Yüzde usulü ücret ödenen işlerde, fazla mesai nasıl hesaplanır?
Otel, lokanta, eğlence yerleri gibi işyerlerinde müşterilerin hesap pusulalarında belirli bir yüzzde olarak eklenen paraların işverence toplanarak işçilerin katkılarına göre belli bir oranda dağıtımı şeklinde uygulanan ücret sistemine “yüzde usulü ücret” denilmektedir. Yüzde usulünün uygulandığı işyerlerinde fazla çalışma ücreti, 4857 sayılı îş Kanununun 51 inci maddesinde öngörülen yönetmelik hükümlerine göre ödenir. İşveren, yüzde usulü toplanan paraları işyerinde çalışan işçiler arasında, Yüzdelerden Toplanan Paraların İşçilere Dağıtılması Hakkında Yönetmelik hükümlerine göre eksiksiz olarak dağıtmak zorundadır. Fazla çalışına yapan işçilerin fazla çalışına saatlerine ait puanları normal çalışma puanlarına eklenir (Yönetmelik m. 4/1.). Yüzdelerden ödenen fazla saatlerde çalışmanın zamsız karşılığı ile zamlı olarak ödenmesi gereken ücret arasındaki fark işverence ödenir. Zira yüzde usulü ödenen ücret içinde fazla çalışmaların zamsız tutarı ödenmiş olmaktadır.
Yapılan bu açıklamalara göre yüzde usulü ya da parça başı ücret ödemesinin öngörüldüğü çalışma biçiminde fazla çalışmalar, saat ücretinin % 150 zamlı miktarına göre değil, sadece % 50 zam nispetine göre hesaplanmalıdır.
Yine parça başı ya da yüzde usulü ücret ödenen işyerlerinde hafta tatili ücretlerinin zamsız kısmı ücret içinde ödendiğinden hesaplama zam nispeti olan % 50 üzerinden yapılmalıdır.
“Somut olayda davacının otobüs bilet komisyonculuğu yapan işyerinde bilet bedelleri üzerinden yüzde usulü ücret aldığı anlaşılmakla fazla çalışma ile hafta tatili ücretlerinin zamsız kısmının ücret içinde ödendiği kabul edilmelidir. Hesaplamalar sadece zam kısmına göre yapılmalı ve taktiri indirim yapılmak suretiyle bir karar verilmelidir (Yargıtay 9.HD. 13.05.2014 tarih, 2012/17114 E, 2014/15510 K)