TCK m 137 Nitelikli Haller

MADDE 137.- (1) Yukarıdaki maddelerde tanımlanan suçların;

1. Kamu görevlisi tarafından ve görevinin verdiği yetki kötüye kullanılmak suretiyle,
2. Belli bir meslek ve sanatın sağladığı kolaylıktan yararlanmak suretiyle, İşlenmesi halinde, verilecek ceza yarı oranında artırılır.

TCK m 137 Nitelikli Haller Açıklama

137.maddede, bu Kanunun 132 ila 136.maddeleri arasında tanımlanan “özel ha­yata ve hayatın gizli alanına karşı suçlar”m daha ağır ceza ile cezalandırılmasını gerektiren nitelikli halleri düzenlenmiştir.

Kapsamı

Bu nitelikli haller, Dokuzuncu Bölüm’de yer alan “özel hayata ve hayatın gizli alanına karşı suçlar”m tümünü kapsamaz. Sadece, haberleşmenin gizliliğini ihlal (132.md.); kişiler arasındaki konuşmaların dinlenmesi ve kayda alınması (133.md.); özel hayatın gizliliğini ihlal (134md.); kişisel verilerin kaydedil­mesi (135.md.) ve verileri hukuka aykırı olarak verme veya ele geçirme (136.md.) suçlarının işlenmesi halinde koşulları varsa 137.madde uygulanır. 138.maddede tanımlanan “verileri yok etmeme” suçu bakımından 137.maddenin uygulanması mümkün değildir.

Koşulları

137.maddede iki ayrı nitelikli hal öngörülmüştür. Bunlar, yukarıda sayılan 132 ila 136.madde arasında tanımlanan suçların; kamu görevlisi tarafından ve görevin verdiği yetki kötüye kullanılmak suretiyle yada belli bir meslek ve sana­tın sağladığı kolaylıktan yararlanmak suretiyle işlenmesi halleridir.

Suçun kamu görevlisi tarafından ve görevinin verdiği yetki kötüye kulla­nılmak suretiyle işlenmesi

Bu nitelikli halin uygulanabilmesi için eylemin kamu görevlisi tarafından gerçekleştirilmesi yeterli olmayıp ayrıca görevin verdiği yetki­nin kötüye kullanmak suretiyle işlenmiş olması gerekir.

YTCK.nun 6/1-c bendindeki tanıma göre, “kamu görevlisi” deyiminden; kamu­sal faaliyetin yürütülmesine atama veya seçilme yoluyla yada herhangi bir surette sürekli, süreli veya geçici olarak katılan kişi anlaşılır. Bu bakımdan, örneğin meslek­lerinin icrası bağlamında avukat veya noter kamu görevlisidir. Keza kişi, bilirkişilik, tercümanlık ve tanıklık faaliyetinin icrası kapsamında bir kamu görevlisidir.

Bir kamu görevi ile görevlendirilen kişi, bu kamu faaliyetinin yürütülmesi sıra­sında, görevinin gerekli kıldığı yükümlülüklere uygun hareket etmek zorundadır. Görevin verdiği yetkinin kötüye kullanılması suretiyle 132 ila 136.maddelerdeki suçları işleyen kamu görevlisinin eylemi bu nitelikli halin uygulanmasını gerektirir. Örneğin, kolluk memurunun CMK’nun 129.maddesi uyarınca hâkim kararı veya C. Savcısının emriyle el koyduğu zarfları veya paketleri açma yetkileri olmadığı halde bunları açıp haberleşmenin içeriğini hukuka aykırı olarak öğrenmesi halinde, 132. maddede tanımlanan suçun nitelikli hali söz konusudur. Keza, kolluk görevlisinin, CMK’nun 135.maddesinde belirlenen esas ve usuller dışında bir başkasının teleko­münikasyon yoluyla iletişimini dinlemesi ve kayda alması veya kişiler arasındaki haberleşme içeriklerinin kanuna uygun olarak kaydedilmesine karşın bunları hu­kuka aykırı olarak ifşa etmesi, örneğin bir basın mensubuna verip gazetede yayın­lanmasını sağlaması halinde yetkinin kötüye kullanılması söz konusudur. Bir bilir­kişinin adli makamlarca kendisine tevdi edilen, kişilerin özel hayat alanıyla ilgili ses veya görüntü kayıtlarının içeriğini bir TV muhabirine vermesi halinde 134. madde­ye uyan suçundan dolayı kamu görevlisi sayılacağı ve bu suçu görevinin verdiği yetkiyi kötüye kullanarak işlediğinden cezası 137.madde uyarınca artırılacaktır.

Suçun belli bir meslek ve sanatın sağladığı kolaylıktan yararlanmak sure­tiyle işlenmesi

Bu nitelikli halin uygulanabilmesi için kamu görevlisi olmayan failin, 132 ila 136.maddeler arasında tanımlanan suçlardan birini icra etmekte oldu­ğu belli bir meslek veya sanatın sağladığı kolaylıktan yararlanarak işlemiş olmaları gerekir. Örneğin bir bilgisayar tamircisinin sistemde depolanalı başkalarına ait kişi­sel verileri ele geçirmesi (136.md) bir sauna işleticisinin yerleştirdiği gizli kamera ile müşterilerine ait görüntüleri kaydetmesi (134/l.md.) veya kişilerin özel hayatına iliş­kin bu görüntüleri ifşa etmesi (134/2.md.), bir doktorun mesleğinin sağladığı kolaylık­tan yararlanarak elde ettiği hastasının özel hayatına ilişkin bilgi veya görüntüleri ifşa etmesi (134.md.) durumunda 137.maddede yer alan bu nitelikli hal uygulanacaktır.

Sonuçları

132 ila 136.maddede tanımlanan suçların nitelikli halinin gerçek­leşmesi durumunda faile verilecek ceza yarı oranında artırılır. 5235 sayılı Adli Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetki­leri Hakkında Kanunun 14.maddesi uyarınca, mahkemenin görevinin belirlenme­sinde bu nitelikli haller gözetilmez, sadece ilgili suçun cezasının üst sınırı göz önünde bulundurulur. Ancak, YTCK.nun 66/3.madde ve fıkrası uyarınca, dava zamanaşımı süresinin belirlenmesinde dosyadaki mevcut deliller itibarıyla suçun daha ağır cezayı gerektiren nitelikli halleri (137.maddede olduğu gibi) de göz önünde bulundurulacaktır.

139.maddenin açık hükmü uyarınca, 132., 133. ve 134.maddelerde tanımlanan suçların 137.maddede öngörüldüğü biçimde nitelikli olarak işlenmesi halinde de anılan suçlardan dolayı soruşturma ve kovuşturma yapılması suçtan zarar görenin şikâyetine bağlıdır.