Türk öz adından başka soy adını da taşımağa mecburdur.

2525 sayılı soyadı kanunu madde 2- Söyleyişte, yazışta, imzada öz ad önde, soy adı sonda kullanılır.

2525 sayılı soyadı kanunu madde 3- Rütbe ve memuriyet, aşiret ve yabancı ırk ve millet isimleriyle umumi edeplere uygun olmayan veya iğrenç ve gülünç olan soyadları kullanılamaz.

2525 sayılı soyadı kanunu madde 5- Mümeyyiz olan reşit soy adını seçmekte serbesttir.

Akıl hastalığı ve akıl zaifliği dolayısiyle vesayet altına alınmış olan reşidin adını baba­sı, yok ise anası, bu da yok ise vasisi seçer.

2525 sayılı soyadı kanunu madde 6- En büyük mülkiye memurunun vereceği müzekkere üzerine Cumhuriyet Müddeiumumisi, 3 üncü maddedeki memnuiyete uygun olmayarak soy adı kullananların bu adı değiştirmelerini ve tarihte ün almış olanlara ilişik anlatan adların, hilafını iddia ile, kullanılmamasını mahkemeden isteyebilir.

Kanunla taayyün eden unvanlar mahfuzdur.

Soyadı Tüzüğü madde 1 – Her Türk, öz adından başka soyadı da taşıyacaktır. Soyadı olmayanlar 2/7/1936 günlemecine kadar bir soyadı seçip 31 inci madde hükümle­rine göre bunu nüfus kütüklerine ve doğum kâğıtlarına yazdıracaklardır

Soyadı Tüzüğü madde 2 – Söyleyişte, yazışta, imzada özad önde, soyadı sonda olmak üzere bütün harfleri söylenerek veya yazılarak kullanabileceği gibi söyleyişte ve yazışta öz adsız yalnız soyadını kullanmak ve imzada öz adın ilk harfini, özadı iki tane ise her ikisinin ilk harflerini veya birinin ilk harfi ile ötekinin tümünü ve soyadının tümünü yazmak caizdir.

Soyadı Tüzüğü madde 4 – Soyadları, Kanunu Medeni hükümlerine göre mahke­me kararı ile değiştirilir. Kanunun neşrinden evvel kütüğe yazılmış veya yazılmamış soya­dı bulunanlar, 2/7/1936 günlemecine kadar bu soyadlarını değiştirerek yeni bir soyadı alabilirler;ancak eski soyadlarını değiştirenler veya yeniden soyadını alanlar yeni aldıkları soyadını kütüğe yazdırdıktan sonra mahkeme kararı olmadıkça değiştiremezler.

Bu yeni seçimden kendini zararlı ve alakalı görenler mahkemeye gidebilirler.

Soyadı Tüzüğü madde 15-Nesebi sahih olan çocuklar, babalarının soyadını taşır­lar. Nesebi sahih olmayan çocuklar, analarının soyadını takınırlar. Ancak bu çocuklar babalarının tanıması ile veya hâkimin kararı ile babanın soyadını alırlar.

Soyadı Tüzüğü madde 16-Evlat edinilen çocuk evlat edinenin soyadını taşır. Ev­latlık mukavelesi bozulursa kendi babasının soyadını alır.

Soyadı Tüzüğü madde 17-Kadın evlenince babasının soyadını bırakıp kocasının soyadını alır.

Kocası ölen kadın isterse kocasının soyadını kullanmakta devam eder, isterse baba­sının soyadına döner. Babasının soyadına dönmek isteyen kadın bunu bir yıl içinde nüfus kütüğüne yazdırmağa mecburdur.

Soyadı Tüzüğü madde 18-Evlenme dul, evlendiği günden itibaren yeni kocasının soyadını alır ve eski kocasının soyadına bir daha dönemez.

Soyadı Tüzüğü madde 19-Evliliği bozulan veya boşanan kadın bozulma veya bo­şanmadan sonra bu kocasının adını kullanamaz.

Adın, Soyadının Değiştirilmesi, İsim Tashihi Davası

Soyadı değiştirilmesi istemi, kişiye sıkı surette bağlı haklardan olduğu için doğrudan doğruya hak sahibi tarafından yapılması gerekir. Bu bakımdan tam ehliyetliler tek başla­rına soyadlarının değiştirilmesine isteyebilirler.

Reşit olmayan bir kimsenin, tek başına soyadını değiştirmeyi istemesine, soyadı ka­nununun 5. maddesi ve nüfus kanununun 16 maddesi engeldir.

Soyadı değiştirilmesi, ancak haklı sebeplere dayanılarak hâkimden istenebilir. Soya­dı ve diğer kayıt düzeltme davaları ilgilinin oturduğu yer asliye hukuk mahkemesinde Cumhuriyet savcısı ve nüfus müdürü huzuriyle görülür ve karara bağlanır.

Bu davalar düzeltmeyi isteyenlerle, ilgili resmi dairenin göstereceği lüzum üzerine Cumhuriyet Savcıları tarafından açılabilir ve dinlenecek tanıklar, resmi kayıt örnekleri ve belgelerle ispat olunur.

Soyadı düzeltilmesi hakkındaki mahkemeden verilen kararlar kesinleştikten sonra il­gilinin aile kütüğüne geçirilir. Soyadlarını değiştirenlerin yalnız eşiyle reşit olmayan çocuk­larının soyadları birlikte değiştirilir.

Atatürk soyadı kimseye verilemez. İnönü soyadı yalnızca ailesi tarafından kullanılır. Örf ve adetlere, yasaya aykırı, soyadı konulamaz.

Türk hukuku yönünden ana kural, adın değişmezliği prensibidir. Ancak haklı bir se­bep varsa kişi, soyadının değiştirmesini, adın değiştirilmesinde olduğu gibi haklı sebebe dayanılarak hâkimden istenebilir. Haklı sebep, sadece tescil edilmiş soyadı yönünden aranır.

Soyadının değiştirilmesi için ileri sürülen sebebin haklı olup olmadığının takdiri hâ­kime aittir. Soyadının değiştirilmesiyle, kişi ile bağlı olduğu aile arasındaki bağ kopacağı için, hâkimin haklı sebebi tesbitte çok dikkatli olması gerekir.

Soyadının, gülünç, çirkin, iğrenç, manasız, ahlak ve edebe aykırı, aşiret ve yabancı ırk veya millete ait isimlerden olması ya da kişiyi küçük düşürecek nitelikte bulunması, soyadının değiştirilmesi için haklı sebep sayılmaktadır.

Kadın, evlenmekle kocasının soyadını alır; ancak evlendirme memuruna veya daha sonra nüfus idaresine yapacağı yazılı başvuruyla kocasının soyadı önünde önceki soyadını da kullanabilir. Daha önce iki soyadı kullanan kadın, bu haktan sadece bir soyadı için yararlanabilir.

Boşanma hâlinde kadın, evlenme ile kazandığı kişisel durumunu korur; ancak, ev­lenmeden önceki soyadını yeniden alır. Eğer kadın evlenmeden önce dul idiyse hâkimden bekârlık soyadını taşımasına izin verilmesini isteyebilir.

Kadının, boşandığı kocasının soyadını kullanmakta menfaati bulunduğu ve bunun kocaya bir zarar vermeyeceği ispatlanırsa, istemi üzerine hâkim, kocasının soyadını taşı­masına izin verir.

Koca, koşulların değişmesi hâlinde bu iznin kaldırılmasını isteyebilir.

Çocuk, ana ve baba evli ise ailenin; evli değilse ananın soyadını taşır. Ancak, ana önceki evliliğinden dolayı çifte soyadı taşıyorsa çocuk onun bekârlık soyadını taşır.

Rütbe ve memuriyet, aşiret ve yabancı ırk ve millet isimleriyle umumi edeplere uy­gun olmayan veya iğrenç ve gülünç olan soyadları kullanılamaz.

Mümeyyiz olan reşit soyadını seçmekte serbesttir.

Dava basit yargılama usulüne tabidir. Adli tatilde de görülür. Soyadı değişikliği kara­rı nüfus idaresi ve Cumhuriyet savcılığı tarafından 15 gün içinde temyiz edilebilir.

Adın, Soyadının Değiştirilmesi, İsim Tashihi Davası Görevli Mahkeme

Asliye Hukuk Mahkemesi

Adın, Soyadının Değiştirilmesi, İsim Tashihi Davası Yetkili Mahkeme

l-Davacının yerleşim yeri mahkemesi

2-Davacının nüfusa kayıtlı olduğu yer mahkemesi

Adın, Soyadının Değiştirilmesi, İsim Tashihi Davası Davacı

l-Soyadının değiştirilmesini isteyen kimse

2-Soyadının değiştirilmesi istenen kimse reşit değilse veli, vasi veya kanuni temsilcisi

Adın, Soyadının Değiştirilmesi, İsim Tashihi Davası Davalı

Dava açılan yerin Nüfus Müdürlüğüdür.

Adın, Soyadının Değiştirilmesi, İsim Tashihi Davası Konu İle İlgili Dikkat Edilecek Hususlar

l-Davacının soyadının değiştirilmesi isteminde haklı bir nedeni olmalı,

2-Davacının değiştirmek istediği soyadının, gülünç, çirkin, iğrenç, manasız, ahlak ve edebe aykırı, aşiret ve yabancı ırk veya millete ait isimlerden olması ya da kişiyi küçük düşürecek nitelikte bulunması,

3-Dava Cumhuriyet savcısı huzuruyla görüldüğü için ceza davalarında olduğu gibi tanıklar dinlenmeden yeminleri yaptırılacaktır.

4-Nüfus kayıtları getirtilecek, soyadı düzeltilmesinin veya değiştirilmesinin bir sakın­cası olup olmadığı, nüfus müdürlüğü ve ilgili birimlerden sorulacaktır.

5-Dava her türlü delille ispatlanabilir.

6-Davanın açılmasında davacının haklı nedenlerinin varolup olmadığı araştırılacaktır.

7-Haklı sebep olup olmadığının takdiri hâkime aittir.

8-Yapılan yargılama neticesinde davanın haklılığı sabit olursa davanın kabulüne ka­rar verilecektir.

9-Soyadı değiştirilmesi davasının kabul edilmesi halinde, hüküm özeti en çok oku­nan gazetelerden birisinde ilan edilecektir. İlandan gaye soyadı değişikliğinden üçüncü kişilerin haberdar edilmesidir.

10-Boşanan kadının, boşandığı kocasının soyadını kullanmakta menfaati bulunduğu ve bunun kocaya bir zarar vermeyeceği ispatlanırsa, istemi üzerine hâkim, kocasının soyadını taşımasına izin verir. Koca, koşulların değişmesi hâlinde bu iznin kaldırılmasını isteyebilir. Mahkeme bu durumda 4721 sayılı TMK.nun 173. maddesindeki şartların oluşup oluşmadığını araştıra­caktır.

11-Soyadı değişikliği kararı nüfus idaresi ve Cumhuriyet savcılığı tarafından 15 gün içinde temyiz edilebilir.

12-Soyadının değiştirilmesinden zarar gördüğünü iddia edenler, değişikliği öğrendik­leri tarihten itibaren 1 yıl içinde kararı veren mahkemeye itiraz davası açabilirler. Mahke­me itirazı haklı bulursa kararı kaldıracaktır.

13-Soyadı değişikliği kararının nüfus kütüğüne tescili zorunlu olduğundan buna ilişkin mahkeme kararı kesinleştiğinde mahkeme yazı işleri müdürü doğrudan doğruya 30 gün içinde kararın beş örneğini gereği yapılmak üzere davalı nüfus idaresine gönderecektir.