Ticaret Şirketlerinin Ortak Özellikleri Nelerdir?

Tüzel Kişilik Bulunması

Ticaret şirketlerinin hepsi tüzel kişiliğe sahiptir. Kuruluşun son aşamasını oluştu­ran tescil işlemi, tüzel kişiliğin doğması açısından kurucu bir etki gösterir (TTK m.125,215,305,355,569,588,KoopK m. 7). Tüzel kişiliğe sahip olmanın da bera­berinde getirdiği bazı sonuçlar vardır: Ortaklarından ayrı ehliyet, ayrı malvarlığı, ayrı ticaret unvanı, ayrı yerleşim yeri ve ayrı vatandaşlık gibi.

Sınırlı Sayı İlkesine Bağlılık

Ticaret ortaklıkları sınırlı sayı ilkesine bağlıdır; daha açık bir deyişle, kurucular tarafından, ancak kanunda sayılan ortaklık tiplerinden birisi seçilebilir veya or­taklık, TBK m.620/2 uyarınca adi ortaklık niteliğinde olur. Kanunda belirtilenler dışında veya karma tipte yeni bir ortaklık yaratılamaz.

Hak Ehliyetlerinin İşletme Konusu ile Sınırlı Olmaması

Eski TK m. 137, ticaret şirketlerinin hak ehliyetlerini, anasözleşmelerinde yazılı iş­letme konusu ile sınırlamış idi. Hak ehliyetinin bulunmadığı yerde, fiil ehliyeti de olamayacağı için, konu dışı işlemler yok sayılır ve şirketi bağlamaz; ortakların son­radan toplanarak konu dışı işleme icazet vermeleri dahi, işlemi geçerli hâle getir­mez idi (“Ultra Vires” İlkesi). Öğretide, bu ilkenin, en azından kişi ortaklıklarında uygulanması eleştirilmekte ve hatta kanundan tümüyle çıkarılması önerilmekte idi.

TTK m.125/2, AB’nin Şirketler Hukukuna Dair Birinci Yönergesine uyum sağ­lamak amacıyla, ticaret şirketlerinin, TMK m.48 çerçevesinde tüm haklardan ya­rarlanabileceklerini ve borç üstlenebileceklerini öngörmek suretiyle, işletme ko­nusu ile sınırlı hak ehliyeti (Ultra Vires) kuralına veda etmiş; bu husustaki kanuni istisnaları ise saklı tutmuştur.

Birleşme, Bölünme ve Tür Değiştirme Olanağı

6102 Sayılı TTK’da, ticaret şirketlerinin genel hükümleri arasında, birleşme, bö­lünme ve tür değiştirme ayrıntılı olarak düzenlenmiştir (TTK m.134-194). Bu kapsamda, şahıs şirketi/sermaye şirketi/kooperatif şeklindeki üçlü ayrıma (TTK m. 124/2) paralel olarak hangi şirketlerin birleşebileceği (TTK m.137), hangi şir­ketlerin hangi şirketlere bölünebileceği (TTK m.160) ve hangi şirketlerin hangi türlere dönüştürülebileceği (TTK m.181-182), bu işlemlerin hangi aşamalardan geçmesi gerektiği, hakların korunması ve sorumluluk, hükme bağlanmıştır.

Kurulların Elektronik Ortamda Yapılabilmesi Olanağı

TTK m.1527, ticaret şirketlerinde kurulların, belirli şartlara bağlı olarak elektro­nik ortamda yapılabilmesini düzenlemiştir. Buna göre:

1. Sermaye şirketlerinde, şirket sözleşmesinde veya anasözleşmede düzenlen­mek şartıyla, yönetim kurulu ve müdürler kurulu tamamen elektronik or­tamda yapılabilir veya bazı üyelerin katıldığı (fiziki) toplantıya, diğer üyeler elektronik ortamda katılabilir (f.1).
2. Kollektif, komandit, paylı komandit ve limited şirketlerde, şirket sözleşmesinde veya anasözleşmede düzenlenmek şartıyla, elektronik genel kurul veya ortaklar kuruluna katılım, fiziki katılımın bütün hukuki sonuçlarını doğurur (f.2).
3. İlk iki fıkrada öngörülen hâllerde elektronik ortamda oy kullanma için, şirke­tin bu amaca tahsis edilmiş bir internet sitesinin bulunması, ortağın bu yolda talepte bulunması, teknik altyapının katılıma elverişliliğinin bir teknik rapor­la kanıtlanması ve oy kullananların kimliklerinin saklanması şarttır (f.3).
4. Anonim şirketlerde genel kurullara elektronik katılım fiziki katılımın tüm hu­kuki sonuçlarını doğurur.