Vasi Tayini (Korunman Atanması) Davası Nasıl Açılır?

(4721 s. TMK. m. 404,405,406,407,408,409,410,
6100 s. HMK. m. 382-388)

Görevli mahkeme

Sulh Hukuk Mahkemesi

Yetkili mahkeme

• Vesayet altına alınacak kişinin yerleşim yerindeki vesayet dairesi yetkilidir ve bu yetki kesin yetki kuralı olup mahkemece resen gözönüne alınması gerekir.
• Yerleşim yeri, 22/11/2001 tarihli ve 4721 sayılı Türk Medenî Kanunu hükümlerine göre belirlenir. (6100 s. HMK. m.6/2)
• Vesayet altına alınacak kişinin yerleşmek niyeti ile oturduğu son yerleşim yerinin tespit edilemediği durumlarda, nüfusa kayıtlı olduğu yerin ikametgah (yerleşim yeri) olarak kabulü zorunludur. Vesayetle ilgili mahkeme bu yer Sulh Hukuk Mahkemesidir.

Davacı

a- İlgili herkes

b- Görevlerini yaparlarken vesayet altına alınmayı gerekli kılan bir durumun varlığını öğrenen İdarî makamlar, noterler ve mahkemeler, bu durumu hemen yetkili vesayet ma­kamına bildirmek zorundadırlar.

c- Yaşlılığı, sakatlığı, deneyimsizliği veya ağır hastalığı sebebiyle işlerini gerektiği gibi yönetemediğini ispat eden her ergin kısıtlanmasını isteyebilir.

Davalı

Hasımsız

Açıklamalar

1-4721 sayılı Türk Medeni Kanunu, velayet altında bulunmayan her küçüğün vesayet altına alınacağını (madde 404), akıl hastalığı veya akıl zayıflığı nedeniyle işlerini göremeyen veya korunması veya bakımı için kendisine sürekli yardım gereken ya da başkalarının gü­venliğini tehlikeye sokan her kişinin (madde 405), savurganlığı, alkol veya uyuşturucu madde bağımlılığı, kötü yaşama tarzı veya malvarlığını kötü yönetmesi sebebiyle kendisini veya ailesini darlık veya yoksulluğa düşürme tehlikesine yol açan ve bu yüzden devamlı korunmaya ve bakıma muhtaç olan ya da başkalarının güvenliğini tehdit eden her ergin kişinin (madde 406), bir yıl veya daha uzun süreli özgürlüğü bağlayıcı bir cezaya mahkum olan her ergin kişinin kısıtlanacağını (madde 407) ve yaşlılığı, sakatlığı, deneyimsizliği veya ağır hastalığı sebebiyle işlerini gerektiği gibi yönetemediğini ispat eden her ergin kişinin ise kısıtlanmasını isteyebileceğini (madde 408) hüküm altına almıştır.

2-Bir kimse dinlenmeden, savurganlığı, alkol veya uyuşturucu madde bağımlılığı, kötü yaşama tarzı, kötü yönetim veya isteği sebebiyle kısıtlanamayacağı gibi, akıl hastalığı ve akıl zayıflığı sebebiyle bir kimsenin kısıtlanabilmesi için kısıtlanmasını gerektirir resmi sağlık kurulu raporu alınması gerekir. Resmi sağlık kurulunun raporunun içeriğine göre gerekti­ğinde hâkim kısıtlanması istenen kişiyi dinleyebilecektir (madde 409).

3-4721 sayılı TMK.’nun 404. maddesine göre, velâyet altında bulunmayan her küçük vesayet altına alınır.

Görevlerini yaparlarken vesayeti gerektiren böyle bir hâlin varlığını öğrenen nüfus memurları, İdarî makamlar, noterler ve mahkemeler, bu durumu hemen yetkili vesayet makamına bildirmek zorundadırlar.

4-4721 sayılı TMK.’nun 405. maddesine göre, akıl hastalığı veya akıl zayıflığı sebebiy­le işlerini göremeyen veya korunması ve bakımı için kendisine sürekli yardım gereken ya da başkalarının güvenliğini tehlikeye sokan her ergin kısıtlanır.

Görevlerini yaparlarken vesayet altına alınmayı gerekli kılan bir durumun varlığını öğ­renen İdarî makamlar, noterler ve mahkemeler, bu durumu hemen yetkili vesayet maka­mına bildirmek zorundadırlar.

5-4721 sayılı TMK.nun 406. maddesine göre, savurganlığı, alkol veya uyuşturucu mad­de bağımlılığı, kötü yaşama tarzı veya malvarlığını kötü yönetmesi sebebiyle kendisini veya ailesini darlık veya yoksulluğa düşürme tehlikesine yol açan ve bu yüzden devamlı korunma­ya ve bakıma muhtaç olan ya da başkalarının güvenliğini tehdit eden her ergin kısıtlanır.

6-4721 sayılı TMK.’nun 407. maddesine göre, bir yıl veya daha uzun süreli özgürlüğü bağlayıcı bir cezaya mahkûm olan her ergin kısıtlanır.

Cezayı yerine getirmekle görevli makam, böyle bir hükümlünün cezasını çekmeye başladığını, kendisine vasi atanmak üzere hemen yetkili vesayet makamına bildirmekle yükümlüdür.

7- 4721 sayılı TMK.’nun 408. maddesine göre, Yaşlılığı, (Değişik ibare: 6462 – 25.4.2013 / m.l/52-c) “engelliliği”, deneyimsizliği veya ağır hastalığı sebebiyle işlerini gerektiği gibi yönetemediğini ispat eden her ergin kısıtlanmasını isteyebilir.

8-Akıl hastalığı veya akıl zayıflığı sebebiyle tek hekim tarafından verilen rapor esas alınarak kısıtlanma kararı verilemez. Mahkemece bir sağlık kurulundan rapor alınıp, değer­lendirilip sonucu uyarınca karar verilmesi gerekir.

9-Dava ve taraf ehliyeti kamu düzenine ilişkin olup, mahkemelerce doğrudan doğru­ya (resen) gözönünde tutulur. Akıl Hastalığı olan kişinin taraf ehliyeti yoktur. Vasi tayin edilmeden davaya devam edilemez.

10-Velayet altında olmayan küçük vesayet altına alınabilir. Velayet kaldırılmadan ve­layet altındaki küçükler için vasi tayin edilemez.

11-Birden fazla nedene dayanılarak vasi tayini istenebilir. Bu durumda her sebep ayrı ayrı irdelenmelidir.

12-Türk Medeni Kanunun 409/1. maddesine göre; bir kimse dinlenmeden savurgan­lığı, alkol veya uyuşturucu madde bağımlılığı, kötü yaşama tarzı, kötü yönetimi veya isteği sebebiyle kısıtlanamaz.

Kısıtlanması istenen kişinin dinlenmesi mecburidir.

13-Boşanma sonucu çocuğun velayeti kendisine bırakılan annenin ölümü ile velayet kendiliğinden babaya geçmez. Çocuğun vesayet altına alınması gerekir.

14-Vesayet altına alınan kişi için tekrar vesayet davası açılamaz. Ancak önceki vesa­yet kararının kaldırılıp kaldırılmadığı araştırılıp sonucuna göre karar verilmelidir.

15-Vasi tayininde raporlar arasındaki çelişki giderilmeden karar verilemez.

16-Vesayet makamının izni alınmadıkça küçüğün ikameti değiştirilemez.

17-Bir yıl veya daha uzun süreli özgürlüğü bağlayıcı bir cezaya mahkûm olan her er­gin kısıtlanır.

Özgürlüğü bağlayıcı cezaya mahkûmiyet sebebiyle kısıtlı bulunan kişi üzerindeki ve­sayet hapis hâlinin sona ermesiyle kendiliğinden ortadan kalkacaktı. Kişinin tam ehliyetli hale gelebilmesi için ayrıca bir karara ihtiyaç olmayacaktır.

Diğer kısıtlılar üzerindeki vesayet, yetkili vesayet makamının kararıyla sona erer.

18-Bir kimse dinlenmeden, savurganlığı, alkol veya uyuşturucu madde bağımlılığı, kö­tü yaşama tarzı, kötü yönetimi veya isteği sebebiyle kısıtlanamaz.

19-Akıl hastalığı veya akıl zayıflığı yüzünden kısıtlanmış olan kişi üzerindeki vesayetin kaldırılmasına, ancak kısıtlama sebebinin ortadan kalkmış olduğunun resmî sağlık kurulu raporu ile belirlenmesi hâlinde karar verilebilir.

20- Vesayeti gerektiren sebebin ortadan kalkması üzerine vesayet makamı vesayetin sona ermesine karar verir.

21-Kısıtlı ve ilgililerden her biri, vesayetin kaldırılması isteminde bulunabilir.

22-Kısıtlama ilân edilmişse, kaldırılması da ilân olunur.

23-Fiil ehliyetinin yeniden kazanılması, ilânın yapılmasına bağlı değildir.

24-Küçük üzerindeki vesayet, onun ergin olmasıyla kendiliğinden sona erer.

25-Vasi, kural olarak iki yıl için atanır. Vesayet makamı, bu süreyi her defasında ikişer yıl uzatabilir. Dört yıl dolunca vasi, vasilikten kaçınma hakkını kullanabilir.

26-Vasilik görevi, vasinin fiil ehliyetini yitirmesi veya ölümüyle sona erer.

27-Vasilik görevi, uzatılmadığı takdirde, sürenin dolmasıyla sona erer.

28-Vasi, vasiliğe engel bir sebebin ortaya çıkması hâlinde görevinden çekilmek zo­rundadır.

29-Vasi, bir kaçınma sebebi ortaya çıktığı takdirde sürenin bitiminden önce görevin­den alınmasını isteyebilir; ancak, önemli sebeplerin varlığı hâlinde görevine devam etmek zorundadır.

30-Görevi sona eren vasi, yenisi göreve başlayıncaya kadar zorunlu işleri yapmakla yükümlüdür.

31-Vasi, görevini ağır surette savsaklar, yetkilerini kötüye kullanır veya güveni sarsıcı davranışlarda bulunur ya da borç ödemede acze düşerse, vesayet makamı tarafından görevden alınır.

32-Vasinin görevini yapmakta yetersizliği sebebiyle vesayet altındaki kişinin menfaat­leri tehlikeye düşerse, vesayet makamı kusuru olmasa bile vasiyi görevden alabilir.

33-Ayırt etme gücüne sahip olan vesayet altındaki kişi veya her ilgili, vasinin görev­den alınmasını isteyebilir. Görevden alınmayı gerektiren sebebin varlığını başka bir yoldan öğrenen vesayet makamı, vasiyi resen görevden almakla yükümlüdür.

34-Vesayet makamı, ancak gerekli araştırmayı yaptıktan ve vasiyi dinledikten sonra onu görevden alabilir. Vesayet makamı, ağır olmayan hâllerde vasiye görevden alınacağı konusunda uyarıda bulunur.

35-Gecikmesinde tehlike bulunan hâllerde vesayet makamı, vasiye geçici olarak işten el çektirip bir kayyım atayabileceği gibi; gerekirse muhtemel zararı göz önünde bulundura­rak vasinin mallarına ihtiyati haciz koyabilir ve tutuklanmasını da isteyebilir.

36-Vesayet makamı, görevden alma ve uyarıda bulunmanın yanı sıra, vesayet altın­daki kişinin korunması için gerekli diğer önlemleri de almakla yükümlüdür.

37-İlgililer, vesayet makamının kararlarına karşı, tebliğ gününden başlayarak on gün içinde denetim makamına itiraz edebilirler. Denetim makamı, gerektiğinde duruşma da yaparak bu itirazı kesin karara bağlar.

38-Dava hasımsız olarak açılacaktır. Basit yargılama usulüne göre karar verilir. Ge­rektiğinde ilgili kişiye adlî yardım sağlanır. Hâkim, karar verirken ilgili kişiyi dinler.

39-Ayırt etme gücüne sahip olan vesayet altındaki kişi ve her ilgili, vasinin eylem ve işlemlerine karşı vesayet makamına şikâyette bulunabilir.

40- Vesayet makamının kararlarına karşı tebliğ gününden başlayarak on gün içinde denetim makamına itiraz edilebilir.

41-Vesayet makamının izni olmadıkça vesayet altındaki kişi yerleşim yerini değiştiremez.

Yerleşim yerinin değişmesi hâlinde yetki, yeni vesayet dairelerine geçer. Bu takdirde kısıtlama yeni yerleşim yerinde ilân olunur.

42-Vasi atanacak kişinin ergin olması gerekir. Gereken durumlarda, bu görevi birlikte veya vesayet makamı tarafından belirlenen yetkileri uyarınca ayrı ayrı yerine getirmek üzere birden çok vasi atanabilir. Ancak, rızaları bulunmadıkça birden çok kimse vesayeti birlikte yürütmekle görevlendirilemez.

43-Haklı sebepler engel olmadıkça ve vasilik koşullarına sahip olmaları kaydıyla, ve­sayet altına alınacak kişinin öncelikle eşini veya yakın hısımlarından birinin vasi atanması uygun olacaktır.

44-Haklı sebepler engel olmadıkça, vesayet altına alınacak kişinin ya da ana veya ba­basının gösterdiği kimse vasi atanacaktır.

45-Vesayet altına alınan kimsenin yerleşim yerinde oturanlardan vasiliğe atananlar, bu görevi kabul etmekle yükümlüdürler.

46-Altmış yaşını doldurmuş olanlar, bedensel özürleri veya sürekli hastalıkları sebe­biyle bu görevi güçlükle yapabilecek olanlar, dörtten çok çocuğun velisi olanlar, üzerinde vasilik görevi olanlar, Cumhurbaşkanı, Türkiye Büyük Millet Meclisi ve Bakanlar Kurulu üyeleri, hâkimlik ve savcılık mesleği mensupları vasiliği kabul etmeyebilirler.

47-Kısıtlılar, kamu hizmetinden yasaklılar veya haysiyetsiz hayat sürenler, menfaati kendisine vasi atanacak kişinin menfaati ile önemli ölçüde çatışanlar veya onunla araların­da düşmanlık bulunanlar, ilgili vesayet daireleri hâkimleri vasi olamazlar.

48-Vasi atama kararı vasiye hemen tebliğ olunur. Kısıtlamaya ve vasi atanmasına ve­ya kısıtlanan velâyet altında bırakılmışsa buna ilişkin karar, kısıtlının yerleşim yerinde ve nüfusa kayıtlı olduğu yerde ilân olunur.

49-Vasiliğe atanan kişi, bu durumun kendisine tebliğinden başlayarak on gün içinde vasilikten kaçınma hakkını kullanabilir.

İlgili olan herkes, vasinin atandığını öğrendiği günden başlayarak on gün içinde ata­manın kanuna aykırı olduğunu ileri sürebilir.

Vesayet makamı, vasilikten kaçınma veya itiraz sebebini yerinde görürse yeni bir vasi atar; yerinde görmediği takdirde, bu konudaki görüşü ile birlikte gerekli kararı vermek üzere durumu denetim makamına bildirir.

• Vasiliğe atanan kimse, vasilikten kaçınmış veya atanmasına itiraz edilmiş olsa bi­le, yerine bir başkası atanıncaya kadar vasiye ait görevleri yerine getirmekle yükümlüdür.
• Denetim makamı, vereceği kararı vasiliğe atanmış olan kimseye ve vesayet ma­kamına bildirir. Vasiliğe atananın görevden alınması hâlinde vesayet makamı, hemen yeni bir vasi atar.
• Vesayet makamı, sulh hukuk mahkemesi, denetim makamı, asliye hukuk mah­kemesidir.
• Vesayet işleri, çekişmesiz yargı işidir (6100 S. K. m. 382/II-b-19).
• Çekişmesiz yargıda eğer özel bir düzenleme bulunmuyorsa, görevli mahkeme ku­ral olarak sulh hukuk mahkemesi, yetkili mahkeme de talepte bulunanın veya ilgilerden birinin oturduğu yer mahkemesidir (6100 S. K. m. 383, 384).
• Çekişmesiz yargı işlerinde, niteliğine uygun düştüğü ölçüde, basit yargılama usulü uygulanır. Çekişmesiz yargı işlerinde aksine bir hüküm bulunmadıkça resen araştırma ilkesi geçerlidir.

Vasi Tayini (Korunman Atanması) Davası Dilekçe Örneği

SULH HUKUK MAHKEMESİ HAKİMLİĞİNE

DAVACI                       : ………………. (T.C.    Kimlik no:……………. )

Adres:……………………..

VEKİLİ                       :     Av………………………….

Adres:……………………..

DAVALI                      :    Hasımsız

KONU                        :    Vasi tayini  (Korunman atanması)

AÇIKLAMALAR : 1- Müvekkilin annesi olan ve hakkında vasi atanması istenilen            sokak No: …………………………………. adresinde ikamet etmekte olup 89-90 yaşındadır.(Ek-l)

• Yaşlılığı ve uzun yıllardır bunama rahatsızlığı nedeniyle işlerini göremeyen ve ba­kımı için kendisine sürekli yardım gereken ………………………………………………………………… halen    …… sokak No: ………

…………. adresinde kızı……………………… ile birlikte ikamet etmekte ve onun yardımı ile ya­şamını sürdürmektedir.(EK-2)

• Yaşlılığına bağlı bunama nedeniyle tam anlamı ile iyiyi kötüden ayırt edemediği gi­bi işlerini göremez ve zaman zaman çocuklarını dahi tanıyamaz hale gelmiştir.(EK-3)
• Emekli sandığından emekli maaşı alan mahcur adayı aynı zamana ekte tapu kaydı su­

nulan ………… ili…………… ilçesi…………… mahallesi…………… mevkiinde kain …. pafta………. ada

…. parsel sayılı………. metre kare mesahalı taşınmazın intifa hakkı sahibidir. (EK-4),(EK-5)

• Yıllık 3-4 milyar kira getiren bu taşınmazla dahi ilgilenememektedir. Taşınmazı başkaları işlemekte mahcur adayına hiçbir fayda sağlamaktadır.(EK-6)
• Kendi işlerini ve taşınmazını idare edemeyecek derecede yaşlı ve rahatsız olan korunman                atanması gerektiğinden yargı organınıza başvurmak zorunlulu­ğu doğmuştur.

DELİLLER                   : Nüfus kaydı, İkametgah belgesi, Dr. Raporu, SGK maaş cüzdanı,

Tapu kaydı, tanık beyanı, sağlık karnesi, vs. deliller.

HUKUKİ NEDENLER : 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu madde 405, 6100 s. HMK. m. 382- 388 ve ilgili yasal mevzuat.

SONUÇ VE İSTEM : Yukarıda açıklanan nedenler ve yargılama sırasında sunulacak delil­ler göz önüne alınarak;

• Mahcur adayının bulunduğu mahallinde Dr. bilirkişi marifetiyle keşif yapılmasına,
• Mahcur adayı ‘nın hacir altına alınmasına ve kendisine birlikte otur­duğu kızı ‘ın vasi atanmasına,
• İntifa hakkı sahibi olduğu taşınmaz ve emekli maaşı ile ilgili gerekli önlemlerin alınmasına,

Karar verilmesini vekâleten arz ve talep ederiz………… /…… /………

Davacı Vekili

Av

EKLER:

Ek-1 Nüfus kaydı

Ek-2 İkametgah belgesi,

Ek-3 Dr. Raporu,

Ek-4 SGK maaş cüzdanı,

Ek-5 Tapu kaydı,

Ek-6 Tanık isim ve adresleri

Ek-7 Onanmış vekâletname örneği