Yıllık ücretli iznin kullanılmasına ilişkin esaslar nelerdir?
İznini işyerinin kurulu bulunduğu yerden başka bir yerde geçirecek olanlara, eğer isterlerse, bu hususu belgelemeleri koşuluyla gidiş ve dönüşlerinde yolda geçecek süreleri karşılamak üzere işveren toplam dört güne kadar ücretsiz izin vermek zorundadır (m. 56/son). İzni başka yerde geçirmeyecek olmasına karşın yol izni alan işçinin iznini işyerinin bulunduğu yerde geçirmesi, sadakat borcuna aykırı olup işverene sözleşmeyi haklı nedenle fesih olanağı sağlar.
İzin süresi işveren tarafından bölünemez. Bu iznin 53. maddede gösterilen süreler içinde işveren tarafından sürekli bir şekilde verilmesi zorunludur. Ancak, izin süreleri bir bölümü on günden az olmamak üzere tarafların anlaşması ile üçe bölünebilir (m. 56/I-III).
Yıllık Ücretli İzin Yönetmeliğine göre, işçi yukarıdaki esaslara göre hak ettiği ücretli iznini kullanmak istediği zamandan en az bir ay önce işverene yazılı olarak bildirir. İşveren bu isteği İzin Kuruluna veya bunun yerine görev yapan kişilere iletir (m. 7/1, II). İzin Kurulu veya işveren isteğe uymak zorunda değildir; ancak, izin çizelgesinin hazırlanmasında istekler mümkün olduğu kadar göz önünde tutulur. Aynı tarihe rastlayan izin isteklerinde işyerindeki kıdemi ve bir önceki yıl iznin kullanıldığı tarihe göre öncelik belirlenir (m. 8). Yargıtayca belirtildiği üzere, işçinin izin dilekçesini bırakmış olması kendisine izin verileceği anlamına gelmez. Eskiden böyle bir uygulama olması davacı işçiye bir hak sağlamaz, bu durum devamsızlık sayılır ve işveren için haklı fesih hakkı doğurur. Ancak, kararda belirtildiği gibi, işveren bu hakkını iyi niyet kuralları çerçevesinde kullanmalıdır. Yargıtaya göre, işçi izin tarihini dilediği gibi belirleyerek istediği zaman izne ayrılamaz. Bu husustaki yetki işverene aittir. Bu nedenle, işçi raporun bitiminde izne ayrılacağı ve bu arada kıdem tazminatı tavanının yükseleceği ve buna göre kıdem tazminatına hak kazanacağı faraziyesine dayanarak kıdem tazminatı farkı isteyemez. Aynı şekilde, ücretli izin kullandırılması işverenin yetkisine ve yönetim hakkına iliş¬kin olup iznin işverence yapılacak plana göre kullanılması mümkün olduğundan, talebe rağmen iznin verilmemiş olması işçi için haklı fesih nedeni sonucunu doğurmaz. Öğretide öne sürülen bir görüşe göre, işveren işçinin hak ettiği izni kullanma zamanım belirlemiş ve izin yılı içinde ancak izin süresi kadar bir zaman kalmışsa, işçi bu hakkını, işverenin belirlediği yıllık izin zamanının etkisizleşmesi nedeniyle ve işverenin haklı menfaatlerini ihlâl etmeme koşuluyla, kendiliğinden kullanabilir.