İşçinin yolda geçen süreleri çalışmadan sayılır mı?

İşçinin yolda geçen süreleri çalışmadan sayılır mı?

İşçilerin işyerlerinden başka bir yerde çalıştırılmak üzere gönderilmeleri halinde yolda geçen süreler:

Bu hüküm tartışma konusu yapılabilecek niteliktedir. Kanunun, aynı bendin (d) fıkrasında yer alan “işçinin işveren tarafından başka bir yere gönderilmesi.. suretiyle asıl işini görmeksizin geçirdiği sürelerin” günlük çalışma sürelerinden sayılacağı hükmünü koymuş olması ve bunu herhangi bir şekilde kısıtlamaması karşısında, günlük çalışma sürelerini aşan yolda geçen bazı sürelerin çalışılmış gibi göz önünde bulundurulup değerlendirilmesi gerekli görülebilecektir.

İşçilerin yerleşim yerlerinden işyerlerine götürülüp getirilmeleri sırasında araçlarda geçen süreler:

4857 sayılı İş Kanununda, işçilerin yerleşim yerlerinden işyerlerine götürülüp getirilmeleri sırasında araçlarda geçen sürelerin günlük çalışma sürelerinden sayılacağı, buna karşılık, işin niteliğinden doğmayıp da işverence sırf sosyal yardım amacıyla işyerine götürülüp getirilme sırasında araçlarda geçen sürenin çalışma süresinden sayılmayacağı hükümlerine yeniden yer verilmiştir.

İşin niteliğinden doğan götürüp getirmeler:

1970 yılma kadar işin niteliğinden doğan götürüp getirmelerle sosyal yardım niteliğindeki götürüp getirmelerin ayırt edilmesinde uygulamada birçok kuşku ve kararsızlıklar doğmuş bulunmaktaydı. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu tarafından 1970 yılında uygulamadaki duraksama ve kararsızlıkları giderici bir karara varılmıştır.

Yargıtayın bu kararı ile İş Kanunundaki, “İşin niteliğinden doğmayıp da işveren tarafından sırf sosyal yardım amacıyla işyerine götürülüp getirilme esnasında araçlarda geçen süre çalışma süresinden sayılmaz” hükmünün uygulamasında önemli bir unsur olarak karşımıza çıkan işin niteliğinden doğan götürülüp getirilme eski uygulamadakinden değişik bir biçimde kabul edilmiştir. Bu karara göre, aynı yerde yapılıp devamlılık gösteren işlerde, bu işlerin yapıldığı yer, şehir ve kasabalardan uzakta bile olsa, işverenin işçilerini götürüp getirmesi eski kararlarda yer verilen yemek ve yatmak imkânının sağlanmış olması gibi başkaca bir koşul aranmaksızın sosyal yardım niteliğinde sayılacaktır. Bunun sonucu olarak, araçta geçen süre çalışma süresinden sayılmayacak ve işçiler araçta geçen süre için herhangi bir ücret talebinde bulunamayacaklardır. Buna karşılık, demiryolları, kara yolları ve köprülerin yapılması, onarılması ve korunması gibi aynı yerde yapılmayan ve iş görüldükçe başka alanlara geçen işlerde çalışanların işyerine götürülüp getirilmelerinin işin niteliğinden doğduğu kabul edilmektedir. Bu durumlarda araçta geçen süre çalışma süresinden sayılarak bu sürenin ücreti işçiye ödenecektir.
Yargıtayca, işin niteliğinden doğmayıp sırf sosyal yardım gayesiyle işveren tarafından işyerine götürülüp getirilme esnasında araçlarda geçen sürenin iş süresinden sayılmayacağına ilişkin hükmün (m. 66/11) emredici (buyurucu) bir karakter taşıdığı, bu nedenle de toplu iş sözleşmesindeki yolda geçen sürelerin iş sürelerinden sayılacağı hükmünün geçersiz olduğu kabul edilmiştir.