Vasiyetname Nasıl Hazırlanır?

Vasiyet Şekilleri

Genel olarak

MADDE 531- Vasiyet, resmî şekilde veya mirasbırakanın el yazısı ile ya da sözlü olarak yapılabilir.

Vasiyetname; noter, sulh hukuk yargıcı veya yasaya görevlendirilenlerce resmi vasiyetname şeklinde, mirasbırakanın kendi elyazısı ile veya tehlikeli veya istisnai durumlarda mirasbırakan iki tanığa, asker kişi ise en az teğmen rütbesindeki subaya isteğini bildirmek suretiyle sözlü olarak yapabilir.

Resmî vasiyetname

Düzenlenmesi

MADDE 532- Resmî vasiyetname, iki tanığın katılmasıyla resmî me­mur tarafından düzenlenir.

Resmî memur, sulh hâkimi, noter veya kanunla kendisine bu yetki verilmiş diğer bir görevli olabilir.

Resmi vasiyetname; sulh hukuk yargıcı, noter veya yasayla kendisine bu konu ile yetki verilmiş görevliler tarafından yapılır.

Resmi vasiyetnamelerin Türkçe düzenlenmesi gerekir. Vasiyetçi Türkçe bilmiyorsa arzularını bir tercüman vasıtasıyla açıklattırılarak tercümanca vasiyetçisinin arzusunu doğru nakil ve tercüme ettiğini vasiyetnamede beyan ederek altı imzalanır. Yabancı ülkelerde Türk konsolosluklarınca düzenlenecek vasiyetname­lerde Türkçe yaptırılır.

Vasiyetnamenin geçerliliği için aranan koşullar

*Resmi memur vasiyetçinin arzularını tutanağa geçirir. Vasiyetçi Türkçe bilmiyorsa arzuları tercüman vasıtasıyla alınarak tutanağa geçirilir. Tercüman vasi­yetçinin arzularını doğru nakil ve tercüme ettiğini vasiyetnamede açıklayarak tuta­nağın altı imzalanır.

Resmi memur vasiyetçinin kimliğini ve vasiyetname yapmaya ehil olduğunu tespit ettikten sonra vasiyetçinin son arzularını yazar.

Resmi memur düzenlediği vasiyetnameyi okumak üzere vasiyetçiye verir. Vasiyetçinin okuduğunu, kendi iade ve arzusuna uygun olduğunu açıklayan beya­nını tutanağa yazarak imza ettirir.

*Resmi memur vasiyetçinin vasiyetnameyi imzalamasından sonra son sahifesine kendi elyazısı ile tarih koyarak mühürler ve imza eder.

Resmi memur vasiyetnameyi imza ve mühürledikten sonra vasiyetçi, vasi­yetnameyi okuduğunu, bunun son arzularına uygun olduğunu tanıklar huzurunda açıklar ve imzalar. Vasiyetnamedeki tarih ve imzanın el yazısı ile atılması geçerlilik koşuludur. Vasiyetçi okuma yazma bilmiyorsa, resmi memurun tanzim ettiği vasi­yetnamenin kendisine okunduğunu, son arzularına uygun bulunduğunu memur ve tanıklar huzurunda açıklar.

Memurun işlevi

MADDE 533- Mirasbırakan, arzularını resmî memura bildirir. Bunun üzerine memur, vasiyetnameyi yazar veya yazdırır ve okuması için mirasbırakana verir.

Vasiyetname, mirasbırakan tarafından okunup imzalanır.

Memur, vasiyetnameyi tarih koyarak imzalar.

Vasiyet yapan son arzularını resmi memura, sulh hukuk yargıcı, noter vb. sözlü veya yazılı olarak bildirir.

Resmi memur bu arzuları tespit ettikten sonra vasiyetnameyi okumak üzere vasiyetçiye verir. Vasiyetçide vasiyeti okuduktan sonra imzalar. Sonradan da resmi memur vasiyetnameye tarih koyarak imzasını atar.

Vasiyetçi iki tanık ve memur huzurunda vasiyetnameyi okuduğunu bunun son arzularına uygun olduğunu bildirir. Tanıklar bu beyanın huzurlarında bildirildi­ğini ve vasiyetçciyi tasarrufa ehil gördüklerini açıklayarak beyanlarını imzalarlar. Vasiyetçi son arzularını resmi vasiyetnameyi düzenleyene bildirir.

Vasiyetçinin okuma yazma bilmemesi, ihtiyarlık veya sakatlık nedeniyle okuyup yazmaması hallerinde vasiyetçi son arzularını resmi memura bildirir. Resmi memur bu istekleri tespit ederek iki tanık huzurunda vasiyetçiye okur. Vasiyetçi tanıklar huzurunda okunan vasiyetnamenin kendisinin son arzularına uygun oldu­ğunu beyan etmesi üzerine tanıklar, resmi memur vasiyetçinin vasiyetname yap­maya ehil olduğunu açıklayarak tutanağı imza ile onaylarlar.

Tanıkların katılması

MADDE 534 Vasiyetnameye tarih ve imza konulduktan hemen sonra mirasbırakan, vasiyetnameyi okuduğunu, bunun son arzularını içerdiğini memurun huzurunda iki tanığa beyan eder.

Tanıklar, bu beyanın kendi önlerinde yapıldığını ve mirasbırakanı tasarrufa ehil gördüklerini vasiyetnameye yazarak veya yazdırarak altını imzalarlar.

Vasiyetname içeriğinin tanıklara bildirilmesi zorunlu değildir.

Vasiyetnameyi yapan okuma yazma biliyorsa MY.nın 534.maddesine göre tanıklar vasiyetçiyi tasarrufa ehil gördüklerini vasiyetnameyi okuduğunu içeriğinin son arzularına uygun olduğunu kendilerine bildirildiğini vasiyetnamede açıklayarak imza ederler.

Medeni hakları kullanma ehliyeti olmayanlar, siyasi ve medeni hakları kul­lanmamasına karar verilenler, okuma yazma bilmeyenler kor, dilsiz ve sağır olanlar tanık olamazlar.

Bu kurala uymadan yapılan vasiyetnameler batıldır. Vasiyet yapanın eşi, alt ve üstsoyu, kardeşi, nişanlısı, üçüncü dereceye kadar irs ve dünür hısımları tanık olamazlar. Olurlarsa kendilerine ve ailelerine yapılan bağışlar iptal edilir.

Mirasbırakan tarafından okunmaksızın ve imzalanmaksızın düzenleme

MADDE 535- Mirasbırakan vasiyetnameyi bizzat okuyamaz veya imzalayamazsa, memur vasiyetnameyi iki tanığın önünde ona okur ve bunun üze­rine mirasbırakan vasiyetnamenin son arzularını içerdiğini beyan eder.

Bu durumda tanıklar, hem mirasbırakanın beyanının kendi önlerinde yapıldı­ğını ve onu tasarrufa ehil gördüklerini; hem vasiyetnamenin kendi önlerinde memur tarafından mirasbırakana okunduğunu ve onun vasiyetnamenin son arzularını içer­diğini beyan ettiğini vasiyetnameye yazarak veya yazdırarak altını imzalarlar.

Okuma yazma bilmeyenlerde neden göstermeksizin vasiyetname düzenleyebilirler.

Vasiyetnamedeki tanıkların vasiyetçiyi tasarrufa ehil gördüklerini açıklayıp yazmaları zorunludur. Noterin bu yöndeki sözleri yeterli değildir.

*Vasiyetçi, dışarıda düzenlettiği yazıyı notere vererek buna göre bir vasiyetname düzenlenmesini isteyebilir.

*Türkçe bilmeyen vasiyetçinin tanıkları, onama açıklamasında vasiyetçinin arzusuna uygunluğunu hangi şekilde öğrendiklerini belirtmeleri zorunludur.

*Tanıklar onama şerhini el yazısı ile yazabilecekleri gibi yazdırmaları da mümkündür.

*Vasiyetçinin vasiyetinin son arzularına uygunluğu onanmadıkça geçersizdir.

*Noterin imzasını yanlış yere atması, vasiyetnameyi geçersiz kılmaz.

*İmzanın belirli bir şekli yoktur. Kişinin alışkanlığına göre atılır.

*Vasiyetname birden çok sahifeli ise vasiyetçinin her sahifeyi imza zorunluluğu yoktur.

^Vasiyetnamenin geçerli olması için vasiyet tanıklarının okur yazar olması gerekir.

*Vasiyetçinin eşi, alt ve üstsoyu, kardeşi vb.nin tanıklığı vasiyetnameyi ge­çersiz kılar.

Düzenlemeye katılma yasağı

MADDE 536- Fiil ehliyeti bulunmayanlar, bir ceza mahkemesi kararıyla kamu hizmetinden yasaklılar, okur yazar olmayanlar, mirasbırakanın eşi, üstsoy ve altsoy kan hısımları, kardeşleri ve bu kişilerin eşleri, resmî vasiyetnamenin düzen­lenmesine memur veya tanık olarak katılamazlar.

Resmî vasiyetnamenin düzenlenmesine katılan memura ve tanıklara, bunla­rın üstsoy ve altsoy kan hısımlarına, kardeşlerine ve bu kişilerin eşlerine o vasiyetname ile kazandırmada bulunulamaz.

Vasiyetname düzenlemesine iştirak edemeyecekler

*Medeni hakları kullanmak ehliyetine sahip olmayanlar ile medeni hakları kullanmaktan bir hukuk ve ceza mahkemesi kararı ile men edilenler,

*Okuma yazma bilmeyenler,

*Vasiyetname düzenleyen vasiyetçinin kardeşi, alt üst soyu, evlatlıktır.

Aslında; Noterlik Yasasının 84 ve 87.maddelerinde tanık bulundurma zorunluğu kaldırılmış olmakla beraber Medeni Yasanın 534, 535, 536.maddelerindeki düzenleme nedeniyle tanık bulundurulması zorunluluğu vardır.

Vasiyetnamenin saklanması

MADDE 537- Resmî vasiyetnameyi düzenleyen memur, vasiyetname­nin aslını saklamakla yükümlüdür.

Vasiyetnameyi düzenleyen sulh hukuk yargıcı, noter veya yasa ile kendisine vasiyetname düzenleme yetkisi verilen memur (konsolos vb) düzenledikleri vasi­yetnamenin aslını muhafaza etmek zorundadırlar.

El yazılı vasiyetname

MADDE 538- El yazılı vasiyetnamenin yapıldığı yıl, ay ve gün gösteri­lerek başından sonuna kadar mirasbırakanın el yazısıyla yazılmış ve imzalanmış olması zorunludur.

El yazılı vasiyetname, saklanmak üzere açık veya kapalı olarak notere, sulh hâkimine veya yetkili memura bırakılabilir.

“Vasiyetnamenin baştan sonuna kadar yeri, senesi, ayı, günü dahil olmak üzere vasiyetçinin el yazısı ile yazılması gerekir. Vasiyetnamenin herhangi bir alfa­be ile yazılması (Arapça, Çince, Rusça vb.) onun geçerliliğine engel olmaz.

*Daktilo vb. aletlerle yazılan vasiyetnameler geçerli değildir.

*Körler okuma yazma bilmiyorlar ise imzalarının onaylanmış olması veya im­za ettikleri vasiyetnamenin içeriğine vakıf olmaları koşulu ile vasiyet yapabilirler.

*Okuma yazma bilmeyenler, el yazısı ile vasiyet yapamazlar.

*Ayak ve ağızları ile yazı yazanlar vasiyet yapabilirler.

*Vasiyet koşulları mevcut ise mektup, şiir, hitabet, hikaye şeklinde olabilir.

*Vasiyet ayrı ayrı kağıtlara yazılmış ise aralarında bağlantı bulunmalıdır.

*Çıkıntılar, çizgiler vasiyetnameyi geçersiz kılmaz. Ancak bunlar yabancı bir el tarafından yapılmış ve vasiyetçide farkında değilse yalnız kendi yazıları nazara alınır.

*Yabancı ülkede düzenlenen el yazısı vasiyetnamenin o ülke yasasının şek­line uygun olması gerekir.

*Vasiyetnamenin düzenlendiği yer şehir, kasaba, köy, otel, yazıhane, otel olabilir. Tren, uçak, vapur vb.bir araçta yazılmış ise o vasıtaların nereye gittiği, ve vasıta numaralarının yazılması düzenleme yeri niteliğindedir. Tanzim tarihi belli bir olaydan şu kadar sonra diye tarih konabilir İmza üzerine ad veya soy ad yahut nam, müstear lakap yazılarak vasiyetnamenin altına atılır.

Yukarıda belirtilen koşulları taşıyan vasiyetname sulh hukuk yargıcına, note­re vb. açık veya kapalı zarfla verilir. Alan makam durumu bir tutanakla tespit eder.

Sözlü vasiyet

Son arzuları anlatma

MADDE 539- Mirasbırakan; yakın ölüm tehlikesi, ulaşımın kesilmesi, hastalık, savaş gibi olağanüstü durumlar yüzünden resmî veya el yazılı vasiyetna­me yapamıyorsa, sözlü vasiyet yoluna başvurabilir.

Bunun için mirasbırakan, son arzularını iki tanığa anlatır ve onlara bu beya­nına uygun bir vasiyetname yazmaları veya yazdırmaları görevini yükler.

Resmî vasiyetname düzenlenmesinde okur yazar olma koşulu dışında, ta­nıklara ilişkin yasaklar, sözlü vasiyetteki tanıklar için de geçerlidir.

Sözlü vasiyetname; ölüm tehlikesinin mevcut olması, ulaşım imkanın olma­ması, bulaşıcı hastalık, salgın hastalık, ağır hastalık, savaş gibi hallerde resmi va­siyet imkanı olmayan durumlarda yapılır. Ölüm tehlikesini yakın bir ölüm tehlikesi şeklinde nitelendirmek gerekir. Bu hususu yargıç tarafından takdir edilir.

Kalp yetersizliği, damar sertliği, savaş, bulaşıcı hastalıklar, deprem, çığ, tipi, kasırga, volkanik patlamalar, grev, lokavt, askeri manevralar nedeniyle belli yerler­den geçişin yasaklanması, isyan vb. nedenlerle el yazısı vasiyet yapma imkanı yok ise sözlü vasiyetname yapılabilir.

Vasiyetçi son arzularını iki ehliyetli tanığa açıklayarak uygun bir vasiyetname yazmalarını veya yazdırmalarını ister. Tanıklar dan biri vasiyetçinin sözlerini, yapıl­dığı yeri, tarihini müsait olan en kısa zamanda yazar. Tanıklar yazılan bu vasiyeti imza ederler ve durumu derhal sulh hukuku yargıcına bildirerek durumu bir tuta­nakla tespit ettirirler. Tanıklar vasiyetçiyi vasiyetname yapmaya ehil olduğunu ve olağanüstü durumu yargıca açıklarlar. Sulh hukuk yargıcı tanıkların bildirdiği sözlü vasiyeti tespit ve tutanağa geçirerek ilgililere tebliğ eder (MY.597-598) Askerlerde olağan üstü durumlarda vasiyetnameyi yargıç yerine en az teğmen rütbesindeki subay yapar.

Tatil vs. nedenlerle noterler, mahkemelere başvurma imkanı olmayalar el yazısı ile vasiyet yapma imkanına sahip değillerse, sözlü vasiyet yapabilirler.

Medeni hakları kullanmaktan mahrum olurlar, okuma yazma bilmeyenler, va­siyetname düzenleyenin vasiyetçinin eşi, kardeşi, altsoyu, üstsoyu veya evlatlığı olması vasiyetnameyi geçersiz kılar (MY.536).