Cezaevinde Muayene ve Tedavinin Reddi

Bir sağlık sorunu olup da muayene ve tedaviyi reddeden hükümlülerin sağlık veya hayatlarının ciddi tehlike içinde olması veya ceza infaz kurumunda bulunanların sağlık veya hayatları için tehlike oluşturan bir durumun varlığı hâlinde isteklerine bakılmaksızın kurumda, olanak bulunmadığı takdirde derhâl hastaneye kaldırılmak suretiyle muayene ve teşhise yönelik tıbbi araştırma, tedavi ve beslenme gibi tedbirler, sağlıkları ve hayatları için tehlike oluşturmamak şartıyla uygulanır (CGTİHK m.82/3). Söz konusu düzenlemeden çıkan sonuçlar şunlar olabilir:

• Buradaki müdahale beslenmenin reddi dışındaki sebeplerden kaynaklanmalıdır.
• İsteğe bakılmaksızın muayene ve tedavi, her türlü hastalıkta değil sadece ciddi veya hayati tehlike yaratan hastalıklar ile sınırlıdır.

• Tedavi mümkün ise infaz kurumunda, kurumun medikal olarak elverişli olmaması durumunda Sağlık Bakanlığı ve Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ile üniversitelerin sağlık kuruluşlarında yapılır.

• Sağlık durumu ciddi şekilde bozulmayan hükümlüye müdahale için izni bulunmalıdır.
• Tedavi reddeden hükümlünün sağlık durumunun ciddi şekilde bozulup bozulmadığına veya hayati tehlike altına girip girmediğine infaz kurumu hekimi karar verir.
• Bununla birlikte kurum hekiminin zamanında müdahale edememesi veya gecikmesi hükümlü için hayati tehlike doğurabilecek ise bu tedbirlere her halükârda başvurulur (CGTİHK m.82/4). Diğer bir deyişle bu hâllerde müdahalenin bir hekim tarafından yapılması zorunluluğu bulunmamaktadır.

• Zorla tıbbi müdahale onur kırıcı olmamalıdır. Onur kırıcı olmayan zorla müdahalenin nasıl olacağını ortaya koymak oldukça zordur. Hangi müdahalenin onur kırıcı olup olmadığı uygulama ile şekillenecektir.

Cezaevinde Tıbbi Bakımından Ahlaki ve Kurumsal Yönleri İle İgili R (98) 7 Sayılı Tavsiye Kararına Ek

Madde 60.- Tedavinin reddedilmesi durumunda, doktor bir tanığın mevcudiyetinde hastadan bu konuda bir yazılı belge imzalamasını isteyecektir. Doktor hastayı ilaçların muhtemel faydaları ile mümkün olan şifa verici alternatifleri hakkında tam bilgilendirecek, tedaviyi reddetmesiyle birlikte oluşacak riskler konusunda onu ikaz edecektir.

Hastanın da içinde bulunduğu durumu tamamen anladığından emin olunacaktır. Eğer mahkûmun kullandığı dilden dolayı, anlaşma güçlükleri varsa uzman bir çevirmenin hizmetine başvurulmalıdır.