Tır şoförleri – Ücret alacağı – Sefer primi alacağı – Yargıtay kararları

Tır şoförleri yurt içinde veya yurt dışına sefer yapmak olmak üzere iki şekilde çalışabilirler.

Ülke içinde taşımacılık işinde çalışan tır şoförlerinin ücretleri taraflar arasında temel ücret olarak kararlaştırılabileceği gibi, sabit ücrete ilave olarak seler sayısına ya da katedilen kilometre başına ödenen prim şeklinde gcrçekleşebilmektedir.

Uluslararası alanda çalışan tır şoförlerinin ücretleri genelde asgari ücret ve sefere bağlı prim esasına göre belirlenmektedir. Bazı işveren uygulamalarında ise garanti ücret olarak adlandırılan asgari ücret ödenmeyip, sadece sefere bağlı prim ödemesi yapılmaktadır. Bu ihtimalde de tır şoförünün ücreti salt sefer primlerinden oluşur (Yargıtay 9.H.D. 21.05.2013 gün, 2011/ 10769 E, 2013/ 15255 K.).

Sefer primi, uygulamada harcırah olarak adlandırılmakta ve gidilen ülkeye göre değişkenlik gösterebilmekledir. Sözü edilen sefer primi, yol geçiş ücretleri ve diğer masraflar için verilen, Türkiye’ye dönüşte belge karşılığı kapatılan avanstan farklı olup, tamamen işçiye ödenen ücret niteliğindedir. Yerleşik Yargıtay kararlarında da uluslararası alanda faaliyet gösteren tır şoförlerinin yasal asgari ücretle çalışmayacağı kabul edilmektedir (Yargıtay 9.H.D. 02.05.2013 gün, 2011/ 10981 E, 2013/ 13086 K. ; Yargıtay 9.H.D. 06.06.2013 gün, 2011/ 17648 E, 2013/17351 K.; Yargıtay 22. H.D. 17.04.2013 gün, 2012/ 22153 E, 2013/8106 K.).

Uluslararası taşımacılık işinde çalışan tır şoförünün aylık ücretinin tartışmalı olması durumunda, tarafların ikame ettikleri delillerle kesin bir sonuca ulaşılamaması halinde ilgili işçi ve işveren meslek kuruluşları ile gerektiğinde sendikalardan ücret araştırması yapılmalıdır. İşçinin çalıştığı süre içinde taşıma işini gerçekleştirdiği ülkeler belirtilerek sefer başına ne kadar ücret alabileceği belirlenmeli ve dosya kapsamındaki diğer delillerle birlikte değerlendirmeye tabi tutularak sonuca gidilmelidir (Yargıtay 9.H.D. 02.05.2013 gün, 2011/10981 E, 2013/ 13086 K..).

Sefer primi hesabı yönünden işçinin aylık veya yıllık sefer sayılarının tartışmalı olması ve bu konunun diğer delillerle kesin olarak kanıtlanamaması durumunda işçinin yurda giriş ve çıkış kayıtları emniyet birimlerinden getirtilmek ve buna göre değerlendirme yapılmalıdır (Yargıtay 9.H.D. 20.05.2013 gün, 2011/ 14649 E, 2013/ 15167 K.).

Sefer primlerinin eksik ödendiği veya işverence kesinti yapıldığının soyut şekilde iddia edilmesi halinde, işçiden eksik ödeme yapılan dönemlerin ve kesinti yapılan tarihlerin açıklanması istenmeli ve talep somutlaştırılmalıdır (Yargıtay 7.H.D. 11.04.2013 gün, 2013/2500 E, 2013/6317 K.). Daha sonra işverenin ödeme belgeleri değerlendirilerek eksik ödeme ya da kesinti olup olmadığı belirlenmelidir.

Yurt dışı sefer primi, ücretin eki olmayıp ücret niteliğinde olmakla tazminata esas ücrette doğrudan dikkate alınır. Ücretin asgari (garanti) ücret ve sefer primi toplamından oluşması durumunda, işçinin ayda kaç sefer yaptığı belirlenerek aylık sefer primi ile asgari ücretin toplamı üzerinden tazminata esas ücret tespit olunur. Yurt dışına çıkış periyodunun değişkenlik göstermesi ve gidilen ülkeye göre sefer priminin değişmesi halinde, işçinin bir yılda yapmış olduğu seferlere göre aldığı prim tutarları toplamının bir güne bölünmesi suretiyle günlük tazminata esas ücret belirlenir (Yargıtay 9.H.D. 03.05.2013 gün, 2011/8904 E, 2013/ 13358 K.).

Yurt dışında çalışan ve asgari ücret ile gidilen ülkeye göre sefer primi alan tır şoförü işçinin yıllık izin hakkım kullandığı dönemde kendisine ödenmesi gereken ücret asgari ücretle sınırlı değildir. Yıllık izin hakkı Anayasal temeli olan dinlenme hakkı olmakla çalışılmayan dönemde de işçi ücretini tam olarak almalıdır. Bu anlamda yıllık izinde geçen sürede işçiye salt asgari ücretin ödenmesi halinde işçinin dinlenme hakkını kullanabileceğinden söz edilemez. Sefer primi ortalamalarına göre işçinin izinde geçen süreye ait ücret hakları sağlanmalıdır. İş sözleşmesinin feshinde işçinin kullanmadığı yıllık izin sürelerine ait ücretleri de sefer primi eklenmiş ücret üzerinden hesaplanarak ödenmelidir (Yargıtay 7.H.D. 28.03.2013 gün, 2013/ 1623 E, 2013/ 4798 K.).

Yurt içi tır şoförleri bakımından fazla çalışmalar her türlü delille ispatlanabilir ise de takometre kayıtları bulunması halinde inceleme bu kayıtlar üzerinden yapılmalıdır (Yargıtay 9.H.D. 30.01.2013 gün, 2010/ 39450 E, 2013/ 3675 K.). Yurt içinde çalışan tır şoförünün hafta tatili ile bayram ve genel tatillerde çalıştığını her türlü yazılı delil veya tanıklarla kanıtlaması mümkündür. Ancak ulusal trafik kurallarına göre günde belli bir saat araç kullanma zorunluluğu sebebiyle fazla çalışma yapıldığının inandırıcı delillerle ispatı gerekir (Yargıtay 22.H.D. 24.06.2013 gün, 2012/ 25400 E, 2013/ 15235 K.). Takometre kayıtlarının sunulması halinde konunun uzmanı bilirkişi marifetiyle inceleme yapılarak kayıtlara üstünlük tanınmalıdır (Yargıtay 9.H.D. 13.06.2013 gün, 2011/ 17536 E, 2013/ 18349 K. ; Yargıtay 22. H.D. 21.05.2013 gün, 2013/ 10623 E, 2013/ 11943 K.).

Yargıtay’ın kararlılık kazanmış olan uygulamasına göre yurt dışına sefer yapan tır şoförlerinin salt tanık deliline dayanarak fazla çalışma ücreti talep etmeleri mümkün değildir. Tanıkların anlatımları kendi çalışma saatleri ile ilgili olup, dava açan tır şoförü ile aynı seferde görev yapmamaları sebebiyle günlük çalışma saatlerini tam olarak bilmeleri imkânsızdır (Yargıtay 22. H.D. 02.05.2013 gün, 2012/ 20294 E. 2013/ 9333 K.). Öte yandan uluslararası tır şoförleri mesailerini kendileri belirledikleri gibi günlük tır kullanımıyla ilgili sıkı trafik mevzuatına uymak zorundadırlar (Yargıtay 9.H.D. 25.03.2013 gün. 2013/ 1808 E, 2013/9914 K. ; Yargıtay 9.H.D. 23.01.2013 gün, 2010/39429 E. 2013/2594 K.).

Avrupa ülkelerinde hafta tatili günlerinde tır trafiği yasak olduğu için Avrupa ülkelerine sefer yapan tır şoförleri için salt tanık beyanları ile hafta tatili çalışmalarının ispatı mümkün değildir (Yargıtay 9.H.D. 2011/ 16868 E, 2013/ 17242 K.; Yargıtay 9.H.D. 03.05.2013 gün, 2011/ 7424 E, 2013/ 13347 K.).
Yurt dışına sefer yapan tır şoförlerinin fazla çalışma yaptıklarını ve hafta tatillerinde çalıştıklarını yazılı delille ispatlamaları gerekir.

Tır şoförünün yurt dışında olduğu sırada bayram ve genel tatil günlerinde çalıştığının yazılı delil veya tanık beyanları ile ispatı mümkündür. Tanık beyanları ile kanıtlanan bu tür çalışmalarda pasaport ve benzeri yurda giriş çıkış kayıtları üzerinden inceleme yapılmalı ve işçinin yurt dışında olduğu süreye rastlayan bayram ve genel tatil günleri için hesaplamaya gidilmelidir (Yargıtay 9.H.D. 11.04.2013 gün, 2011/ 5273 E, 2013/ 11883 K.; Yargıtay 9.H.D. 24.01.2013 gün, 2010/ 39272 E, 2013/ 2778 K.).

…Somut olayda davacı uluslararası tır şoförü olarak davalı işyerinde 10 yıla yakın bir süre garanti asgari ücret + sefer primi esasıyla çalışmıştır. Bu konuda taraflar arasında ihtilaf yoktur.
Davacı işyerinde şoför olarak çalışmakla olup, daimi işi yapmış olduğu yurt dışı seferleridir. Ve yaptığı bu iş sebebiyle işçiye işveren tarafından yurt dışı (sefer) masraflarının üzerinde sefer başına prim ödemesi de bulunulmaktadır. Zira uluslararası bir tır şoförünün asgari ücret ile çalışması olağan hayatın akışına ve bu sektörde ki genel uygulamaya aykırıdır.
Ödenen sefer primlerinin yemek veya yol giderleri ile aynı mahiyette olduğu kabul edilemez. Sefer başına prim ödeneceği ve sefer sayısı işyeri uygulaması olarak taraflarca benimsenmiş olup, işveren sefer başına işçiye sefer pirimi ödeme yükümlülüğü altına girmiştir.
Ödenen primler işçiye sadece yurt dışında yapacağı masraflara karşılık da verilmemektedir. Dolayısıyla ödenen bu primleri diğer iş kollarında ki gibi bir ikramiye veya satış primi, fazla çalışma veya hafta tatili gibi çıplak ücrete ilaveten ödenen ek-ilave ücret mahiyetinde düşünemeyiz.
Nitekim gerek Hukuk Genel Kurulu’nun 07.10.1998 tarih 98/9-622 E 1998/681 K sayılı ilamı gerek Dairemizin 2010/10892 E, 2011/12003 K, 2006/ 15983 -34969 F.,K, 2003/9746-21940 E, K sayılı ilamlarında da yurt dışına sefer yapan tır şoförlerine ödenen primlerin ücret kavramı içerisinde değerlendirilmesi gerektiği, ücretin bir sonucu olduğu, bu sebeple izin ücreti hesabına sefer priminin de ilave edilerek hesap yapılması gerektiği kabul edilmiştir.
Çıplak -temel ücret burada asgari ücret + sefer primidir. Bu sebeple davacının yıllık izin ücreti hesaplanırken asıl ücreti oluşturan asgari ücret ve sefer primi toplamının dikkate alınması gerekirken sefer priminin yazılı gerekçelerle ücret kavramı içerisinde nitelendirilmemesi hatalı olup, bozmayı gerektirmiştir.
9. HD. 2009/13882 E. 2011/14451 K. 12.05.2011

…Bilirkişi raporunda, yıllık izin alacağı yönünden hesaplamaya esas ücret, davacının sefer başına aldığı primler dikkate alınmaksızın belirlenmiştir.
Sefer başına yapılan prim ödemesi tır şoförleri açısından sözleşmenin asli unsurlarından olup, ücretin ayrılmaz bir parçasıdır. Bu nedenle, yıllık izin alacağı yönünden hesaplamaya esas ücretin, sefer başına ödenen primler dahil edilerek belirlenmesi gerektiğinin dikkate alınmaması hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
7. HD. 2013/23367 E. 2014/7174 K. 01/04/2014

…Dosya içeriğine göre; davacının uluslararası tır şoförü olarak çalıştığı konusunda taraflar arasında uyuşmazlık bulunmamaktadır. Uluslararası tır şoförlerinin ise genellikle asgari ücret ve sefer primi ya da harcırah adı altında yapılan ödemeler karşılığında çalıştığı ise bilinen bir gerçektir. Bu noktada öncelikle sefer primi ya da harcırah adı altında yapılan ödemelerin niteliğinin belirlenmesi gereklidir. Uluslararası tır şoförlerinin yaptıkları işin niteliği ve özellikleri dikkate alındığında iş sözleşmesi yapmaktaki amaçlarının kendilerine yapılan ödemenin büyük bölümünü oluşturan sefer primi ya da harcırah olduğu açıktır. Şu halde iş sözleşmesinin karşılıklı borç doğuran bir sözleşme niteliğinde olması göz önünde bulundurulduğunda sefer primi, harcırah gibi isimlerle ifade edilen ödemelerin de asgari ücretin yanında uluslararası tır şoförlerinin iş görme borcu ile karşılıklı değişim içinde olduğu ve bunların ücret eki değil ücretin bir parçası oldukları anlaşılmaktadır.
Görüldüğü üzere uluslararası tır şoförlerinin ücretinin tespitinde belirleyici olan husus harcırahtır ya da sefer primidir. Bir başka ifadeyle sefer sayısıdır. Davacı ayda iki ya da üç sefer yaptığını iddia ederken davalı davacının en fazla ayda bir sefer yaptığını savunmaktadır. Hükme esas alınan bilirkişi raporunda tanık beyanları dikkate alınarak davacının ayda ortalama bir buçuk sefer yaptığı kabul edilip davacının ücreti belirlenmiştir. Ancak davacının sefer sayısı yurt dışına giriş çıkış kayıtlarına göre bclirlenebilecek durumdadır. Davacının yurt dışı giriş ve çıkış kayıtları incelendiğinde ise, davacının 2008 yılında 12, 2007 yılında 13, 2006 yılında 9, 2005 yılında 12, 2004 yılında 10 ve 2003 yılında 12 sefere çıktığı görülmektedir. Şu halde davacının aylık sefer sayısı ortalama birdir. Ücretin buna göre belirlenmesi gerekmektedir. Ücretin fazladan belirlenmesi doğru olmamıştır.
22. HD. 2013/614 E. 2013/29881 K. 20.12.2013

…Davacı dava dilekçesinde asgari iicret+ harcırah sistemi ile çalıştığını bildirmiş, tanıklar davacının asgari ücret t harcırah sistemi ile aylık 2.000.00 TL net ücret aldığını beyan etmişlerdir.
Yurt dışına tır şoförü olarak yük taşıyan davacının asgari ücretle çalışması hayatın olağan akışına aykırı olup bilirkişi tarafından asgari ücret + harcırah sistemine göre yapılan, davacı tarafça da itiraza uğramayan hesap dikkate alınarak hüküm kurmak gerekirken asgari ücret üzerinden yapılan hesaplamanın hükme esas alınması hatalı olup bozma nedenidir.
7. HD. 2013/2102 E. 2013/4050 K. 21.03.2013

…Somut olayda, davalı şirkete ait işyerinde uzun yol şoförü olarak çalışan davacı işçi son aylık ücretinin net 1.150,00 TL olduğunu iddia etmekte iken, davalı taraf ise davacının asgari ücretle çalıştığını ileri sürmektedir. Mahkemece dinlenen davacı tanıkları davacının iddiasını doğrular nitelikte beyanda bulunmuşlar, davalı tanığı ise ücret miktarını bilmediğini açıklamıştır. İş müfettişi tarafından yapılan incelemede davacının aylık brüt ücretinin işverenin iddiası gibi olduğu belirtilmiştir. Ancak, davacının şehirlerarası tır şoförü olduğu dikkate alındığında asgari ücretle çalıştığı iddiası hayatın olağan akışına uygun düşmemektedir. Mahkemece her nc kadar emsal ücret araştırması yapılmış ise de, ücretin sorulduğu İzmir Ticaret Odası asgari ücretten az olmamak üzere bordroda yazılı ücret olabileceğini. Uluslararası Nakliyeciler Derneği ise aylık ücretin şirketten şirkete değişmekle birlikte genellikle asgari ücret olduğunu belirtmiştir. Buna göre yapılan emsal ücret araştırması aylık ücretin asgari ücret olduğunu göstermemektedir. Dosya içeriğine, tanık anlatımlarına ve özellikle davacının yaptığı işin niteliğine göre davacının aylık brüt 1.150,00 TL ile çalıştığı kabul edilerek davacının hüküm altına alınan alacaklarının hesaplanması gerekir. Hatalı bilirkişi raporu esas alınarak hüküm kurulması bozmayı gerektirmiştir.
22. HD. 2012/22153 E. 2013/8106 K. 17.04.2013

…Somut olayda, davacının uluslararası tır şoförü olarak çalıştığı konusunda taraflar arasında uyuşmazlık bulunmamakladır. Uluslararası tır şoförlerinin ise genellikle asgari ücret ve seter primi ya da harcırah adı altında yapılan ödemeler karşılığında çalıştığı ise bilinen bir gerçektir. Bu noktada öncelikle sefer primi ya da harcırah adı altında yapılan ödemelerin niteliğinin belirlenmesi gereklidir. Uluslararası tır şoförlerinin yaptıkları işin niteliği ve özellikleri dikkate alındığında iş sözleşmesi yapmaktaki amaçlarının kendilerine yapılan ödemenin büyük bölümünü oluşturan sefer primi ya da harcırah olduğu açıktır. Şu halde iş sözleşmesinin karşılıklı borç doğuran bir sözleşme niteliğinde olması göz önünde bulundurulduğunda sefer primi, harcırah gibi isimlerle ifade edilen ödemelerin de asgari ücretin yanında uluslararası tır şoförlerinin iş görme borcu ile karşılıklı değişim içinde olduğu ve bunların ücret eki değil ücretin bir parçası oldukları anlaşılmaktadır.
Sefer primi ya da harcırah gibi isimlerle yapılan ödemelerin hukuki nitelendirmesi yapıldıktan sonra taraflar arasındaki ücretin miktarı ile ilgili uyuşmazlığın çözümüne gelindiğinde, davacının asgari ücret ve 1.200,00 Euro harcırah karşılığında çalıştığını iddia ettiği, davalının ise davacıya verilen harcırahın ücret ya da ücret eki niteliği taşımadığını, davacının ücretinin asgari ücret düzeyinde olduğunu savunduğu görülmektedir.
Davacı tarafından dosyaya sunulan ve davalıdan sadır olan 09.08.2005 tarihli belgede, davacının asgari ücret ve 1.200,00 TL karşılığında çalıştığı ifade edilmiş ise de, bu tür belgelerin çalışma yaşamında işçilerin kredi alması için hatır amacıyla verilebildikleri, davalının savunmasının da bu doğrultuda olduğu ve temyiz incelemesi dairemizce ve Yargıtay 9’uncu Hukuk Dairesi’nce yapılan benzer dosyalarda tespit edilen sefer primi ya da harcırah miktarları birlikte dikkate alındığında sadece söz konusu belgeye dayanılarak harcırah miktarının 1.200,00 Euro olarak kabulü hatalıdır. Bununla beraber davacının yaptığı işin niteliği ile kıdemi göz önünde bulundurulduğunda ücretinin asgari ücret olamayacağı da açıktır.
Diğer taraftan harcırah ya da sefer primine hak kazanılabilmesi için ön koşul sefere çıkılmasıdır. Bu ödemeler zamana göre yapılan ödemeler değildirler. Bu sebeple bilirkişice davacının her ay sefere gittiği ve harcırahın sabit olarak her ay alındığı kabul edilerek bunun aylık ücrete dahil edilmesi doğru olmamıştır.
Yukarıdaki açıklamalar ışığında öncelikle davacının yılda ortalama ne kadar sefere gittiği açıklığa kavuşturulmalı, sonra davacının yaptığı seferlere göre gittiği yerler itibariyle alabileceği harcırah miktarları Uluslararası Nakliyeciler Derneği ile Uluslararası Şoförler Derneği gibi meslek kuruluşları ile ilgili sendikalardan sorulmalı, dosya kapsamında yer alan davacıya karşı davalı tarafından açılan itirazın iptali davasındaki davalı şirketin tanıklarının ücrete yönelik beyanları da dikkate alınıp ortalama harcırah miktarı belirlendikten sonra davacının ücretinin miktarı tespit edilmelidir. Bundan sonra tespit
sonucuna göre davacının talepleri hakkında hüküm kurulmalıdır. Belirtilen esaslara uyulmaksızın eksik araştırma ve inceleme ile hüküm oluşturulması hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
22. HD. 2012/18881 E. 2012/26533 K. 27.11.2012

…Somut olayda; davacı, işverene gönderdiği, 04.11.2007 tarihli ihtarnamede “…tır şoförü olmama rağmen asgari ücretle çalışmaktayım, maaşıma zam yapılmamıştır.” diyerek asgari ücretle çalıştığını kabul etmiştir. Davacının bu beyanı kendisini bağlar bu nedenle tüm alacak taleplerine yönelik hesaplamaların asgari ücret üzerinden yapılması gerekirken 675,00 TL olarak kabulü hatalıdır.
Ayrıca, davacının ıslah dilekçesinin 6.8.2012 gününde tebliği üzerine, davalının 8.8.2012 tarihinde süresi içinde zamanaşımı savunmasında bulunmasına ve ek rapor alınması talebine rağmen mahkemece bu talebe değer verilmeyerek davanın kabulüne karar verilmesi hatalı olup bozma nedenidir.
Mahkemece yapılacak iş, yeniden yapılacak bilirkişi incelemesi ile, ücreti, asgari ücret kabul ederek ve ıslah dilekçesine karşı yapılan zamanaşımı savunması da değerlendirilmek suretiyle hazırlanacak rapora göre karar vermekten ibarettir.
O halde davalı vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve karar bozulmalıdır.
7. HD. 2013/3821 E. 2013/10927 K. 10.06.2013

…Somut olayda, dosya kapsamına göre, uluslararası tır şoförü olarak çalışan davacı işçinin, aylık ücretinin asgari ücret artı sefer primi olduğu anlaşılmaktadır. Dava dilekçesinde, davacı işçiye 2007 yılından itibaren iş sözleşmesinin feshedildiği tarihe kadar, aylık ücretinin asgari ücret tutarındaki kısmının, işverence ödenmediği iddia edilmiştir. Davalı tarafça, ödemelerin banka aracılığıyla yapıldığı savunulmuştur. Mahkemece, banka hesap dökümlerinin celp edilmeksizin, talep tutarında aylık ücret alacağının ödenmediği kabul edilerek, hüküm altına alınması hatalıdır. Talebe konu dönem nazara alınarak, bildirilen banka hesabına ilişkin dökümlerinin celp edilerek incelenmesiyle, işçinin aylık ücretinin asgari ücret tutarındaki kısmının işçiye ödenip ödenmediğinin tespit edilmesi, sonuca göre bir karar verilmesi gereklidir. Anılan nedenle, eksik araştırma ve incelemeyle yazılı şekilde karar verilmesi hatalı olup, bozmayı gerektirmiştir.
22.HD. 2012/14066 E. 2013/3351 K. 19.02.2013

…Dosyadaki bilgi ve belgelerden özellikle tanıkların ortak anlatımlarından davacının iddia edildiğinin aksine sadece aylık 650 Euro ücret karşılığı çalıştığı davacının işyerinden ayrılmasından sonra harcırahın 550 Eııro’ya düştüğü, bunun yanında garanti asgari ücretin ayrıca ödenmediği görülmektedir.
Davacı tanığı Y.T ve davalı işveren tanıkları Ö.M., H.Ö’ın beyanlarına göre davacının ücret alacağı bulunmamaktadır. Davacının işlen ayrıldığı tarihte sadece sefer primi karşılığı çalıştığından ve bu primin de asgari ücret seviyesinin üstünde olduğu anlaşıldığından ücret alacağı talebinin reddi gerekir.
Ayrıca davacının kıdem tazminatı hesabında asgari ücretin hesaba katılmayıp sefer başına alınan ücretin temel alınması gerekirken asgari ücretin de ilavesi ile tazminata esas ücretin fazla belirlenmesi de hatalı olup, bozmayı gerektirmiştir.
9.HD. 2009/10821 E. 2011/12152 K. 21.04.2011

…Somut olayda, dava dilekçesinde davacı işçinin asgari ücret yanında yurt dışında kaldığı her gün için 65 USD harcırah ödenmesi karşılığı çalıştığı iddia edilmiş, davalı tarafça iddia edilen ücret miktarı kabul edilmemiştir. Mahkemece, ücret miktarı talep gibi kabul edilmiştir. Dinlenen davacı tanıkları, sefer başına harcırah aldıklarını bunun haricinde işyerinde asgari ücret ödemesi uygulamasının olmadığını bildirmiştir. Özellikle davacı tanığı R.S. beyanında, davacıyla tüm çalışma şartlarının aynı olduğunu, işyerinde sefer başı ödeme yapılması usulünün uygulandığını, başkaca ödenen ücretin bulunmadığını beyan etmiştir. Davacı tanığı R.S.’nün işçilik hak ve alacaklarının tahsili istemiyle açtığı davada, Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin 2008/43474 esas 2010/33827 karar sayılı bozma ilamıyla, işyerinde sefer başı prim usulü ücret uygulandığı, bunun haricinde ayrıca asgari ücret ödemesi uygulamasının bulunmadığı, işçiye sefer başı ödenen primin 750 avro tutarında olduğu belirtilerek, mahkeme kararı bozulmuştur. Mahkemece, anılan bozma kararına uyulmuştur. Eldeki dava açısından, davacı tanıklarının beyanları ve emsal dosyada belirlenen ücret nazara alındığında, davacının sefer başı ödeme yapılması usulüyle çalıştığı, sefer başı ödenen ücretin 750 avro tutarında olduğu, bunun yanında işyerinde asgari ücret ödenmesi uygulamasının bulunmadığı anlaşılmaktadır. Anılan sebeple, davacının son bir yıllık yurda giriş çıkış kayıtları üzerinden sefer sayısının belirlenmesiyle, sefer başına 750 avro aldığı kabul edilerek yıllık ödenmesi gereken tutar belirlenmeli, bulunan rakamın onikiye bölünmesi suretiyle de davacının aylık ücret miktarı tespit edilmeli, ihbar tazminatı dışındaki hüküm altına alınan alacakların miktarları bu kabule göre yeniden hesaplanmalıdır. Hesaplamaların, kabul edilenden daha yüksek çıkması halinde, davacı taraf kararı temyiz etmediğinden usulü kazanılmış hak ilkesi dc dikkate alınarak bir karar verilmelidir.
22. HD. 2012/17528 E. 2013/6467 K. 26.03.2013

…Dava dilekçesinde, davacının asgari ücret ve sefer başına prim ile çalıştığı belirtilmiş ise de, yargılama sırasında isticvap edilen davacı asıl, işyerinde çalıştığı ondokuz ay boyunca hiç sabit ücret ödenmediğini, ancak bu süre zarfında sefer harcırahlarını tam aldığını beyan etmiştir.
Her iki taraf tanıkları da bir sabit ücret bulunmadığını, gidilen ülkeye göre değişen sefer priminin masrafların dışında kalan kısmının işçiye ait olduğunu söylemiştir.
Delil durumuna göre, işyerinde tır şoförlerinin sabit ücret+prim sistemi ile çalışmadığı, işçilere sadece sefer başına prim verildiği sabittir. Mahkeme de ücret alacağım bu gerekçeyle reddetmiştir. Ancak hükme esas alınan bilirkişi raporunda tüm alacak hesaplamaları bu durumun aksine sabit ücret+prim sistemine göre tespit edilen ücret üzerinden gerçekleştirilmiştir.
Mahkemece bilirkişiye ücrete asgari ücret eklenmeksizin sadece sefer başı prim ortalaması ile hesaplamalar yapılmak üzere ek rapor tanzim ettirilerek alacaklar hüküm altına alınmalıdır.
Yazılı şekilde hatalı ücret seviyesinden yapılan hesaplamaya göre karar verilmesi bozma nedeni sayılmıştır.
22. HD. 2012/16832 E. 2013/5891 K. 21.03.2013

…Taraflar arasındaki uyuşmazlık davacının ücret alacağının bulunup bulunmadığı noktasındadır. Davacı asgari ücret yanında sefer başına prim aldığını, 51 aylık asgari ücret maaşının ödenmediğini beyan etmiştir. Davalı taraf ise davacıya her ay asgari ücretin altında kalmamak şartıyla yurtdışına yaptığı her seferde gittiği yere göre değişen ücret ödendiğin i belirtmiştir. Davacı ve davalı tanıkları yalnızca yola gittikleri zaman sefer başına para aldıklarını, bunun dışında ücret almadıklarını beyan etmişlerdir. Tüm dosya kapsamı ve tanık beyanları dikkate alındığında işyerinde sadece sefer primi uygulaması bulunduğu, ayrıca asgari ücret ödemesinin olmadığı anlaşılmaktadır. Hal böyle olunca mahkemece davacının ücret alacağı talebinin reddine karar verilmesi gerekli iken yazılı gerekçe ile kabulüne karar verilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
22. HD. 2013/16180 F.. 2014/24219 K. 17.09.2014

…Somut olayda; davacı ve davalı tanıkları aylık sabit asgari ücret yanında yurt dışında çalıştıkları dönemde 30 güne kadar 38,00 Euro. 30 günü aşan her gün için ise 46,00 F.uro sefer primi aldıklarını belirtmişlerdir. Davacının ücreti hesaplanırken tüm aylar için 30 güne kadar 38,00 F.uro, 30 günü aşan gün için ise 46,00 Euro ödeme yapılması gerektiğinden yola çıkılmıştır. Oysa tanıklar açıkça yurt dışında geçirdikleri sürelere göre sefer priminin belirlendiğini ve verildiğini belirtmişlerdir. Davacının ücretinin tüm yıl boyunca yurt dışında çalışmış gibi hesaplanması doğru değildir. Son bir yılın yurt dışı giriş çıkış kayıtları dikkate alınarak, davacının ne kadar süre ile yurt dışında kaldığı ve kaldığı sürece kendisine ödenmesi gereken ücretin ne olduğu belirlenerek aylık ortalama ücreti tespit edilmelidir. Zira davacının sefer dönüşlerinde bir süre Türkiye’de kaldığı, sefere çıkmadığı dönemde de sadece asgari ücret aldığı sabittir. Davacının ücreti belirtilen şekilde belirlendikten sonra talep ettiği alacaklar yeniden hesaplanmalıdır.
22. HD. 2012/22392 E. 2013/10493 K. 10.05.2013

…Somut olayda, davacı asgari ücret ve konteyner başına 20 TL prim karşılığı çalıştığını ve günde ortalama 5 konteyner taşıdığını ileri sürmektedir. Davalı ise işçinin asgari ücret ile çalıştığını iş yerinde prim uygulaması bulunmadığını savunmuştur. İşçi sendikasından yapılan araştırma sonucunda, emsal ücretin aylık net 1.300,00 TL olduğu bildirilmiştir. Davalı tanıklarının ücret ilişkin beyanları alınmamıştır. Hükme esas alınan bilirkişi raporunda emsal ücret araştırması sonucu esas alarak, davacının aylık net 1.300,00 TL kabul edilmiş ise de, emsal ücrete ilişkin yapılan araştırma yetersizdir. Öncelikle iş yerinde prim uygulaması bulunup bulunmadığı hususunda davalı tanıklarının da beyanları alınmalı, emsal nitelikteki iş yerlerinde konteyner başına ödenen prim miktarı ilgili kuruluşlardan araştırılarak belirlenmeli ve iş yerindeki çalışma düzenine göre davacının günlük taşıdığı konteyner sayısı da dikkate alınarak sonucuna göre aylık ücret miktarı tespit edilmelidir. Eksik incelemeye dayalı karar verilmesi isabetsizdir.
22. HD. 2012/23729 E. 2013/12568 K. 28.05.2013

…Somut olayda davacı uluslar arası tır şoförü olarak asgari ücret +600 Euro sefer primi aldığını belirtmiştir. Davalı G.Uluslararası Nakliyat A.Ş. ise davacının asgari ücretle çalıştığım belirtmiştir. Davacı tanıkları ücret konusunda iddiayı doğrulamıştır. Davalı tanığı B.H. ise sefer başına 500 Euro prim verildiğini beyan etmiştir.
Emsal ücret araştırması yönünden ise Uluslar arası Sürücüler Derneği davacının çalıştığı Avrupa ülkelerine asgari ücret+300-600 Euro primle çalışıldığını belirtmiştir. 1 lal böyle olunca emsal ücret araştırmasının ortalaması ve bu tespiti doğrulayan davalı tanığı anlatımı birlikte değerlendirildiğinde davacının asgari ücret tsefer başı 500 Euro prim aldığının kabul edilmesi gerekirken davacı tanık anlatımlarına itibar edilerek asgari ücret +600 Euro sefer primi aldığının kabulü hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
7. HD. 2013/13721 E. 2013/21207 K. 05.12.2013

…Somut olayda, davacının yurt içi ve yurt dışı tır şoförü olarak çalıştığı anlaşılmakla, ücretinin Ankara Ticaret Odasınca bildirildiği üzere garanti ücret + sefer primi şeklinde düzenlendiğinin kabulü dosya içeriğine daha uygun düşecektir. Mahkemece, feshin kesinleştiği tarih itibariyle ücretin tespiti emsal ücret araştırması yapılarak belirlendikten sonra sonucuna göre karar verilmesi gerekirken, eksik inceleme ile hüküm kurulması hatalı olmuştur.
22. HD. 2013/667 E. 2013/29255 K. 16.12.2013

…Somut olayda, uluslararası tır şoförü olarak çalışan davacıya ödenen sefer primlerinin aylık ücrete dahil edilmesinde isabetsizlik yoktur. Ancak davacı, dava dilekçesinde Orta Asya ülkeleri ile Rusya’ya sefer yaptığını ve sefer başına 800-1000 USD aldığını ileri sürmüştür. Sefer başına almana prim miktarına ilişkin davacı tarafça delil bildirmemiş ve şahit dinletilmemiştir.
Mahkeme yapılan emsal ücret araştırması sonucunda tır şoförlerinin Avrupa ülkelerine yaptıkları seferler için aldıkları prim miktarları bildirilmiş ise de Orta Asya ve Rusya’ya yapılan seferlere yönelik bildirimde bulunulmamıştır. Bu durumda, davacının hesaplamalara esas ücret miktarının, sefer yaptığı ülkelere ilişkin olmayan emsal ücret araştırması doğrultusunda, sefer başına 800 USD aldığı kabul edilerek belirlenmiş olması hatalıdır.
Orta Asya ve Rusya’ya sefer yapan tır şoförlerinin sefer başına aldıkları prim miktarına ilişkin emsal ücret araştırması yapılmalı ve sonucuna göre hüküm kurulmalıdır.
22. HD. 2012/16396 E. 2013/10024 K. 07.05.2013

…Davacı asgari ücret ve sefer primi ile çalıştığını, ayrıca prim ödendiğini, tehlikeli yük parası aldığını ve grupaj adı altında ayrıca para ödendiğini iddia ederek talepte bulunmuş ve dilekçesinde İtalya’nın Trieste Limanından hareketle Avrupa ülkelerine sefer yaptığını belirtmiştir.
Mahkemece yapılan yargılama sırasında Uluslararası Sürücüler Demeği ‘ııe yazılan yazıya verilen cevapta, Avrupa’ya çalışan tır şoförlerine yönelik sefer primi miktarları bildirilmiştir.
Mahkemece iki davacı tanığının beyanı ile bu belgeye dayanılarak davacının ücretini belirleyen rapora itibarla davacının giydirilmiş ücreti 8.236.02 TL olarak kabul edilmiştir.
Mahkemece, davacının İtalya’nın Trieste Limanından Avrupa İçlerine sefer yaptığı hususu gözden kaçırılarak inceleme yapıldığı anlaşılmaktadır.
Yurtdışı tır şoförlerinin, iki tür çalışma yaptığı Dairemizin incelemesinden geçen bir çok kararda bilinmektedir. Bir kısım tır şoförü yüklediği tır ile Avrupa’daki ülkeye karayolu ile gidip gelmekte, bir kısım şoför ise Avrupa’nın değişik limanlarına Ro-Ro gemileri ile götürülen konteynırları Avrupa’daki limandan alıp Avrupa içi adreslere götürmektedirler. Bu ikinci çalışma şekli dorsecilik olarak adlandırılmaktadır.
Şoförlerin çalışına şekline göre sefer sayıları ve sefer primleri farklılık arzetmektedir.
Davacı dilekçesinde de belirttiği üzere İtalya’nın Tricste Limanından aldığı konteynırları Avrupa içine dağıtmaktadır. Dorsecilik diye tabir edilen bu çalışma şeklinde Avrupa içinde ayda dört sefer yapılması normal olup buna ilişkin tespit yerindedir. Ancak sefer priminin miktarı konusunda anlaşmazlık olup, mahkemenin yaptığı araştırma yeterli değildir.
Mahkemece taraf tanıkları yeniden dinlenerek davacının dorsecilik diye tabir edilen çalışma şekline göre Avrupa içi dağıtım nedeniyle aldığı sefer primi tekrar sorulup sürekli tehlikeli madde taşıyıp taşımadığı açıklığa kavuşturulup diğer 100 Euro priminin neden kaynaklandığı ve grupaj denilerek ödenen paranın dayanağı açıklatılıp Uluslararası Sürücüler Derneği’nden dorsecilik diye tabir edilen çalışma şekline göre sefer priminin ne kadar olduğu araştırılıp saptanarak hükmedilen alacakların belirlenmesi gerekirken eksik araştırma ve hatalı değerlendirme ile yazılı şekilde hüküm kurulması bozmayı gerektirmiştir.
9. HD. 2010/33787 E. 2012/44421 K. 26.12.2012

…Davacı sefer priminin sefer başına 350-4006 olduğunu iddia ederken davalı ise sefer priminin 200 € olarak sabit olduğunu savunmuştur. Davacı tanıkları davacıyı davalı tanıkları ise davalıyı doğrulamıştır. Öncelikle yurtdışı çalışan tır şoförlerinin sefer yaptıkları ülkeye göre sefer primi aldıkları bilinen bir gerçektir. Mahkemece yapılacak iş, davacının sefer yaptığı yerler bildirilmek suretiyle alabileceği sefer priminin işçi ve işveren meslek kuruluşlarından araştırmaktır. Bu araştırma yapılmaksızın davacının iddiası kabul edilerek sefer priminin ve dolayısıyla ücretin tespit edilerek davacının taleplerinin hüküm altına alınması yerinde olmamıştı.
22. HD. 2013/17233 E. 2014/5207K. 07.03.2014

…Davacı, davalı işçisi olarak aylık garanti ücret ve sefer primi aldığını, sefer priminin sefer başına 500 EURO olduğunu ileri sürmüş, davalı ise iddianın doğru olmadığını savunmuştur.
Mahkemece hükme esas alınan bilirkişi raporunda davacının asgari ücret ve ayda 2 sefer karşılığı 1000 EURO aldığı kabul edilmiş ise de, bu kabul için yapılan inceleme ve araştırma yeterli değildir.
Mahkemece davacının ayda kaç sefer yaptığının tespiti için yurt dışına çıkış – yurda giriş kayıtları ve pasaport bilgileri temin edilip, öncelikle davacının sefer sayısı belirlenip buna göre aylık sefer parası tespit edilerek ücreti belirlenmelidir.
Varsayıma dayalı olarak davacının ücretinin belirlenmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
9. HD. 2013/5476 E. 2014/17698 K. 02/06/2014

…Davacının sefer başına aldığı ücret yönünden taraflar arasında uyuşmazlık bulunmaktadır. Davacı işçi sefer başına ayda 500 6 aldığını beyan ederken davalı işveren bu iddiayı kabul etmemiştir. Davacı tanıkları 400-600 € arasında sefer primi ödendiğini belirtmişler, davalı tanıklarından biri 200- 350 € arasında diğeri 250- 300 € arasında ödeme yapıldığını beyan etmiştir. Mahkemece ücret yönünden başkaca araştırma yapılmamış ve hükme esas alınan bilirkişi raporunda davacının iddiasına göre sefer başına 500 € üzerinden hesaplamaya gidilmiştir. Davacı işçi sefer priminden 2.420 € eksik ödendiğini ileri sürdüğü halde bilirkişi hesabında eksik ödenen rakam 11.374 € olarak belirlenmiştir. Bu durum da davacının sefer pirimi miktarıyla ilgili iddiası yönünden tereddüt oluşmasına neden olmuştur.
Aynı işverene karşı F A adlı işçi tarafından benzer iddialarla açılan davada sefer pirimi 300 € olarak kabul edilmiş ve sözü edilen işçi bu hesaba itiraz etmemiştir.
Mahkemece davacının gidilen yola göre alabileceği ücret yönünden ilgili meslek kuruluşlarından araştırmaya gidilmeli ve emsal dosyalarda verilen kararlar da dosya kapsamı ile birlikte bu yönde bir değerlendirmeye tabi tutularak sefer priminin miktarı belirlenmelidir. Gerekirse ek hesap raporu alınarak davaya konu alacaklarla ilgili yeniden hesaplamaya gidilmelidir.
9. HD. 2011/10758 E. 2013/15246 K. 21.05.2013

…Somut olayda, davacı tanıkları davacının yurt dışına sefer yapan tır şoförü olup. 900 USD ücret aldığını beyan etmişlerdir. Yapılan iş gereği yukarıda açıklanan ilke kararı çerçevesinde emsal ücret araştırması yapılarak sonuca gidilmesi gerekirken, kayıtlardaki ücrete göre hüküm kurulması hatalı olup, bozmayı gerektirmiştir.
9. HD 2011/6555 E. 2013/12922 K. 30.04.2013

…Davalı davacıya sefer primi olarak ödenen ücretin şoförün şahsına değil yapılan işe bağlı olarak araç için giderlerin de dahil olduğunu savunmuş, ticari defterlerinin incelenmesini talep etmiştir. Ancak, davacıya sefer başına verilen primlerin içinde şoföre ait giderler dışında araç için yapılması gereken yol geçişleri, motorin, otoyol, köprü, tünel geçişleri, haberleşme gibi giderlerin bulunabildiği İstanbul Ticaret Odası yazısıyla da belirtildiğinden, davacı ve tanıklar dinlenilerek ve gerekirse bilirkişi incelemesi ve sefer primi açısından anılan yönlerden değerlendirme yapılmadan sefer başına 500 Euro sefer primi aldığının kabulü hatalı olmuştur.
7. HD. 2013/10626 F. 2013/18784 K. 11.11.2013

…Dosya kapsamına göre tır şoförü olan davacının yaptığı seferlerle ilgili düzenlenen davacının imzası bulunmayan irsaliye belgelerinde avans ve harcırah miktarlarının yazılı olduğu yine bilgisayar çıktısı olan sürücü masraf hesabı çizelgesinde de davacının yaptığı seferlere ait güzergahlar, araç plakası, kilometre, harcırah, avans, otoyol, köprü vb. masraflara dair bilgiler yer aldığı görülmekle davacıya bu ödemelerin yapılıp yapılmadığı işyeri ticari defterleri ile birlikle muhasebeci bir bilirkişiye incelettirilerek, varsa avans ve harcırah ödemelerinin ücretten düşülmesi gerekirken belgelere de davacı imzası olmadığından değerlendirme dışı bırakılması hatalı olmuştur.
22. HD. 2013/2156 E. 2014/1495 K. 06.02.2014

…Davacı, uluslararası taşımacılık yapan davalı işyerlerinde ağır vasıta şoförü olarak çalıştığını, sefer başına 750 Euro aldığını, yılda 20 sefer yaptığım, aylık ücretinin 1.250 Euroya geldiğini iddia etmiş, davalı taraf davacının asgari ücret artı sefer başına prim olmak üzere aylık 608 Euro ücretle çalıştığını savunmuştur. Bilirkişi ücretin takdirini mahkemeye bırakarak tarafların iddialarına göre ikili hesaplama yapmış. Mahkemece davacı iddiasına değer verilerek hüküm kurulmuştur.
Somut olayda dosya içeriğinde bulunan imzalı avans formlarında yurt dışı seferlere çıkıldığında şoförlere 1.280 Euro yol avansı verildiği, bunların çoğunluğunda 125-128 Eurosunun maaş, 230 – 358 Eurosunun harcırah (sefer primi) ve kalan miktarının da yol avansı yani araç için yapılacak harcamalar olduğu görülmektedir.
Bu imzalı belgelere değer verildiğinde davacının ücreti davalı savunmasına denk gelmektedir. Böyle olunca bilirkişi raporunun 2. şıkkı tercih edilmesi gerekirken, avans formlarında imzaları bulunan davacı tanıklarının, belgelerdeki miktarı doğrulamayan beyanlarına itibar edilerek I. şıkka göre hüküm kurulması hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
9. HD. 2008/12388 E. 2009/32664 K. 01.12.2009

Somut olayda, dava dilekçesinde, işçi ücretinin asgari ücret tutarındaki kısmından, işverence haksız kesintiler yapılarak, aylık sabit ücret alacağının ödenmediği iddia edilmiştir. Davalı vekilince, davacının sefere çıktığında yakıl, araç, gümrük ve sair masrafları için avans aldığı, sefer dönüşünde belgelendirilmeyen harcamaların işçinin ücretinden kesildiği, bakiye kısmının banka aracılığıyla ödendiği savunulmuştur. Mahkemece, davacının tüm çalışma süresi boyunca, ücretinin asgari ücret kısmının ödenmediği kabul edilerek, anılan alacak hüküm altına alınmış ise de, banka hesap dökümlerinin celp edilip incelenmemesi hatalıdır.
Diğer taraftan, işyeri kayıtları arasında sunulan, işçi imzalı avans makbuzlarından işçiye değişen miktarlarda yol avansı adı altında ödemelerinin yapıldığı; bir kısım sefer harcamalarına ilişkin çizelgelerin incelenmesinden ise, işçiye ödenen avanslardan, 500,00 Euro “harcırah” adı altında gösterilen sefer primi dışındaki kısımlar bakımından, usulünce harcanıp harcanmadığının denetlendiği, işçinin avanstan kaynaklanan borç durumunun tespit edildiği, işçi tarafından da imzalandığı anlaşılmaktadır. Mahkemece anılan belgelerin incelemeye tabi tutulmayarak, davalı işverenin ücret kesintisinde haklı olduğu yönündeki savunmasının ve takas-mahsup def’inin değerlendirilmemesi bir diğer hatalı yöndür.
22. HD. 2012/22269 E. 2013/9287 K. 30.04.2013

…Somut olayda, davacının davalı işveren işyerinde yurt içi tır ve kamyon şoförü olarak en son aylık 850,00 TL net + 450,00 TL sabit primle çalıştığı, aldığı primin gittiği sefere göre değişkenlik göstermediği sabittir. Davacı, ücretinin eksik ödendiğini iddia etmiş olup, ücretin bir kısmının banka kanalı ile bir kısmının ise tediye makbuzları ile ödendiği davalı tarafından ispatlanmıştır. Ancak dosyaya sunulan “Makbuz” başlıklı ve gidilecek illerin yazdığı, yapılacak mesafeye göre farklı miktarlar içeren ödeme makbuzlarının, sefer sırasında araç ve şoförün ihtiyaçları (yemek, konaklama, yakıt, otoban ücreti vs. ) için verilen yol harcırahı olduğu anlaşılmakla, bu ödemelerin davacının ücret alacağına mahsuben yapıldığının kabulü doğru olmamıştır. Zira davacı yaptığı sefere göre değişiklik arz etmeyen sabit prim karşılığı çalışmıştır.
Mahkemece bilirkişiden ek rapor aldırılarak davacının hak kazandığı ücret belirlendikten sonra, banka kanalı ile ve tediye makbuzu ile yapılan ödemeler mahsup edilerek bakiye ücret alacağı hesaplattırılmalıdır.
İşverence sefer sırasında araç ve şoförün ihtiyaçları için davacıya verilen yol harcırahının, davacının ücretinden mahsup edilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
22. HD. 2013/5465 E. 2014/3478 K. 24.02.2014

…Davacı sefer primlerinden kesinli yapıldığım iddia ederek sefer primi alacağı talep etmiştir. Davacı bu iddiasını somut olarak ispatlayamadığı gibi bilirkişi de ispat ve hesaplamaya yarar delil bulunmadığını raporunda belirtmiştir. Mahkemece herhangi bir delil bulunmadan gerekçesiz şekilde alacağın kabul edilmesi hatalıdır.
7. HD. 2013/10626 E. 2013/18784 K. 11.11.2013

…Davacı sefer primlerinden kesinti yapıldığını iddia ederek sefer primi alacağı talep etmiştir. Davacı bu iddiasını somut olarak ispatlayamadığı gibi bilirkişi de ispat ve hesaplamaya yarar delil bulunmadığını raporunda belirtmiştir. Mahkemece herhangi bir delil bulunmadan gerekçesiz şekilde alacağın kabul edilmesi hatalıdır.
7.11D. 2013/17598 E. 2014/6961 K. 27/03/2014

…Ayrıca mahkemece, davacı işçinin işçilik alacaklarından fazla mazot kullanımı nedeni ile yapılan kesintinin haklılığına değinilmiş ise de; işçi ücretlerinden mahkeme kararı olmadan kesinti yapılamayacağının da göz önünde bulundurulması gerekir.
9. HD. 2012/22270 E. 2014/23310 K. 03.07.2014

…Davacı, dava dilekçesinde, çalışma dönemi boyunca hak etmiş olduğu sefer primlerinden fazla km, fazla yakıt, asta saygısızlık, emirlere riayetsizlik gibi nedenlerle 2.700,00 Euro sefer primi kesintisi yapıldığını belirterek sözkonusu alacağın hüküm altına alınmasını talep etmiş ancak hangi tarihte, ne kadar ve ne sebeple kesinti yapıldığını açıklamamıştır. Dosya içeriğine, tanık anlatımlarına ve davacının uzun süre aynı şartlarda çalışmasına rağmen itiraz etmemiş olmasına göre, şoförlere verilen mazottan fazla harcanmış ise aradaki farkın işçinin ücretinden kesilmesi şeklinde bir işyeri uygulamasının bulunduğu anlaşılmaktadır. İşyeri uygulaması haline gelmesi halinde, fazla mazot harcanması durumunda bu tutarlar ücretlerden kesilebilir. İşverence, fazla mazot harcanan miktar ile davacının trafik kurallarına uymaması gibi kusurundan kaynaklanan ödemeler için kesinti yapılmasında hukuka aykırılık bulunmamaktadır. Somut olayda, davacı, sefer priminden yapılan kesintilerin işyeri uygulamalarına aykırı olarak veya kusuru bulunmadan yapıldığını ispat edememiştir. Hal böyle olunca, davacının sefer primi alacağı talebinin reddi yerine kabulüne dair yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve kanuna aykırı olup bozmayı gerektirir.
22. HD. 2013/2202 E. 2014/1 İSİ K. 31.01.2014

…Davacı, dava dilekçesinde, çalışma dönemi boyunca hak etmiş olduğu sefer primlerinden kesintiler yapıldığını belirterek sözkonusu alacağın hüküm altına alınmasını talep etmiş ancak hangi tarihte, ne kadar ve ne sebeple kesinti yapıldığım açıklamamıştır.
Dosya içeriğine, şahit anlatımlarına ve davacının uzun süre aynı şartlarda çalışmasına rağmen itiraz etmemiş olmasına göre, şoförlere verilen mazottan fazla harcanmış ise aradaki farkın ve alınan cezaların işçinin ücretinden kesilmesi şeklinde bir işyeri uygulamasının bulunduğu anlaşılmaktadır. İşyeri uygulaması haline gelmesi halinde, fazla mazot harcanması ve ceza kesilmesine neden olunması durumlarında bu tutarlar ücretlerden kesilebilir. İşverence, fazla mazot harcanan miktar ile davacının trafik kurallarına uymaması gibi kusurundan kaynaklanan ödemeler için kesinti yapılmasında hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Somut olayda davacı, sefer priminden yapılan kesintilerin işyeri uygulamalarına aykırı olarak veya kusuru bulunmadan yapıldığını ispat edememiştir. Hal böyle olunca, davacının sefer primi alacağı talebinin reddi yerine kabulüne dair yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve kanuna aykırı olup bozmayı gerektirir.
22. HD. 2013/6343 E. 2014/6855 K. 21.03.2014

…Davacı, kendisine ödenmesi gereken sefer primlerinden haksız kesinti yapıldığını iddia ederek bunların ödetilmesine karar verilmesini istemiştir. Mahkemece, hangi seferde ne kadar kesinti yapıldığının davacı tarafından net olarak ortaya konulmadığı gerekçesiyle bu isteğin reddine karar verilmiştir. Ancak dosya içinde bulunan sefer maliyet raporlarında bazı kesintilerin yapıldığı görülmektedir. Davalının bu kesintileri yapmakta haklı olduğunu ispat edememesine göre, davacının sunmuş olduğu sefer maliyet raporunda yapılan kesintilerin bilirkişiye hesaplattırılarak bu miktarın kabulüne karar vermek gerekirken yazılı gerekçelerle reddine karar verilmiş olması hatalı olup bozma nedenidir.
O halde davacı vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve karar bozulmalıdır.
7. HD. 2013/14102 E. 2013/21349 K. 09.12.2013

…Somut olayda davacı sefer başına aldıkları 500 € primin kesilmesi nedeniyle iş sözleşmesini haklı nedenle feshettiğini ileri sürmüştür.
Davacı tanıkları primin miktarı konusunda davacı iddiasını teyit etmeyen, çelişkili beyanlarda bulunmuşlardır. Davalı ise davacının imzasını taşıyan gidilen her ülkeye göre farklılık arzeden miktarlarda prim ödeme belgeleri sunmuştur.
Bu durumda bilirkişinin sefer priminin 500 € olduğuna dair yazılı sözleşme veya işyeri kaydı olmadığı , sefer çizelgelerinde farklı miktarların yazılı olduğu, tanıkların da farklı miktarlardan bahsettikleri, bu durumda seferine göre prim ödendiği ve davacının harcırah ödeme belgelerini ihtirazi kayıt olmadan imzaladığı için eksik prim ödenmesinin söz konusu olmadığı, bu durumda davacı tarafından gerçekleştirilen feshin haklı kabul edilemeyeceği gözetilerek hüküm kurulması gerekirken yazılı şekilde kıdem tazminatı ve sefer pirimi alacağının kabulü isabetsizdir.
9. HD. 2011/863 E. 2013/9727 K. 21.03.2013

…Somut olayda, davacı işçi uluslararası TİR şoförü olarak davalı işverenlik nezdinde çalıştığını, aylık ücretinin garanti asgari ücret ile sefer priminin toplamı olduğunu, sefer başına 4506, ayrıca Avrupa ülkelerinde kalınıp dorse yapılması halinde ise dorse başına 3606 aldığını iddia etmiştir. Hükme esas alınan bilirkişi raporunda davacının çalıştığı sürece ayda 1 sefer yaptığı, ayrıca her seferde 2 dorse seferi de yaptığı kabul edilerek kıdeme esas ücreti tespit edilmiştir.
Yukarıdaki açıklamalara göre prim ücretinin kıdem tazminatına esas alınabilmesi için süreklilik arz etmesi gerekir. Davacının iddia ettiği dorse priminin süreklilik arzettiği, her seferde dorse seferinin de yapıldığı hususunda dosya içerisinde bir kayıt bulunmamaktadır. Tanık ifadeleri de dorse priminin süreklilik kazandığı noktasında ispata elverişli değildir. Bu nedenle bilirkişi raporunda dorse priminin kıdem tazminatı hesabına esas alman ücrete ilave edilmesi hatalıdır.
Dosya içerisine alınan yurtdışı giriş çıkış kayıtları ile davacının fesih öncesi yurt dışına giriş çıkış yaptığı tarihler belirlenmiştir. Bu durumda davacının bir yıl içinde yaptığı yurt dışı seferleri bu kayıtlar nazara alınarak tespit edilmeli, aldığı yıllık toplam prim 365 ‘e bölünüp, bulunacak günlük miktarın tazminata esas ücrete yansıtılması suretiyle kıdem tazminatının hesaplanması gerekmektedir. Bu kayıtlar esas alınmadan tanık beyanlarına göre ayda 1 sefer yaptığının kabulü ile sonuca gidilmesi hatalı olup başka bir bozma sebebidir. Dosya içerisine alınan yurtdışı giriş çıkış kayıtları ile davacının fesih öncesi yurt dışına giriş çıkış yaptığı tarihler belirlenmiştir. Bu durumda davacının bir yıl içinde yaptığı yurt dışı seferleri bu kayıtlar nazara alınarak tespit edilmeli, aldığı yıllık toplam prim 365 ‘e bölünüp, bulunacak günlük miktarın tazminata esas ücrete yansıtılması suretiyle kıdem tazminatının hesaplanması gerekmektedir. Bu kayıtlar esas alınmadan tanık beyanlarına göre ayda 1 sefer yaptığının kabulü ile sonuca gidilmesi hatalı olup başka bir bozma sebebidir.
9. 11 D. 2010/26912 E. 2012/35345 K. 31.10.2012

…Davacının ücretinin tespiti yönünden de verilen karar eksik incelemeye dayalıdır. Davacı işçi ayda ortalama 2 sefer yapıldığını ve aylık 1000 6 sefer primi aldığını ileri sürmüştür. Davacı tanıkları sefer başına ödenen primi açıklamaksızın aylık toplam 1000 6 sefer priminden söz etmişlerdir. Dosya içinde davacının yurt dışı sefer sayılarını gösteren giriş çıkış kayıtları bulunmakta olup, hesaplamanın bu kayıtlara göre yapılması gerekir. Sefer başına ödenen prim tutarı belirlendikten sonra giriş çıkış kayıtlarına göre son bir yılda yapılan sefer sayısının 12’ye bölünmesi sonucu aylık ortalama sefer sayısı belirlenmeli buna göre hesaplamada esas alınan ücret tespit olunmalıdır.
9. HD. 2010/7066 E. 2012/28523 K. 11.09.2012

…Somut olayda davalı işyerinde uluslararası tır şoförü olarak çalışmıştır. Davacının ücretine ilişkin olarak asgari ücret üzerinden düzenlenmiş imzalı bordro örneği sunulmuştur.
Mahkemece bilirkişi raporunun kabulü ile davacının yurtdışı seferlerinde aldığı harcırahın zorunlu masraflarını karşılamak üzere verildiği gerekçesiyle kıdem tazminatına esas ücrete yansıtılmamıştır.
Davacının aylık kazancının asgari ücrete ilaveten yuıldışına çıktığında aldığı harcırahlar olduğu, dosyadaki bilgi ve belgelerden anlaşılmaktadır.
Mahkemenin vardığı sonuca göre başka işyerlerinde geçen çalışması ile birlikte 10 yılın üzerinde tecrübesi olan tır şoförünün asgari ücretle çalıştığının kabulü dosya içeriğine ve hayatın gerçeklerine uygun düşmemektedir.
Harcırah yurtdışına sefer yapan tır şoförü ile işveren arasında sözleşmenin ücret unsurunun önemli bir bölümünü teşkil eder. Bu sebeple sürekli bir ödeme olduğu için harcırahın da tazminata esas ücrete yansıtılması gerekir.
Bu konuda yapılacak iş davacının ayda kaç sefer yaptığı konusunda gümrük giriş çıkış beyannameleri ve pasaport kayıtları getirtilerek, tanık beyanları ve dosya kapsamındaki deliler, birlikte değerlendirilerek öncelikle davacının son bir yıl içerisinde görevi sebebiyle yurtdışına çıktığı ücretin tespiti ve bu süre içerisinde aldığı harcırah miktarının 365 e bölünmek suretiyle bir güne isabet eden tutarının kıdem ve ihbar tazminata esas ücrete yansıtılmasından ibarettir.
Yazılı şekilde eksik inceleme ile sonuca gidilmesi hatalıdır.
9. HD. 2007/30918 F.. 2008/29554 K. 30.10.2008

…Somut olayda davacı uluslararası tır şoförü olarak davalı işyerinde 10 yıla yakın bir süre somut olayda davacı yılda ortalama 20 25 sefer yaptığını iddia ettiğine göre davacının son bir yılda kaç sefer yaptığı ücretin belirlenmesi açısından önem taşımaktadır. Emniyet Genel Müdürlüğünden davacının pasaport kayıtları getirtilerek davacının yılda yaptığı sefer sayısı ve buna bağlı olarak da ücret seviyesi belirlenip alacakların da buna göre tespit edilmesi gerekirken, davalının bu yöne ilişkin itirazları karşılanmadan hüküm kurulması hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
9. HD. 2008/13148 E. 2009/37046 K. 25/12/2009

…Somut olayda, davacının asgari ücrete ilaveten sefer parası ile çalıştığı ileri sürülmüş, hükme esas bilirkişi raporunda davacının ayda ortalama 2 sefer yaptığı kabul edilerek davacı tır şoförünün aylık ücreti belirlenmiş ise de dosyada mevcut yurda giriş – çıkış kayıtlarından davacının son 1 yıl içindeki sefer sayısının 18 civarında olduğu görülmektedir. Bu itibarla davacının aylık ortalama sefer sayısının 1,5 kabul edilerek asgari ücrete ilaveten 900 Euro aylık ücret üzerinden hesaplama yapılması gerekirken ayda 2 sefer yaptığı kabul edilerek yapılan hesaplamaya itibarla karar verilmesi hatalıdır.
9. HD. 2011 /44245 E. 2013/30750 K. 26.11.2013

…Somut olayda davalı işyerinde uluslararası tır şoförü olarak çalışmış olan muris H.S.’ın ücretine ilişkin imzasız bordrolar mevcut olup mahkemece meslek kuruluşlarından ücret araştırması yapılmıştır.
Uluslararası Nakliyeciler Derneği ve İstanbul Ticaret Odası uluslararası çalışan tır şoförlerinin ücretlerinin asgari ücret düzeyinde bulunmakla beraber sefer başına sefer dönüşü masraf belgelerinin ibrazı mukabilinde kapatılma yükümlülüğünü ilgili tır şoförüne getiren seyahat iş avansları ya da sefer masrafları dikkate alınarak seyyanen verilen ve dönüşte masraf belgesi ibrazı ile kapatma yükümlülüğü bulunmayan seyahat harcırahlarının işverenlerce verildiğini belirtmişlerdir.
Mahkemece hükme esas alman bilirkişi raporunda ise sadece ücret bordrosundaki ücret esas alınarak hesaplama yapılmış davacı taraf rapora somut itirazlarda bulunmuştur.
Bu sebeple ücret konusunda beyanları alınmamış olan davacı tanıkları mahkemece yeniden dinlenerek sefer başına verilen seyahat iş avansları ve seyahat harcırahları konusunda bilgilere başvurularak davacının ayda kaç sefer yaptığı konusunda gümrük giriş çıkış beyannameleri ve pasaport kayıtları getirtilmeli tüm deliller birlikte değerlendirilerek davacıların murisinin ücreti konusunda bir sonuca ulaşılmalıdır.
Yazılı şekilde eksik inceleme ile sonuca gidilmesi hatalıdır.
9. HD. 2007/20011 E. 2008/12595 K. 26.05.2008

…Somut olayda, davacı asgari ücret yanında 700 Euro sefer primi aldığını iddia etmiş, davalı sefer primi verilmediğini ve değişken olduğunu 700 Euro verilmediğini savunmuştur. Dinlenilen tanıklar sefer primi konusunda tutarlı beyanda bulunmamışlardır. Mahkeme emsal sefer primi araştırması yapmadan bilirkişinin bu dava dosyası ile ilgisi bulunmayan başka dosyalardaki tecrübelerine dayanarak 700 Euro sefer primi verildiği ve bunun 200 Eurosunun araç giderine ilişkin olduğunu ve ayda iki sefer yapıldığını kabul ederek hesaplanan rapor doğrultusunda karar vermiştir.
Mahkemenin emsal ücret araştırması yapmadan başka dosyalardaki verileri kabul ederek tanıklarca dolar bazında sefer primi verildiği belirtilmesine rağmen Euro olarak prim verildiğini kabul etmesi hatalıdır. Bu konuda davacının son bir yıl içerisinde gittiği ülkeler tespit edilerek sefer primi miktarı araştırılıp bu şekilde dolar üzerinden ücret tespit edilmelidir. Diğer yandan bilirkişi raporunda davacının 1 yıl 5 gün içerisinde 18 kez. yurtdışına çıktığı tespit edilmiş iken resmi evraka itibar etmek yerine tanık beyanları doğrultusunda ayda 2 kere sefere çıktığı kabul edilerek 500 Euro’dan 1000 Euro sefer primi aldığının kabulü de hatalıdır.
Yazılı şekilde eksik inceleme ile sonuca gidilmesi hatalıdır.
7. HD. 2013/9940 E. 2013/17117 K. 22.10.2013

…Somut olayda, davacı aylık net ücretinin asgari ücret +550 Euro sefer primi olduğunu ileri sürmektedir. Davalı işveren davacının ücretinin asgari ücret + 450 Euro olduğunu belirtmiştir. Bir başka dava dosyasında yapılan ve dosya kapsamına alınan emsal ücret araştırmasında Uluslar arası Sürücüler Derneği, Avrupa’ya çalışanların 250-300 Euro, diğer ülkelere çalışanların ise 300-600 Euro arasında sefer primi aldıkların, potansiyeline bağlı olarak 2 ayda 3 sefer yapıldığı belirtilmiştir. Davalı şirket tarafından ilgili makama şeklinde yazılan 03.01.2008 tarihli yazıda bir başka tır şoförünün asgari ücret + 650 Euro sefer primi aldığı, ayda 2 sefer yurtdışına çıktığı, yine bir başka şoförün ise 550 Euro sefer primi aldığı ve ayda en az 2 sefer yurtdışına çıktığı belirtilmiştir. Hükme esas alman bilirkişi raporunda davacının ücreti davacının talebi gibi asgari ücret + 550 Euro sefer primi olarak kabul edilmiştir. Davacının son 1 yıl içinde sefer yaptığı ülke ve sefer sayısı işyeri ve pasaport kayıtlarından belli olduğuna göre son 1 yıl içinde hak ettiği sefer primi 365 güne bölünerek bir güne isabet eden prim miktarı belirlenmesi ve buna göre tazminata esas ücretinin tespit edilmesi gerekirken sadece davacı tarafın beyanları esas alınarak yapılan hesaplamaya itibar edilmesi hatalı olup bu husus bozmayı gerektirmiştir.
22. HD. 2012/19605 E. 2013/7942 K. 15.04.2013

…Davacı asgari ücrete ilaveten sefer primi ile çalıştığını, ancak son 9 aylık sefer priminden 6250 Euro alacağının ödenmediğini iddia etmiş, davacının mahkemece de kabul edildiği şekilde asgari ücrete sefer primi ile çalıştığı, asgari ücret alacağının imza karşılığında ödendiği, ancak talep edilen 9 aylık sefer priminin ödendiğine ilişkin hiçbir kanıl sunulmadığı anlaşılmıştır.
Ücret kapsamındaki sefer priminin ödendiğinin ispat yükü işverene ait olup, ispata yönelik her hangi bir yazılı belge sunulmadığından davacının ödendiği ispatlanamayan 6250 Euro sefer primi alacağının kabulü gerekirken kıdem tazminatına dayanak dahi yapılan sefer primi alacağının reddi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
9. HD. 2010/8636 E. 2012/16683 K. 14.05.2012

…Davacı asgari ücret + sefer primi ile çalıştığım ileri sürmüştür. Davalı ise sadece sefer primi ile çalıştığını savunmuştur. Genel uygulama olarak tır şoförlerinin asgari ticret + sefer primi ile çalıştığı bilinmekteyse de davacının bu sisteme göre çalıştığını kanıtlayacak belge ve ödemeler dosya içinde bulunmamaktadır. Davacının imzaladığı iş sözleşmesi olmadığı gibi asgari ücret ödemesini gösterir ücret bordroları da yoktur. Davacının yeğeni olan tanığı A.H.G. ifadesinde kendinin de davalı yanında çalışıp ayrıldığını, sefer ücreti dışında başka ücret alınmadığını belirtmiştir. Bu durumda davacının beş yıl boyunda garanti ücreti ödenmeden çalışmasının hayatın olağan akışına aykırı olduğu için asgari ücret olmadan sadece sefer primi ile çalıştığı kabul edilmelidir.
Bu nedenle mahkemece hükmedilen tüm alacakların sadece sefer pirimi üzerinden hesaplanması ve asgari ücrete dayalı ücret alacağı talebinin reddi gerekirken yazılı şekilde hüküm kurulması hatalıdır.
9. HD. 2009/17833 H. 2011/23205 K. 07.07.2011

…Uluslararası tır şoförü olarak yurldışına çıkan davacı işçinin sefer primi almadan yola çıkması hayatın olağan akışına uygun olmadığından ve ayrıca dava dilekçesinde talep edilen sefer priminin hangi aya ilişkin olduğu da belli olmadığından, bu alacak kaleminin reddi gerekirken kabulü hatalıdır.
9. HD. 2012/5578 E. 2014/8234 K. 13.03.2014

…Somut olayda davacı, 21/06/2008-08/06/2009 tarihleri arasında asgari ücret ödenmek suretiyle izinli olarak gösterilmiş, işverence kasten sefere çıkarılmamıştır. Bu durum işçi için haklı fesih nedeni oluşturduğu halde davacı iş akdini feshetmeyerek işverence düzenlenen izin belgelerini imzalayarak yapılan uygulamaya rıza göstererek çalışmayıp bir yıl süreyle asgari ücret şeklinde yapılan ücret ödemesini kabul etmiştir. Sefer primi fiili çalışma karşılığı ödenecek bir alacaktır. Bu süreler içinde fiili çalışması bulunmayan davacının sefer primi alacağı talep edemeyeceği düşünülmeksizin talebin, kabulüne karar verilmesi hatalı olup bozma nedenidir.
7. HD. 2013/6363 E, 2013/14263 K. 11.09.2013

…Somut olayda, davacı dava dilekçesinde açıkça son üç aya ait maaşını ve yurt dışı sefer harcırahlarının ödenmediğinden ücret ve yurt dışı harcırah alacaklarını istemiş ise de, hükme esas alman bilirkişi raporunda davacının son üç aya ait ücret alacağı hesaplandığı halde, yurt dışı harcırahı alacağının tüm hizmet süresi dikkate alınarak 02.03.2011-14.12.2011 tarihleri arasında oniki kez yuıt dışına çıktığının tespiti ile hesaplanması isabetli görülmemiştir.
Mahkemece, davacı son üç ayda hangi ülkelere sefer yaptığı pasaport ve benzeri kayıtlardan tespit edilerek, bu ülkeler için ödenen harcırah miktarı tespit edilmek suretiyle hesaplama yapılmalıdır. Ayrıca dosya içinde bulunan ödeme makbuzları ve dekontlar da değerlendirilerek, bu ödemeler son üç aya ait ücret alacağına ilişkin ise mahsup edilmek suretiyle sonucuna göre karar verilmelidir.
22. HD. 2013/1776 E. 2014/203 K. 14.01.2014

…Davacı, kendisine ödenmesi gereken sefer primlerinden haksız kesinti yapıldığını iddia ederek bunların ödetilmesine karar verilmesini istemiştir. Mahkemece, hangi seferde ne kadar kesinti yapıldığının davacı tarafından net olarak ortaya konulmadığı gerekçesiyle bu isteğin reddine karar verilmiştir. Ancak dosya içinde bulunan sefer maliyet raporlarında bazı kesintilerin yapıldığı görülmektedir. Davalının bu kesintileri yapmakta haklı olduğunu ispat edememesine göre, davacının sunmuş olduğu sefer maliyet raporunda yapılan kesintilerin bilirkişiye hesaplatlırılarak bu miktarın kabulüne karar vermek gerekirken yazılı gerekçelerle reddine karar verilmiş olması hatalı olup bozma nedenidir.
O halde davacı vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve karar bozulmalıdır.
7. HD. 2013/14102 E. 2013/21349 K. 09.12.2013

…Davacı işçi 2008 yılına kadar sefer başına 600 € prim ödendiği halde bu tarihten sonrası için 500 € ödendiğini ileri sürerek prim alacağı talebinde bulunmuştur. Mahkemece hükme esas alınan bilirkişi raporunda talep doğrultusunda 2008 Ocak ayından feshe kadar olan dönem için her ay 100 € olarak prim hesabı yapılmıştır.
Davacı işçi 2008 yılı başına kadar sefer başına 600 € aldığını kanıtlayamamıştır. Bu yönde yazılı delil olmadığı gibi, davacı tanıkları da iddiayı doğrulayan bir anlatımda bulunmamışlardır. Davacının tazminata esas ücreti de 500 € sefer pirimi iddiasına göre belirlenmiştir. Böyle olunca eksik ödenen sefer primi iddiasına dayalı isteğin reddi gerekirken yazılı şekilde talebin kabulü hatalıdır.
9. HD. 2012/26220 E. 2014/18765 K. 10.06.2014

…Somut olayda davacı sefer başına aldıkları 500 € primin kesilmesi nedeniyle iş sözleşmesini haklı nedenle feshettiğini ileri sürmüştür.
Davacı tanıkları primin miktarı konusunda davacı iddiasını teyit etmeyen, çelişkili beyanlarda bulunmuşlardır. Davalı ise davacının imzasını taşıyan gidilen her ülkeye göre farklılık arzeden miktarlarda prim ödeme belgeleri sunmuştur.
Bu durumda bilirkişinin sefer priminin 500 € olduğuna dair yazılı sözleşme veya işyeri kaydı olmadığı , sefer çizelgelerinde farklı miktarların yazılı olduğu, tanıkların da farklı miktarlardan bahsettikleri, bu duaımda seferine göre prim ödendiği ve davacının harcırah ödeme belgelerini ihtirazi kayıt olmadan imzaladığı için eksik prim ödenmesinin söz konusu olmadığı, bu durumda davacı tarafından gerçekleştirilen feshin haklı kabul edilemeyeceği gözetilerek hüküm kurulması gerekirken yazılı şekilde kıdem tazminatı ve sefer pirimi alacağının kabulü isabetsizdir.
9. HD. 2011/863 E. 2013/9727 K. 21.03.2013

…Dava dilekçesinde davacı vekili davacının hak etmiş olduğu sefer primlerinden mesnetsiz olarak 2.400,00 Euro sefer primi kesintisi yapıldığını belirterek söz konusu alacağın hüküm altına alınmasını talep etmiştir. Davalı vekili davacının sefer harcırah alacaklarını aldığını savunmuştur. Dava dilekçesinde davacının sefer primi alacağına dair talebi açıklık taşımadığı gibi yargılama sırasında da davacıdan talebini açıklaması istenmemiştir. Öncelikle davacı isticvap edilerek talep ettiği sefer priminin hangi tarihlere ait olduğu, ayda kaç sefere gittiği, kesintilerin hangi aylarda yapıldığı açıklatlırılmalıdır. Bu belirlemeden sonra davacıya ait tüm sefer kayıtları getirtilerek mahkemece seçilecek mali müşavir bilirkişiye işyeri kayıtlarını inceleme yetkisi verilmesi suretiyle davacının sefer primlerine eksik ödenip ödenmediği, eksik ödeme varsa sebebi belirlenerek sonuca göre karar verilmesi gerekirken eksik inceleme sonucu yazılı gerekçeyle hüküm kurulması isabetsizdir.
22. HD. 2013/2280 E. 2014/731 K. 23.01.2014

…Dava dilekçesinde davacı vekili çalışma dönemi boyunca davacının hak etmiş olduğu sefer primlerinden mesnetsiz olarak 2.600,00 Euro sefer primi kesintisi yapıldığını belirterek söz konusu alacağın hüküm altına alınmasını talep etmiştir. Davalı vekili davacının sabit ücret karşılığı çalıştığını ve sefer primi adı altında ödeme yapılmasının söz konusu olmadığını beyan etmiştir. Dava dilekçesinde davacının sefer primi alacağına dair talebi açıklık taşımadığı gibi yargılama sırasında da davacıdan talebini açıklaması istenmemiştir. Öncelikle davacı isticvap edilerek talep ettiği sefer priminin hangi tarihlere ait olduğu, ayda kaç sefere gittiği, kesintilerin hangi aylarda yapıldığı açıklattırılmalıdır. Bu belirlemeden sonra davacıya ait tüm sefer kayıtları getirtilerek mahkemece seçilecek mali müşavir bilirkişiye işyeri kayıtlarını inceleme yetkisi verilmesi suretiyle davacının sefer primlerinin eksik ödenip ödenmediği, eksik ödeme varsa sebebi belirlenerek sonuca göre karar verilmesi gerekirken eksik inceleme sonucu yazılı gerekçeyle hüküm kurulması isabetsizdir.
22.HD. 2012/29772 E. 2013/28353 K. 06.12.2013

…Davacı, dava dilekçesinde, çalışma dönemi boyunca hak etmiş olduğu sefer primlerinden kesintiler yapıldığını belirterek sözkonusu alacağın hüküm altına alınmasını talep etmiş ancak hangi tarihte, ne kadar ve ne sebeple kesinti yapıldığını açıklamamıştır.
Dosya içeriğine, şahit anlatımlarına ve davacının uzun süre aynı şartlarda çalışmasına rağmen itiraz etmemiş olmasına göre, şoförlere verilen mazottan fazla harcanmış ise aradaki farkın ve alınan cezaların işçinin ücretinden kesilmesi şeklinde bir işyeri uygulamasının bulunduğu anlaşılmaktadır. İşyeri uygulaması haline gelmesi halinde, fazla mazot harcanması ve ceza kesilmesine neden olunması durumlarında bu tutarlar ücretlerden kesilebilir. İşverence, fazla mazot harcanan miktar ile davacının trafik kurallarına uymaması gibi kusurundan kaynaklanan ödemeler için kesinti yapılmasında hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Somut olayda davacı, sefer priminden yapılan kesintilerin işyeri uygulamalarına aykırı olarak veya kusuru bulunmadan yapıldığını ispat edememiştir. Hal böyle olunca, davacının sefer primi alacağı talebinin reddi yerine kabulüne dair yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve kanuna aykırı olup bozmayı gerektirir.
22. HD. 2013/6343 E. 2014/6855 K. 21.03.2014

Davacı, dava dilekçesinde, çalışma dönemi boyunca hak etmiş olduğu sefer primlerinden fazla km, fazla yakıt, asta saygısızlık, emirlere riayetsizlik gibi nedenlerle 2.700,00 Euro sefer primi kesintisi yapıldığım belirterek sözkonusu alacağın hüküm altına alınmasını talep etmiş ancak hangi tarihte, ne kadar ve ne sebeple kesinti yapıldığını açıklamamıştır. Dosya içeriğine, tanık anlatımlarına ve davacının uzun süre aynı şartlarda çalışmasına rağmen itiraz etmemiş olmasına göre, şoförlere verilen mazottan fazla harcanmış ise aradaki farkın işçinin ücretinden kesilmesi şeklinde bir işyeri uygulamasının bulunduğu anlaşılmaktadır. İşyeri uygulaması haline gelmesi halinde, fazla mazot harcanması durumunda bu tutarlar ücretlerden kesilebilir. İşverence, fazla mazot harcanan miktar ile davacının trafik kurallarına uymaması gibi kusurundan kaynaklanan ödemeler için kesinti yapılmasında hukuka aykırılık bulunmamaktadır. Somut olayda, davacı, sefer priminden yapılan kesintilerin işyeri uygulamalarına aykırı olarak veya kusuru bulunmadan yapıldığını ispat edememiştir. Hal böyle olunca, davacının sefer primi alacağı talebinin reddi yerine kabulüne dair yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve kanuna aykırı olup bozmayı gerektirir.
22. HD. 2013/2202 E. 2014/1151 K. 31.01.2014

…Mahkemece davacının sefer primi alacağı hüküm altına alınmıştır. Hükme esas alınan raporda davacının sefer primi alacağının 2.900,00 € olduğu belirtilmiş ve mahkemece bu miktar hüküm altına alınmıştır.
Dosya kapsamından davacının sefer primi talebinin davalının yakıt cezası adı altında sefer primlerinden kesinti yapmasından kaynaklandığı anlaşılmaktadır. Davalı bir kısım tediye makbuzunu dosyaya sunmuştur. Sefer primi ve kesilen yakıt cezalarının miktarı davalı tarafından dosyaya sunulan imzalı tediye makbuzlarından ve nakliye maliyet raporlarından anlaşılmaktadır.
Bilirkişi tarafından dosyada mevcut olan tediye makbuzlarından ödendiği anlaşılan sefer primleri ve kesilen yakıt cezaları hesaplanarak davacıya ödenmeyen sefer primi alacağının tespit edilmesi gerekir.
Mahkemece eksik inceleme ve yanılgılı değerlendirme ile verilen karar hatalı olup bu sebeple de bozmayı gerektirmiştir.
22. HD. 2013/12053 E. 2014/4976 K. 06.03.2014

…Taraflar arasındaki uyuşmazlık, davacının talep ettiği sefer primi alacağı ile ilgili olarak mahkeme tarafından yeterli araştırma ve inceleme yapılıp yapılmadığı ve bu bağlamda davacının sefer primi alacağına hak kazanıp kazanmadığı noktasında toplanmaktadır.
Somut olayda, davacı işverenin sefer primi alacağından sürekli olarak kesinti yaptığını iddia ederek eksik ödenen sefer primi alacağı talebinde bulunmuştur.
Mahkeme tarafından hükme esas alman bilirkişi raporunda, sefer primi alacağı ile ilgili olarak özetle; “Davalı, davacının halen şirkete borcu bulunduğunu savunarak, dosyaya muavin defter kaydı sunmuş ise de bu belgelerden davacının bakiye sefer priıni alacağı hesaplanamamıştır. Bu nedenle sunulan bu defter, kayıt ve belgeler üzerinde bir mali müşavir tarafından inceleme yapılması gerektiği…” denmiştir.
Bilirkişinin yaptığı bu tespitler kapsamında, mahkeme tarafından dosyanın bir mali müşavire ya da mali müşavirlerden oluşacak bir heyete tevdi edilerek, davacının bakiye sefer primi alacağı bulunup bulunmadığının tespit ettirilmesi gerekirken eksik araştırma ve inceleme ile yazıl şekilde hüküm kurulması hatalı olup, bozmayı gerektirmiştir.
9. HD. 2011/6830 E. 2013/7019 K. 27/02/2013

…Davacı 19.11.2003 tarihinden önce gemi adamı olarak çalıştığı dönemde fazla çalışma yaptığını ve kendisine sefer primi ödendiğini ispat etmiştir. Davacı dava dilekçesinde 100 TL fazla çalışma, 100 TL sefer primi talep etmiştir. Dava 09.09.2005 tarihinde açılmıştır. Bilirkişi tarafından işçilik alacaklarının hesaplanması üzerine davacı 17.4.2009 tarihinde davasını ıslah etmiştir. Bunun üzerine davalı taraf zamanaşımı savunmasında bulunmuştur. Hem mülga 818 sayılı Borçlar Kanunun 126/3, hem de 01.07.2012 tarihinde yürürlüğe giren 6098 sayılı Borçlar Kanunun 147/1 maddesine göre işçi ücretlerine ilişkin davalar 5 yıllık zamanaşımına tabidir. Fazla çalışma ve sefer primi alacakları bu tür alacaklardandır. Bu nedenle ıslahla talep edilen fazla çalışma ve sefer primi alacağının ıslah tarihinden geriye doğru 5 yılın dışında kalan ve dava dilekçesinde talep edilen miktardan fazla olan kısmı zamanaşımına uğramıştır. Mahkemece dava dilekçesinde talep edilen ve zamanaşımına uğramayan 100 TI. fazla çalışma ile 100 TL sefer primi alacaklarının hüküm altına alınması gerekirken reddi hatalıdır.
9. HD. 2011/35376 E. 2013/28177 K. 05.11.2013

Tır şoförleri – Ücret alacağı – Sefer primi alacağı – Yargıtay kararları

Tır şoförleri – Ücret alacağı – Sefer primi alacağı – Yargıtay kararları

Bir yanıt yazın Yanıtı iptal et

Polat Arabuluculuk ve Hukuk Bürosu

Çalışma saatleri :

Tatil Günleri

Hizmetlerimiz