Şantaj Suçu Nedir? Unsurları Nelerdir?

Şantaj Suçunda Suçun Tipiklik Unsuru

Türk Ceza Kanunu’nun 107/1. maddesinde “Hakkı olan veya yükümlü olduğu bir şeyi yapa­cağından veya yapmayacağından bahisle, bir kimseyi kanuna aykırı veya yükümlü olmadığı bir şeyi yapmaya veya yapmamaya ya da haksız çı­kar sağlamaya zorlamak” olarak tanımlanmıştır.

Ayrıca ikinci fıkrada “Kendisine veya başka­sına yarar sağlamak maksadıyla bir kişinin şeref veya saygınlığına zarar verecek nitelikteki hu­susların açıklanacağı veya isnat edileceği tehdi­dinde bulunulması” da suç olarak tanımlanmıştır.

Şantaj, tehdit suçunun özel bir görünüş biçi­midir. Fakat burada tehdit suçundaki korkutma­dan ziyade fail, hakkı olan veya yükümlü olduğu bir şeyi koz olarak, kötüye kullanarak mağduru belirli bir biçimde davranmaya zorlar. Örneğin, kopya çekerken yakalanan bir öğrencinin öğ­retmenine “seninle dışarıda görüşürüz.” demesi tehdit suçuna vücut verecek ancak eğer bu öğ­renci o öğretmenin dışarıda özel ders verdiğini biliyorsa “sen bu olayı görmezden gel, ben de senin özel ders verdiğini müdüre söylemeyeyim.” demesi şantaj suçunu teşkil edecektir.

Şantaj Suçunda Korunan Hukuki Yarar, Fail ve Mağdur

Suçun koruduğu hukuki yarar, kişinin karar verme ve aldığı bu karar doğrultusunda hareket etme özgürlüğüdür.

Bir konuda hak ve yükümlülüğe sahip olan herkes şantaj suçunun faili olabilir. Ayrıca suçun mağduru olabilecek kişiler bakımından suç her­hangi bir özellik arz etmemektedir.

Şantaj Suçunda Suçun Maddi Unsuru

Şantaj Suçunda Hareket

Suçun ilk görünüş biçiminde, yani 107. mad­denin ilk fıkrasında düzenlenen hâlinde, hareket, fail, hakkı olan veya yükümlü olduğu bir şeyi ya­pacağı veya yapmayacağını ileri sürmekte ve böylece mağdurun iradesini etki altına almakta­dır. Bu hak ya da yükümlülüğün hukuk düzenin­den kaynaklanmış olması gerekir. Aslında failin böyle bir hakkı ya da yükümlülüğü yokken mağ­dur buna inanmışsa oluşacak suç artık şantaj de­ğil, dolandırıcılıktır.

Suçun ikinci görünüş biçiminde ise fail ken­disine veya bir başkasına yarar sağlamak mak­sadıyla bir kişinin şeref veya saygınlığına zarar verecek nitelikte hususların açıklanacağı veya isnat edileceği tehdidinde bulunmaktadır. Failin, gayri meşru cinsel birliktelik yaşamış ve bu esna­da fotoğraflarını çekmiş olduğu mağduru ailesine şikâyet etmekle tehdit etmesi buna örnek olarak verilebilir.

Şantaj Suçunda Netice

Suçun tamamlanmış sayılabilmesi için mağ­durun belirli bir davranışa ya da haksız çıkar sağ­lamaya zorlanmış olması yeterlidir; kendisinden isteneni yapmış veya çıkarı sağlamış olması ge­rekli değildir. Ancak her hâlde hareketin mağdu­run iradesini zorlamaya elverişli olması gerekir. Ayrıca mağdur zaten failin zorladığı davranışı yapmaya hukuk düzeni karşısında mecbursa yine şantaj suçu oluşmaz.

Mağdura yaptırılan iş, aslında hukuka uygun bir iş olabileceği gibi hukuka aykırı bir iş de ola­bilir.

Şantaj Suçunda Suçun Manevi Unsuru

Suçun oluşumu için genel kast yetmez, ayrı­ca failde yarar sağlama özel kastının bulunması da gerekir. Bu nedenle söz konusu maksat ol­maksızın, mağdurun şeref ve saygınlığına yö­nelik zarar tehdidinde bulunulmuşsa, oluşan suç şantaj değil, genel kastın yeterli olduğu tehdit suçudur.

Şantaj Suçunda Suçun Hukuka Aykırılık Unsuru

Şantaj suçunun ilk işleniş biçimi açısından fail hakkı olan ya da yükümlü olduğu bir şeyi ya­pacağını ileri sürmektedir. Oysa normalde, hakkı olan bir şeyin yapılacağının söylenmesi hakkın icrası hukuka uygunluk çerçevesinde cezalandı­rılmaz ancak burada cezalandırılan, bunun ileri sürülmesi suretiyle karşı tarafın bir davranışta bulunmaya veya bulunmamaya ya da haksız çı­kar sağlanmaya zorlanmasıdır.

Şantaj Suçunda Suçun Özel Görünüş Biçimleri

Şantaj Suçunda Teşebbüs

Tıpkı tehdit suçunda olduğu gibi neticesi hareket bitişik bir suç olduğundan kural olarak teşebbüse müsait değildir. Ancak icra hareketle­rinin bölünebildiği durumlarda teşebbüs de müm­kün olur.

Şantaj Suçunda İçtima

Suçun birden fazla kişiye karşı tek fiille iş­lenebilmesi mümkündür. Bu nedenle zincirleme suça ilişkin hükümler (m. 43/2) bu suç bakımın­dan uygulama alanı bulabilir. Yine suçun aynı mağdura karşı aynı suç işleme kararı ile farklı zamanlarda birden fazla defa işlenebilmesi de mümkün olup bu durumda da yine zincirleme suça ilişkin hükümler (m. 43/1) uygulama alanı bulacaktır. Failin mağdura “elimdeki uygunsuz videonu internette paylaşırım, senin de kasetin çıkar.” demek suretiyle mağdurdan birden fazla defa para alması buna örnek teşkil eder.

Öte yandan, şantaj suçu tehdit suçuna göre özel hüküm niteliğinde olduğundan, şantaj suçu­nun unsurları oluşmuşsa fail ayrıca bir de teh­dit suçundan cezalandırılmaz. Bu durumda özel norm-genel norm ilişkisi söz konusu olur ve özel normun özelliği ilkesi devreye girer.

Şantaj Suçunda İştirak

Suça iştirak açısından suç herhangi bir özel­lik arz etmez; iştirak şekillerinin tamamı şantaj suçunda mümkün olabilir.