Vardiya zammı – Yargıtay kararları

Vardiya zammı – Yargıtay kararları

…Somut olayda davacının çalıştığı dönemde yürürlükte olan Toplu İş Sözleşmelerinin 25. maddelerinin a bentlerinde “Fiilen vardiyada çalıştırılan işçilerin yevmiyelerine %25 (Yüzde yirmibeş) oranında vardiya zammı uygulanır. Vardiya zammı alanlara ayrıca gece zammı ödenmez.” şeklinde düzenleme bulunmaktadır.
Dosyaya sunulan ücret bordrolarında davacıya 2004 yılının Aralık ayında, 2005 yılının tüm aylarında, 2006 yılı ocak ayı hariç diğer aylarda gece zammı tahakkuk ettirildiği halde bilirkişi raporunda söz konusu ödemeler dikkate alınmaksızın vardiya zammı alacağının hesaplandığı görülmüştür.
Buna göre söz konusu ödemelerin vardiya zammı alacağının hesaplanmasında düşülmesi gerekirken mükerrer ödemeye yol açacak şekilde vardiya zammı alacağına hükmedilmesi hatalı olup bozma nedenidir.
9.HD. 2009/45822 E. 2012/7774 K. 08.03.2012

…İşyerinde uygulanan toplu iş sözleşmesinin 35/A maddesinde, işyerinde üç vardiya çalışan işçilere vardiyalı çalıştıkları günlere ait çıplak ücretlerinin % 30 zamlı olarak ödeneceği hükme bağlanmıştır. Aynı maddede işçilerin 2 günden fazla süreli her türlü izinlerinde ve ücretsiz izin döneminde vardiya priminin ödenmeyeceği belirtilmiştir. Yine toplu iş sözleşmesinin 35/ D maddesinde, iki vardiya halinde çalışılması halinde vardiya priminin % 17 zamlı olarak ödeneceği öngörülmüştür.
Davacı işçinin dört aya kadar boşla geçen süre içinde işyerinde çalışmadığı açıktır. Vardiya primi toplu iş sözleşmesi ile öngörülen bir hak olup koşulları da sözleşmede belirlenmiştir. Vardiyalı çalışmanın olmadığı dört aya kadar boşla geçen süre için adı geçen primine hak kazanılması mümkün değildir. Toplu iş sözleşmesinde üç vardiya için farklı iki vardiya için farklı zamlı ücret öngörülmüş olmakla sözleşmeye göre vardiya priminin hesabının unsurları da bulunmamaktadır.
Davacının boşta geçen süre içinde çalışmış olsaydı vardiyalı çalışacağı ve günde üç vardiyaya tabi olacağı varsayımıyla hesaplama yapılması hatalıdır. Adı geçen isteğin reddi yerine kabulüne dair karar verilmesi hatalı olup kararın bu yönden bozulması gerekmiştir.
9.HD. 2013/494 E. 2013/4244 K. 05.02.2013

…Davalının temyizine gelince, 12. dönem Toplu İş Sözleşmesinin 96. maddesinde “işyerlerinde iş gerektiriyorsa, işçi çift veya iiç vardiya halinde çalıştırılabilir. Gece vardiyasında işçi devamlı olarak bir iş haftasından fazla çalıştırılamaz. Gece vardiyasına girenlerin bir iş haftasından sonra gelen iş haftasında gündüz vardiyasına geçirilmesi sağlanır ve yer değiştirme cetveli işyerlerinde ilan olunur. 4857 sayılı yasanın 69. maddesi uyarınca gece ve gündüz postalarında 15’er günlük nöbetleşme ile çalışma yapılabilir. Vardiya çalışmalarının süre ve saatleri mahalli şart ve iklim durumu göz önünde bulundurularak işyeri sendika temsilcileri ile istişare edilerek tespit olunur.” 75. maddesinde ise, “Genel Müdürlük “Olur” emriyle nöbetleşe işçi postaları çalıştırılması kararlaştırılan şantiyelerde ve kontrollüklerde gece vardiyasında görevli işçilere, müktesep hak sayılmamak ve başka ödemeleri etkilememek kaydı ile vardiya zammı ödenir. Vardiya zammı işçinin normal bir saatlik çıplak ücreti tutarının %15’i oranında ve günün 20.00- 06.00 saatleri arasında yapılan çalışmalar için ödenir. Vardiya zammı, bir ay içinde yukarıda belirtildiği şekilde yapılan çalışma saatleri toplamı üzerinden ve saat ücreti, o işçinin çıplak gündeliğinin (1/7,5) esas alınarak hesaplanır. Zamlı ödemeye esas tutulacak aylık çalışma saatleri toplamanda yarım saati aşan kesirler tam saat sayılır, yarım saatten az kesirler değerlendirilmez. Bu zam başka işyerleri ve ekiplerde görevli işçilere ve işçilere gördürülecek başka her türlü hizmetler içi verilmez ve uygulanmaz” hükümleri yer almaktadır.
Toplu İş Sözleşmesi hükümleri geriği vardiyalı çalışmanın nasıl yapılacağı belirtilerek, vardiya zammı alabilmek için genel müdürlük olur emriyle nöbetleşe işçi postaları çalıştırılması kararlaştırılan şantiyelerde ve kontrolörlüklerde gece vardiyasında görevli olmak gerektiği, bu zammın başka işyerleri ve ekiplerde görevli işçilere ve işçilere gördürülecek başka her türlü hizmetler için verilmeyeceği ve uygulanmayacağı düzenlenmiştir.
Davacının davalı işyerinde bina ve mal bakıcısı olarak görev yaptığı, bu görevin vardiya veya posta şeklinde olmayıp nöbet tutma şeklinde yapıldığı, Karayolları Genel Müdürlüğü 14. Bölge Müdürlüğü 141. Şeflikte Cumartesi-Pazar günleri haricinde gündüz saatleri içerisinde nöbet tutulduğu, Cumartesi-Pazar günlerinde ise her bina ve mal bakıcısına dönüşümlü olarak görevlendirme yapıldığı, davacının çalıştığı işyerinin şantiye veya kontrollük ve nöbetleşe işçi postaları çalıştırılması gereken yerlerden olmadığı, dosyada mevcut 12. dönem TİS’nin 01.03.2007-28.02.2009 yürürlük tarihli olduğu, davacının çalışmış olduğu vc talep konusu yapmış olduğu daha önceki dönemlere ilişkin TİS’lerinin olmadığı, davacının 15.07.2007 tarihinde emekli olduğu, davacının dava konusu yapmış olduğu vardiya zammı alacağını ispatlayamadığı gözetilerek davanın reddi yerine yazılı şekilde hüküm kurulması hatalı olup bu husus bozmayı gerektirmiştir.
22.HD. 2012/11639 F. 2013/2986 K. 14.02.2013

…Davacı işverence fazladan ödenen vardiya zammının geri alınmasında uyuşmazlığın temelinde sözleşme ilişkisi olmakla zamanaşımı süresi 5 yıl olarak uygulanmalıdır. Dairemizin son kararı da bu yöndedir. (Yargıtay 9.HD. 20.4.2010 gün ve 2008/23521 E, 2010/11354 K) Dosya içeriğine göre davacı kurumun yetkili makamı fazladan ödemeyi 28.05.2007 tarihinde öğrenmiştir.
22.04.2009 olan dava tarihi itibarıyla bu beş yıllık süre dolmamıştır.
Davanın esası hakkında bir karar vermek gerekirken zamanaşımı gerekçesi ile davanın reddine karar verilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
9.HD. 2010/2618 E. 2010/13135 K. 13.05.2010