Kısa Süreli Hapis Cezası Nedir?

Hükmedilen bir yıl ve daha az süreli hapis cezası kısa süreli hapis cezasıdır. Kısa süreli hapis cezasının önemi ve özelliği, hapis cezasının kısa süreli olması durumunda bu cezanın para cezasına ve bazı başka yaptırımlara çevrilebilme olanağının varlığıdır. Kısa süreli hapis cezasına seçenek yaptırımlar m.50’de düzenlenmiştir.

Cezanın kısa süreli olup olmadığını belirlemek bakımından yargılama sonunda hükmedilen somut ceza esas alınır. Birden fazla cezaya hükümlülük hâlinde hapis cezasının kısa süreli olup olmadığının belirlenmesinde her bir cezanın süresi ayrı ayrı göz önünde bulundurulur.

TCK’da kısa süreli hapis cezasının bazı tedbirlere çevrilebileceği kabul edilmiştir. Bu noktada öncelikle kısa süreli hapis cezasına seçenek olan kurumun hukuki niteliği ve kullanılan terim üzerinde durulmalıdır. 647 sayılı Cezaların İnfazı Hakkında Kanun’da bu konuda “ceza ve tedbirler” terimi kullanılmakta iken yeni TCK “yaptırım” terimini kullanmıştır.

Böylece eskiden bu kurumların ceza mı, tedbir mi olduğu, tedbir ise burada sayılan tedbirlerden tümünün önleyici niteliğe sahip olup olmadığı yönündeki tartışma sona ermiş görünmektedir. Yeni TCK bunların tümünü yaptırım olarak kabul etmiştir.

Ceza hukukunun yaptırımları cezalar ve güvenlik önlemleri olarak ikiye ayrıldığına göre yeni TCK’nın üst bir terim olarak yaptırım terimini tercih etmesi, burada sayılanların her iki niteliğe de sahip olabileceğini göstermektedir. Bu çerçevede maddede sayılı yaptırımlar incelendiğinde adli para cezası dışında kalan yaptırımların güvenlik tedbiri olarak kabul edilmesi gerekir. Nitekim m. 50/5 ve 7’de yer alan “Uygulamada asıl mahkûmiyet, bu madde hükümlerine göre çevrilen adli para cezası veya tedbirdir” ve “Hükmedilen seçenek tedbirin hükümlünün elinde olmayan nedenlerle yerine getirilememesi durumunda, hükmü veren mahkemece tedbir değiştirilir.” hükümlerinden de maddede sayılı kurumların bir tedbir olduğu anlaşılmaktadır.