Haciz yoluyla takibin (iptali) kaldırılması Veya durdurulması davası Nasıl Açılır?

İlgili Yasa

İCRA VE İFLÂS YASASI MADDE 58- Takip talebi ve muhtevası icra memuruna yazı ile veya sözlü olarak yapılır.

Talepte şunlar gösterilir:

1. Alacaklının ve varsa kanuni temsilcisinin ve vekilinin adı, soyadı, vergi kimlik numarası, şöhret ve ikametgâhı; alacaklı yabancı memlekette oturu-yorsa Türkiye’de göstereceği ikametgâh (İkametgâh gösteremezse icra dairesi­nin bulunduğu yer ikametgâh sayılır);
2. Borçlunun ve varsa kanuni temsilcisinin adı, soyadı, alacaklı tarafından biliniyorsa vergi kimlik numarası, şöhret ve ikametgâhı;

Bir terekeye karşı yapılan taleplerde kendilerine tebligat yapılacak miras­çıların adı, soyadı, şöhret ve ikametgâhları;

3. Alacağın ve istenen teminatın Türk parası ile tutarı ve faizi, alacaklarda faizin miktarı ile işlemeye başladığı gün;
4. Senet, senet yoksa borcun sebebi;
5. Takip yollarından hangisinin seçildiği;

Alacak belgeye dayanmakta ise, belgenin aslının veya alacaklı yahut mü­messili tarafından tasdik edilmiş, borçlu sayısından bir fazla örneğinin takip talebi anında icra dairesine tevdii mecburidir.

Alacaklıya takip talebinde bulunduğuna ve verdiği belgelere, talep ve takip masraflarına dair bedava ve pulsuz bir makbuz verilir.

MADDE 167 – Alacağı çek, poliçe veya emre muharrer senete müstenit olan alacaklı, alacak rehinle temin edilmiş olsa bile, bu bölümdeki hususi usul­lere göre haciz yolu ile veya borçlu iflâsa tabi şahıslardan ise iflâs yolu ile ta­kipte bulunabilir.

Alacaklı, takip talebinde 58 inci maddedeki hususlardan başka iflâsa tabi borçlusu aleyhine haciz ve iflâs yollarından hangisini istediğini bildirmeğe ve takip talebine kambiyo senedinin aslını ve borçlu adedi kadar tasdikli örneği­ni eklemeğe mecburdur.

MADDE 168 – İcra müdürü senedin kambiyo senedi olduğunu ve vâdesinin geldiğini görürse, borçluya senet sureti ile birlikte hemen bir ödeme emri gön­derir. Bu ödeme emrine şunlar yazılır:

1. Takip talebindeki kayıtlar,
2. Borcun ve takip masraflarının on gün içinde ödenmesi ihtarı,
3. Takibin müstenidi olan senet kambiyo senedi vasfını haiz değilse, beş gün içinde mercie şikâyet etmesi lüzumu,
4. Takip müstenidi kambiyo senedindeki imza kendisine ait olmadığı iddia­sında ise bunu beş gün içinde açıkça bir dilekçe ile tetkik merciine bildirmesi; aksi takdirde kambiyo senedindeki imzanın bu fasıl gereğince yapılacak icra takibinde kendisinden sâdır sayılacağı ve imzasını haksız yere inkâr ederse sözü edilen senede dayanan takip konusu alacağın yüzde onu oranında para cezasına mahkûm edileceği ve merciden itirazının kabulüne dair bir karar ge­tirmediği takdirde cebri icraya devam olunacağı ihtarı.
5. Borçlu olmadığı veya borcun itfa edildiği veya mehil verildiği veya alaca­ğın zamanaşımına uğradığı veya yetki itirazını sebepleri ile birlikte beş gün içinde tetkik merciine bir dilekçe ile bildirerek merciden itirazın kabulüne dair bir karar getirmediği takdirde cebri icraya devam olunacağı ihtarı.
6. İtiraz edilmediği ve borç ödenmediği takdirde on gün içinde 74 üncü maddeye göre mal beyanında bulunması ve bulunmazsa hapisle tazyik edilece­ği, mal beyanında bulunmaz veya hakikate aykırı beyanda bulunursa ayrıca hapisle cezalandırılacağı ihtarı.

60 mcı maddenin son iki fıkrası burada da tatbik olunur.

MADDE 169 – Borçlu, 168 inci maddenin 5 numaralı bendine göre borca karşı yapacağı itirazını bir dilekçe ile tetkik merciine bildirir. Bu itiraz satış­tan başka icra takip muamelelerini durdurmaz.

MADDE 169/a – Merci hâkimi, itiraz sebeplerinin tahkiki için iki tarafı en geç onbeş gün içinde duruşmaya çağırır. Hâkim, duruşma neticesinde borcun olmadığının veya itfa veya imhal edildiğinin resmi veya imzası ikrar edilmiş bir belge ile ispatı halinde itirazı kabul eder.

Merci hâkimi, borçlunun itiraz dilekçesine ekli olarak ibraz ettiği belgeler­den borcun itfa veya imhal edildiği veya senedin metninden zamanaşımına uğ­radığı kanaatine varırsa, daha evvel itirazın esası hakkındaki kararma kadar icra takibinin muvakkaten durdurulmasına karar verebilir.

Borçlunun ibraz ettiği belge altındaki imza alacaklı tarafından inkâr edilir­se, merci hâkimi, 68/a maddesindeki usule göre yapacağı inceleme neticesinde imzanın alacaklıya ait olduğuna kanaat getirdiği takdirde, borçlunun itirazı­nın kabulüne karar verir ve alacaklıyı, sözü edilen belgenin taalluk ettiği değer veya miktarın yüzde onu oranında para cezasına mahkûm eder. Alacak­lı birinci fıkra gereğince çağrıldığı duruşmaya gelmediği takdirde merci hâki­mi alacağın itiraz edilen kısmı için icranın muvakkaten durdurulmasına karar verir. Bunun üzerine alacaklı en geç altı ay içinde merci önünde duruş­ma talep ederek makbuz altındaki imzanın kendisine ait olmadığım ispat etmek suretiyle, takibin devamına karar alabilir. Merci, imzanın alacaklıya ait olmadığına karar verirse borçluyu, sözü edilen belgenin taalluk ettiği değer veya miktarın yüzde onu oranında para cezasına mahkûm eder.

Merci hâkimi, borçlunun zamanaşımı itirazım alacaklının ibraz ettiği kam­biyo senedindeki tarihe göre varit görür ve alacaklı da zamanaşımının kesildi­ğini veya tatil edildiğini resmi veya imzası ikrar edilmiş bir belge ile ispat ede­mezse, itirazın kabulüne; aksi halde reddine karar verir.

İtirazın kabulü karan île takip durur. Alacaklının genel hükümlere göre dâva açmak hakkı mahfuzdur. Alacaklı, genel mahkemede dâva açarsa, inkâr tazminatı ve para cezasının tahsili dâva sonuna kadar tehir olunur ve bu dâ­vayı kazanırsa hakkında verilmiş olan inkâr tazminatı ve para cezası kalkar.

Borçlunun itirazının kabulü halinde alacaklı, bu talebin reddi halinde borçlu, diğer tarafın isteği üzerine yüzde kırktan aşağı olmamak üzere tazmi­nata mahkûm edilir. Borçlu, menfî tespit ve istirdat dâvası açarsa yahut ala­caklı genel mahkemede dâva açarsa, hükmolunan tazminatın tahsili dâva so­nuna kadar tehir olunur ve dâva lehine sonuçlanan taraf için, daha önce hükmedilmiş olan tazminat kalkar.

İtirazın reddi kararının temyizi hiçbir icra muamelesini durdurmaz. Şu kadar ki, borçlu 33 üncü maddenin 3 üncü fıkrasına göre teminat gösterirse icra durur.

Haciz yoluyla takibin (iptali) kaldırılması Veya durdurulması davası Açıklama

İcra ve İflas Yasamız 167’nci maddesinden I7i’nci maddesine kadar koyduğu kurallarla alacağı çek, poliçe veya bono (emre muharrer senet) ya dayanan alacaklı­nın, borçlu hakkında yapacağı icra takibinin şekil ve koşullarım öngörmektedir. Uy­gulamada bu tür takip şekli, günsel hayatımızda çok geniş bir yer tutmaktadır. Elin­de kambiyo senetleri bulunan alacaklı, icra müdürlüğüne başvurarak dilerse haciz yoluyla, dilerse borçlu iflasa bağlı kişilerden ise iflas yoluyla alacağını alabilmek üzere takipte bulunabüir. Alacağının rehinle temin edilmiş olması yapacağı bu tür takibe etkili olmayacaktır. Alacaklı, icra müdürlüğüne kambiyo senedinin aslı üe birlikte onanmış suretini verecektir. Borçlu birden fazla ise borçlu sayısından bir fazla suret vermesi gerekir. îcra müdürlüğüne kambiyo senedinin (poliçe, çek veya bono) olup olmadığı incelenecek, kambiyo senetlerine bağlı takibe hakkı bulunup bulunmadığı saptanacaktır. Senetler kambiyo senedi niteliğinde değilse, bu yolla takip isteği reddolunacaktır. Bu reddi öğrendiği günden itibaren 7 gün içinde alacak­lı, işlemin kaldınlmasmı, takibin yapılmasına karar verilmesini İcra Tetkik Merciin­den şikayet yoluyla isteyebilir. Bu hususta önceki konularda açıklama yapılmıştır.

Senedin kambiyo senedi olduğu tespit olunmuşsa bu yolla takip usulüne ait (Örnek 48) alacaklı veya vekili tarafından düzenlenerek imzalanır.

îcra memurluğunca takip talepnamesi üzerine senedin kambiyo senedi olduğu ve (vadesinin geldiği) ödenecek durumda bulunduğu tespit olunmuşsa borçluya senet örneği ile birlikte ödeme emri (Örnek 163) gönderilecektir.

(Örnek 163) Ödeme emrinde; takip talebindeki kayıtlar, borcun ve masraflarının 10 gün içinde ödenmesi uyansı (İhtan) , takip dayanağı senedin kambiyo senedi ni­teliğinde değilse, beş gün içinde Tetkik Merciine şikayet etmesi lüzumu, senetteki imza kendisine ait değilse 5 gün içinde dilekçe ile Tetkik Merciine bildirmesi, aksi taktirde imzanın kendisine ait sayılacağı ve haksız yere inkar ederse takip konusu alacağın % 10’u oranına para cezasına çarptırılacağı uyansı, borcun zamanaşımına uğradığı borçlu olmadığı (itfa) amorti edilip kapatıldığı, (imha) ertelendiği, ileriye bırakıldığı hakkında itirazlarını da 5 gün içinde Tetkik Merciine dilekçe ile bidir-mesi merciiden itirazın kabulüne dair karar getirmediği taktirde takibe devam olu­nacağı hususları, itiraz edilmediği ve borç ödenmediği taktirde 10 gün içinde mal beyanında bulunması, bulunmazsa hapisle cezalandınlacağı hususu bildirilecektir.

Borçlu; yukarıda açıklandığı üzere, borçlu olmadığı, borcun (itfa) amorti edildi­ği veya (imhal) ertelendiği, alacağın zamanaşımına uğradığı hususlarında itirazları­nın incelenmesini Tetkik Merciinden dilekçe ile isteyebilir. Bu itiraz yalnız satışı durdurur, diğer takipleri durdurmayacaktır.

Haciz yoluyla takibin (iptali) kaldırılması Veya durdurulması davası Görevli Mahkeme

İcra Tetkik Mercii.

Haciz yoluyla takibin (iptali) kaldırılması Veya durdurulması davası Yetkili Mahkeme

• Takibin yapıldığı İcra Müdürlüğünün bağlı olduğu Tetkik Mercii.
• Borçlunun konutu Tetkik Mercii.

Haciz yoluyla takibin (iptali) kaldırılması Veya durdurulması davası Davacı

Borçlu veya borçlular.

Haciz yoluyla takibin (iptali) kaldırılması Veya durdurulması davası Davalı

Alacaklı veya alacaklılar

Haciz yoluyla takibin (iptali) kaldırılması Veya durdurulması davası Dava Açma Koşulları

• Borçlu, alacaklıya borçlu olmamalı,
• Takip konusu borç (itfa) amorti edilmiş bulunmalı veya;
• Borç (imhal) ileriye bırakılmış olmalı,
• Alacak zamanaşımına uğramış bulunmalı.

Haciz yoluyla takibin (iptali) kaldırılması Veya durdurulması davası Dava Açma Süresi

Ödeme emrinin borçluya (tebliğ) bildirim gününden itibaren 5 gün içinde dava­nın açılmış olması gereklidir. Bu süre geçirilince borçlunun itirazı dinlenmez. Zira yasada öngörülen süre hak düşüren süredir.

Haciz yoluyla takibin (iptali) kaldırılması Veya durdurulması davası Gözönünde Tutulacak Hususlar

• Borçlu, tetkik merciine dilekçe ile başvuracaktır.
• Mercice, tararlara (davetiye) çağrı kağıdı gönderilir, duruşma günü verilir.
• Basit yargılama usulü uygulanır. Taraflara çıkarılacak çağn kağıdına usulün 509- 510’ncu maddeleri gereğince gelmediklerinde duruşmanın yokluklarında yapı­lacağı açıklaması da yazılacaktır.
• İcra takip dosyası getirtilecektir.
• Davanın süresinde açılıp açılmadığı araştırılır. Süresinde açılmayan davalar dinlenmeyecektir.
• Borçlu, borcun ödendiğine dair belge getirirse ve bu belge altındaki imza ala­caklı tarafından kabul edilirse, takibin kaldırılmasına karar verilecektir.
• Borçlunun verdiği belge altındaki imza alacaklıya gösterilir. Alacaklı kabul etmezse (inkar ederse) alacaklıya ait imzalı belgeler getirtilecek, ayrıca alacaklının huzurda imzalan alınacaktır.
• Alacaklıya ait imzalı belgedeki imzalarla , duruşmada alınan imzalan ve ge­tirtilen diğer belgelerdeki imzalan karşılaştınlacak, imzanın alacaklıya ait olup ol­madığı saptanacaktır. Bunun için güzel sanatlar akademisinden, adli tıptan veya polis enstitüsü fizik şubesinden seçilecek bilirkişilere gerekli inceleme yaptınlacak-tır. İmzadan anlar başka kişiler de bilirkişilik yapabilirler.
• îmza karşılaştmlmasında mercice İÎY’nm 68.a maddesi gözönünde tutulacak­tır.
• Yapılan incelemede borçlunun verdiği imzalı belgenin alacaklıya ait olduğu anlaşıldığı taktirde, borçlunun itirazının kabulüne ve icra takibinin kaldınlmasma karar verilecektir.
• Borçlunun itirazı kabul edilirse alacaklıdan %40’tan az olmamak üzere inkar tazminatı ile 100 liradan 5.000 liraya kadar para cezası da alınacaktır. Para cezası tazmini niteliktedir. Ceza hukuku ile ilgisi yoktur.
• Alacaklı ilk oturuma, özürsüz gelmezse, alacağın itiraz edilen kısmı için icra takibinin geçici (muvakkaten) durdurulmasına da merci hakimliğince karar ve­ Ancak, böyle karar verilebilmesi için alacaklıya çıkanlan çağrı kağıdına bu yolda açıklama uyansı konulmalıdır.
• İcra takibinin geçici durdunıîması kararı üzerine alacaklı 6 ay içinde mercie başvurarak imzanın kendisine ait olmadığını ispatlayabilir. Bu taktirde takibin de­vamına karar verilecektir.
• Mercice belge altındaki imzanın alacaklıya ait olmadığına karar verilirse borçlu belgenin gösterdiği değer veya miktarın % 10’u oranında para cezası ile de cezalandınlır. Bu ceza tazmini mahiyettedir.
• Borçlu borcun zamanaşımına uğradığı itirazını ileri sürmüşse, takip konusu kambiyo senedindeki güne bakılacaktır. Kambiyo senetleri 3 yıllık zamanaşımına bağlıdır. Düzenledikleri günden itibaren 3 yıl geçmekle geçerliliklerini yitirirler.
• Zamanaşımı itirazı yerinde ise, takibin kaldınlmasma (iptaline) karar verile­
• Borçlunun itirazının kabulü halinde alacaklı; borçlunun isteği ile %40’tan aşağı olmamak üzere tazminatla yükümlü tutulacaktır.
• Borçlunun itirazının reddi halinde borçlu; alacaklının isteği üzerine %40 oranından az olmamak kaydıyla tazminat ödemeye mahkûm edilecektir.
• Borçlunun itirazı kabulü edildiği taktirde icra takibi duracaktır. Alacaklı genel kurallara göre genel mahkemelerde (sulh, asliye hukuk, ticaret mahkemele­rinde) dava açabilir. Bu mahkemelere dava açıldığı taktirde, inkar tazminatı ve para cezasının alınması (tahsili) açtığı bu dava sonuna kadar geriye bırakılır. Dava­yı kazanırsa inkar tazminatı ve para cezası tamamen kalkar.
• Borçlunun itirazı sabit olmadığı taktirde reddine karar verilecektir. Bu red karan temyiz edilse bile icra takibi durmaz. Burada İİY.’mn 33’ncü maddenin 3’ncü fıkrasına göre teminat gösterilmesi hali ayrık (müstesna) dır. Teminat gösterilirse icra takibi duracaktır.