Ceza İnfaz Kurumlarında Düzen Ve Güvenlik Nasıldır?

Kurumların iç güvenliği

Kurumların iç güvenliği, Adalet Bakanlığına bağlı infaz ve koruma görevlileri tarafından sağlanır. İç güvenlik görevlileri, gerektiğinde dış güvenlik görevlileri ile işbirliği yapar. Açık kurumlar ile çocuk eğitimevlerindeki idare ile infaz ve koruma görevlileri; firarların önlenmesi, asayiş ve disiplinin sağlanması için gözetim ve denetimle yükümlüdürler.

Kuramlarda meydana gelen isyan, yangın, deprem, toplu firar, tünel kazma, duvar delme gibi asayiş ve güvenlikle ilgili olaylarda, iç güvenlik görevlilerinin ye­tersiz kalması hâlinde, kurum en üst amirinin istemi üzerine, kapalı kuramlarda dış güvenlik görevlileri, açık kurumlar ile eğitimevlerinde kolluk görevlileri kuruma girerek olaya müdahale etmek suretiyle gerekli tedbirleri alır. Asayiş ve güvenlikle ilgili olarak, kurumda meydana gelen olayın yatıştırılması ve gerekli tedbirlerin alınması için kurum dış güvenlik görevlilerinin de yetersiz kalması hâlinde, kurum en üst amirinin Cumhuriyet başsavcılığı aracılığıyla yapacağı yazılı istem üzerine, kolluk kuvvetlerinden veya mahalli diğer kuvvetlerden ya da olayın kapsam ve mahiyetine göre diğer kamu kurum ve kuruluşlarından yardım alınabilir.

Kapıların açılmaması ve temasın önlenmesi

Kapalı ceza infaz kurumlarında oda ve koridor kapıları kapalı tutulur.

Kapılar aşağıdaki hâllerde açılır ve hükümlüler, aşağıda sayılan hâller dışında, diğer odalardaki hükümlüler ve kurum görevlileri ile temasta bulunamazlar.

1. Kuram hekimine, revir, hamam ve berbere gitme, başka odaya nakil.
2. Hastane ve duruşmaya gönderme ve başka kuruma nakil.
3. Tahliye, ziyaret, arama, sayım, denetim, eğitim, öğretim, spor ve iyileştir me çalışmaları, kurumda çalıştırma.
4. Kurallara çağrılma.
5. Ölüm, deprem veya yangın gibi olağanüstü hâller.
6. Cezaevi idaresince gerekli görülen hâller, (m. 33)

Oda ve eklentilerinde bulundurulabilecek kişisel eşyalar

Kapalı ceza infaz kurumlarında bulunan hükümlülerin oda ve eklentilerinde bulundurabilecekleri veya bulunduramayacakları kişisel eşya, gıda, tıbbî malzeme ve diğer ihtiyaç maddeleri 17.06.2005 tarih ve 25848 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Ceza înfaz Kuramlarında Bulundurulabilecek Eşya ve Maddeler Hakkın da Yönetmelik’te hüküm altına alınmıştır.

Koğuş, Oda ve Eklentilerinde Bulundurulabilecek Kişisel Eşya, Gıda, Tıbbi Malzeme ve Diğer İhtiyaç Maddeleri

Mutfak teşkilatı olan ceza infaz kurumlarında bulundurulabilecek gıda maddeleri:

Koğuş, oda ve eklentilerinde kantinden temin edilebilen sebze, meyve ve diğer gıda maddeleri bulunabilir. Ceza infaz kurumunda, annesiyle birlikte kalan çocuklara ve süt emziren annelere, cins ve miktarı doktor tarafından belirlenen ihtiyaç duydukları gıda maddelerini bulundurmalarına izin verilir. (Yön. m. 4)

Mutfak teşkilatı olmayan ceza infaz kurumlarındaki gıda maddeleri ve kullanılacak malzemeler

Mutfak teşkilatı bulunmayan ceza infaz kurumlarında, yemek yapılabilecek herhangi bir yerin olmaması durumunda, hükümlülerin kaldıkları koğuş, oda ve ek­lentilerinde, idare tarafından verilen ve yemek yapmada kullanılacak her türlü gıda maddesi ve malzemesinin yeteri kadar bulundurulmasına izin verilir. Ancak; ye­mek yapmada kullanılan tüp gibi yanıcı ve parlayıcı madde veya malzemeler, ye­mek pişirilmesinden sonra, oda veya koğuşun dışında, idarenin kontrolünde bir bö­lüme alınır. Kurumun fiziki imkanları müsait olduğu takdirde, aradaki bağlantının standartlara uygun ve güvenlik bakımından sakınca oluşturmayacak şekilde, tüpün; koğuş veya oda dışında, ocağın ise; koğuş veya odada bulundurulmasına izin veri­lebilir. (Yön. m. 5)

Yeme ve içmede kullanılan araç ve gereçler:

Koğuş, oda ve eklentilerinde, her hükümlü için kantinden temin edilmek şar­tıyla bir adet uç kısmı sivri olmayan on santimetre uzunluğunda bıçak, plastik veya yumuşak metalden imal edilmiş çatal, yemek ve çay kaşığı, 0.50 mm. kalınlığında iki adet metal yemek tabağı ve ikişer adet cam su bardağı ile çay bardağı ve tabağı bulundurulabilir. (Yön. m. 6)

Giyim eşyaları:

Hükümlülerin koğuş, oda ve eklentilerinde birer adet palto, manto ve mont, iki adet ceket veya ceket yerine kullanılabilen hırka, dört adet pantolon ve/veya etek, bayan için iki adet elbise, bir takım eşofman, dört adet gömlek, iki adet kazak, iki takım pijama, bir spor ayakkabısı, bir kışlık ayakkabı, bir iskarpin, üç adet tişört, iki adet kravat, bir adet kemer, gerektiği kadar iç çamaşırı, çorap, bir terlik, havlu ve bir bornoz ile kaşkol, 25/11/1925 tarihli ve 671 sayılı Şapka îktisâsı Hakkında Kanuna aykırı olmayan bir adet şapka bulundurulmasına izin verilir. Hüküm­lüler; ceza infaz kurumu dışından getirilmesine izin verilen giyim eşyalarından es­kiyenlerini, yenileriyle değiştirebilir. (Yön. m. 7)

Süreli veya süresiz yayınlar ile kitaplar:

Hükümlü, mahkemelerce yasaklanmamış olması koşuluyla süreli ve süresiz yayınlardan bedelini ödeyerek yararlanma hakkına sahiptir. Resmî kurumlar, üni­versiteler, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ile mahkemelerce yasak­lanmamış olması koşuluyla Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflar ve kamu yararına çalışan dernekler tarafından çıkartılan gazete, kitap ve basılı yayınlar, hükümlülere ücretsiz olarak ve serbestçe verilir. Eğitim ve öğretimine devam eden  hükümlülerin ders kitapları denetime tâbi tutulamaz. Kurum güvenliğini teh­likeye düşüren veya müstehcen haber, yazı, fotoğraf ve yorumları kapsayan hiçbir yayın hükümlüye verilmez. (Yön. m. 8)

Elektrikli eşyalar:

Koğuş, oda ve eklentilerinde, kantinden temin edilmek koşuluyla, bir adet otuz yedi ekran televizyon ile elektrikli su ısıtıcısı, saç kurutma makinesi ve büro tipi buzdolabı ile kurumun bulunduğu coğrafi bölgenin iklim koşullan dikkate alınarak her koğuş veya odada bir adet vantilatör bulundurulmasına izin verilebilir. Ayına her hükümlü, kurum kantininden satın almak kaydıyla bir adet kulaklıklı küçük el radyosu bulundurabilir. Oda sistemine geçmemiş ceza infaz kurumlarında, koğuşların durumlarına göre, bir adet büyük ekranlı televizyon ile buzdolabı bulundurulmasına izin verilebilir. Aydınlatma dışındaki elektrik giderleri hükümlü tarafından karşılanır. (Yön. m.9)

Müzik aletleri:

Her hükümlüye, elektrikli olmamak ve idarece belirlenen saatlerde kullanıl­mak koşuluyla, vurgulu çalgılar dışında saz, ud, gitar, kemençe, keman, flüt, mızı­ka, ney, kanun gibi müzik aletlerinden birisi verilebilir. Birden çok hükümlünün bulunduğu oda veya koğuşlarda, bu konuda bütün hükümlülerin rızalarının alınma­sı zorunludur. (Yön. m. 10)

Dinî ihtiyaçlar:

Her hükümlüye, mensup olduğu dinîn ibadetlerinde kullanılan eşyayı, dinî ya­şamı bakımından zorunlu olan kitap ve eserleri temin ve bulundurmasına izin veri­lir. (Yön. madde 11)

Sağlık:

Hükümlüler, koğuş, oda ve eklentilerinde hekim raporuyla belgelendirilmek koşuluyla, sağlıkları için gerekli protez ve benzeri tıbbı araçları ve eşyaları bulun­durabilir. (Yön. m. 12)

Temizlik:

Hükümlüler, koğuş, oda veya eklentilerinde, kantinden temin edilmek koşu­luyla kişisel ve çevresel temizliklerini temin için tarak, saç fırçası, sabun, kese, diş macunu, diş fırçası, tıraş sabunu, şampuan, parfüm, krem, saç boyası, çakısı bulunmayan tırnak makası, plastik saplı tıraş bıçağı, beş adet plastik elbise askısı, çamaşır mandalı ve gündelik hayatta kullanılan plastik eşyalar ile idarece uygun görülen uzunlukta çamaşır ipi bulundurabilir. Merkezi sıcak su sistemi kurulmamış ceza infaz kurumlarında, koğuş veya odaların mevcuduna göre, hükümlülerin ban­yo ve diğer temizlik ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla, idare; koğuş veya odaların dışında yeteri kadar tüp gaz bulundurur. (Yön. m. 13)

El işi faaliyetleri:

Hükümlülerin, gerekli malzemeler kantinden temin edilmek koşuluyla, el işi faaliyetlerini, ceza infaz kurumlarının uygun bölümlerinde yapmaları esastır. Ceza infaz kurumunun güvenliğini bozmamak kaydı ile bu faaliyetlerin devamına koğuş oda ve eklentilerinde izin verilebilir. Maket bıçağı, tornavida gibi kesici ve delici alet ile boyama ve yapıştırmada kullanılan madde ve malzemelerin koğuş, oda ve eklentilerinde bulundurulmasına izin verilmez. (Yön. m. 14)

Bulundurulabilecek hayvanlar ile diğer eşyalar:

Hükümlüler, oda sistemine geçmiş ceza infaz kurumlarının koğuş, oda ve eklentilerinde, bir adet kafes ile bir çift kanarya, bülbül veya muhabbet kuşu gibi küçük kafes kuşu bulundurabilir. Henüz oda sistemine geçmemiş diğer ceza infaz kurumlarında, kafes ve kuş sayısı idare tarafından belirlenir.

Koğuş veya odada kuş bulundurulabilmesi için, birlikte kalan hükümlülerin rızalarının alınması zorunludur.

Hükümlülerin kendilerini geliştirmeleri için gerekli görülen eğitim ve kültürel çalışmalarında kullanabilecekleri malzemeleri, koğuş, oda ve eklentiler dışında, idare tarafından uygun görülecek yerlerde ve denetim altında bulundurmasına vc kullanmasına kurum olanakları çerçevesinde izin verilebilir.

Hükümlüler, kendilerine idare tarafından verilen nevresim takımı ve battaniye dışında, kantinden temin edilmek şartıyla bir adet nevresim takımı ve iklim koşulları değerlendirilek idarenin uygun göreceği sayıda battaniye bulundurabilir.

kantinden temin edilmek koşuluyla, her odada bir adet on kişiden fazla mevcudu olan koğuşlarda ise iki adet, kumar niteliğinde olmayan ve idarece belirlenen, satranç takımı gibi oyunlara ait malzemeler bulundurulabilir.

Her oda veya koğuşta, idare tarafından yaptırılan panolara asılmak ve kurum kantininden temin edilmek koşuluyla birer adet Türk bayrağı, Atatürk resmî, gazete kupürü, haber, yazı fotoğraf ve takvim bulundurulabilir.

Her hükümlünün kendisine ayrılan yattığı yer veya dolabında, aile fertlerinin fotoğraflarına ait albüm bulundurmasına izin verilir.

Hükümlüler nişan ve evlilik yüzüğü, küpe, kolye, toka, tespih ve kol saati ile kantinden temin edilmek koşuluyla bir adet masa saati ve bir adet top bulundurabi­lir.

Bayan hükümlüler, kantin aracılığı ile satın aldıkları makyaj malzemelerini koğuş veya odalarında bulundurabilir.

Ceza infaz kurumu işyurdu yönetim kurulunca kantinde satışına karar verilen, bu Yönetmelikte sayılmayan ve kurum güvenliğini tehlikeye düşürmeyen eşyaların stok oluşturmayacak şekilde koğuş, oda ve eklentilerde bulundurulmasına izin veri­lebilir. (Yön. m. 15)

Açık ceza infaz kurumlan ve çocuk eğitimevlerinde bulunacak eşyalar:

Açık ceza infaz kurumlarında ve çocuk eğitimevlerinde bulunan hükümlüler, kapalı ceza infaz kurumlarında bulundurulabilecek eşyalara ek olarak, ceza infaz kurumunun güvenliğini tehdit etmemek ve kanunlara aykırı olmamak koşuluyla, cins ve miktarı idare ve gözlem kurulu tarafından belirlenen giyim, gıda ve diğer eşyalarını koğuş, oda ve eklentilerinde bulundurabilir. (Yön. m. 16)

Eşyaların nakilleri:

Hükümlüyü başka bir ceza infaz kurumuna nakleden ceza infaz kurumu, hü­kümlünün eşyalarını, eşya teslim tutanağına ayrıntılı bir şekilde kaydeder ve bu eş­yalardan hangilerinin hükümlünün koğuş veya odasında bulundurulmasına izin verildiğini belirtir. Hükümlünün naklen geldiği ceza infaz kurumunun koğuş veya odasında bulundurulması mümkün olmayan eşyaları kuruma kabul edilmez ve aile­sine iade edilmek üzere tutanakla muhafaza altına alınır. (Yön. m. 17)

Tutuklular hakkında uygulama:

Söz konusu Yönetmelikte yer alan hükümlerin, tutukluluk haliyle uzlaşır nite­likte olanları, tutuklular hakkında da uygulanır. (Yön. m. 18)

Arama, Güvenlik Tatbikatı ve Sayım

Kuramlarda, odalar ve eklentilerinde, hükümlülerin üst ve eşyasında habersiz olarak her zaman arama yapılabilir. Her ay bir kez mutlaka arama yapılır. Arama­lar, gerektiğinde dış güvenlik görevlileri veya kolluk kuvvetleriyle veya diğer ka­mu görevlilerince ortaklaşa gerçekleştirilebilir, (m. 36)

Kuramlarda, oda ve eklentilerinde, hükümlünün üst ve eşyasında habersiz olarak her zaman arama yapılabilir. Kurumun tamamında her ay bir kez mutlaka ara­ma yapılır. Oda ve eklentilerinde yapılacak aramalarda bir hükümlü hazır bulundurulur. Hükümlünün üzerinde, kuruma sokulması veya bulundurulması yasak madde veya eşya bulunduğuna dair makul ve ciddi emarelerin varlığı ve kurum en üst amirin gerekli görmesi hâlinde, çıplak olarak veya beden çukurlarında aşağıda belirtilen usullere göre arama yapılabilir. Çıplak arama, hükümlünün utanma duysunu ihlal etmeyecek şekilde ve kimsenin görmemesini sağlayacak tedbirler alınarak gerçekleştirilir, arama şuasında önce bedenin üst kısmındaki giysiler çıkartırılır, bedenin alt kısmındaki giysiler üst kısmındaki giysiler giyildikten sonra çıkarılır. Bu giysiler de mutlaka aranır, çıplak arama sırasında vücuda dokunulmaması için gerekli özen gösterilir. Aranan kişinin beden çukurlarında bir şeyin bulunduğuna dair makul ve ciddi emarelerin bulunması halinde öncelikle, hükümlüden madde veya eşyanın kendisi tarafından çıkartılması istenir, aksi halde bunun zor kullanılarak gerçekleştirileceği bildirilir. Beden çukurlarındaki arama, cezaevi tabibi tarafından yerine getirilir. Çıplak olarak arama, mümkün olan en kısa süre içinde bitirilir. Beden ve üst aramaları aynı cinsiyetten güvenlik ve gözetim görevlileri tarafından yapılır. Aramalar, gerektiğinde dış güvenlik görevlileri veya kolluk kuvvetleriyle ya da diğer kamu görevlilerince ortaklaşa gerçekleştirilebilir.

Kurumun en üst amiri, Cumhuriyet başsavcısına bilgi vermek suretiyle önceden olağanüstü hâl plânlarına göre kurumun fiziksel özelliği ve mevcudunu değerlendirerek, yılda en az iki kez olmak üzere uygun gördüğü zamanlarda diğer kamu görevlilerinin katılımıyla; isyan, firar, yangın ve benzeri olaylara karşı tatbikat yaptırır.

Sayımlar, Tüzüğün 22 nci maddesinde belirtilen görevliler tarafından, dörtlü metinin uygulandığı kurumlarda sabah, akşam ve gece olmak üzere günde üç kez diğer vardiya hizmetlerinin uygulandığı kurumlarda ise her vardiya : yapılır. İdare tarafından uygun görülmesi durumunda, her zaman sayım yapılabilir. Olağanüstü durumlarda, kurum en üst amirinin talebi, Cumhuriyet başsavcısının oluru ile dış güvenlik görevlileri sayımlara katılabilir. Sayımlar, yatma planları göz önünde bulundurularak odalarda yapılır. Sayımın yapılış şekli, kurum güvenliğini tehlikeye düşürmeyecek biçimde odada bulunan hükümlülerin te alınarak idare tarafından belirlenir. Arama ve sayımlar sırasında insan onuruna saygı esastır.