Ücreti zamanında ödenmeyen – eksik ödenen işçinin hakları nelerdir?
İşçi ücretlerinin tam ve zamanında ödenmemesi de 24.maddede haklı fesih sebepleri arasında sayılmıştır. Ücretin tam olarak ödenmesi asildir. İşveren işçinin ücretini eksik ödeyemeyeceği gibi 62.madde gereği yazılı muvafakat olmadıkça ücretten kesinli de yapamaz.
Ödenmeyen ücretin az veya çok olmasının bir önemi yoktur. Ücretin ödenmemesi haklı fesih imkan verir. Ayrıca 20 gün içerisinde ücretin ödenmemesi halinde işçinin iş görme ediminden kaçınma hakkı da vardır. Ücret geniş anlamda ücret olup ikramiye, prim, yakacak yardımı, giyecek yardımı, fazla mesai, hafta tatili, genel tatil, asgari geçim indirimi gibi alacakların ödenmemesi durumunda da işçinin haklı fesih imkânı bulunmaktadır.
Ücret alacağı zamanaşımına uğramışolsabilczamanaşımı alacağın istenebil irliğine engel olsa da haklı fesih sebebini ortadan kaldırmaz. Alacağın zamanaşımı defi ileri sürülmesi nedeniyle hüküm altına alınamaması kıdem tazminatına hükmedilmcsine engel değildir. Yani daha açık ifadeyle alacak zamanaşımına uğrasa da ödenmemiş olması işçiye haklı fesih imkanı verecektir.
Gerçekte alınan ücret daha fazla iken sigortaya daha düşük ücret üzerinden bildirilmesi de haklı fesih sebepleri arasındadır.
Maddede sayılan fesih hakkı işçiye aittir. Ahlak ve iyiniyet kurallarına uymayan hallere dayanarak işçi için tanınmış olan sözleşmeyi fesih yetkisi, işçinin bu çeşit davranışlarda bulunduğunu diğer tarafın öğrendiği günden başlayarak altı iş günü geçtikten ve her halde fiilin gerçekleşmesinden itibaren bir yıl sonra kullanılamaz.
Fesih nedeni olan ücret ve geniş anlamda ücret olup ikramiye, prim, yakacak yardımı, giyecek yardımı, fazla mesai, hafta tatili, genel tatil, asgari geçim indirimi gibi alacaklar ödenmediği sürece fesih hakkı devam ettiği gibi, süresinde yapılmayan son ödemeyi takip eden 6 iş günlük hak düşürücü sürede kullanılması gerekir.
6 günlük süre geçirilmişse geç ödenen ücretlerden kaynaklı fesih hakkı ortadan kalkar. İşçi ancak yeni bir ödememe halinde bu maddeye dayanabilir.
İşçinin ücretinin ödenmemesi halinde 20 gün geçmişse işçinin sözleşmeyi feshetmek yerine çalışmaktan kaçınma hakkı vardır. Yani işçi işyerine giderek hiçbir iş yapmadan bekleyebilir. Bu toplu bir hal alsa da işveren tarafından haklı fesih imkanı vermez. Ücretlerin ödenmemesi halinde işçi fesihten önce çalışmaktan kaçınma hakkını kullanmak zorunda değildir.
Ücretlerin ödenmemesi halinde işçi sözleşmeyi derhal fesih imkanına sahiptir. Fesih eylemli olabileceği gibi, ihtarname ile de feshedilebilir.
İşçi ücretleri ödenmediğinden işyerini eylemli olarak terketmişse fesih işlemi nedeniyle iş ilişkisi fiilen ortadan kalktığından işe devam etmek zorunda değildir. Dolayısıyla işveren tarafından sonradan tutulacak devamsızlık tutanaklarının veya devamsızlık nedeniyle fesihiıı de bir anlamı yoktur.
İstifa dilekçesi yazılacaksa ücretlerin ödenmemesi nedeniyle olduğu belirtilmelidir. Feshin yazılı olması geçerlilik değil ispat şartıdır. Beyanların ücretin miktarı konusunda bağlayıcı olacağı hususu dikkate alınmalıdır.
Ücretlerin ödenmemesinden kaynaklı feshin yerinde olmadığını işveren ispatlamak zorundadır. İşveren süresi içerisinde ücreti ödediğini yazılı belgeyle veya yemin delili ile ispatlamalıdır.
İşçi kendi ayrılsa da kıdem tazminatına hak kazanır. İhbar tazminatına hak kazanılamaz. Feshe bağlı haklardan tüm çalışma süresince kullanılmayan yıllık izin süresine göre hesaplanacak yıllık izin alacağına hak kazanılır. Ödenmeyen alacaklar varsa feshe bağlı olmasa da talep edilmelidir.