TCK m 78 Örgüt  Suçu ve Cezası Nedir?

MADDE 78.- (1) Yukarıdaki maddelerde yazılı suçları işlemek maksadıyla ör­güt kuran veya yöneten kişi, on yıldan onbeş yıla kadar hapis cezası ile cezalan­dırılır. (Ağır Ceza) Bu örgütlere üye olanlara beş yıldan on yıla kadar hapis cezası verilir. (Asliye Ceza)

• Bu suçlardan dolayı tüzel kişiler hakkında da güvenlik tedbirine hükmolunur.
• Bu suçlardan dolayı zamanaşımı işlemez.

TCK m 78 Örgüt  Suçu Açıklama

YTCK.nun 78.maddesinde, 765 sayılı ETCK’da karşılığı bulunmayan, “soykırım ve insanlığa karşı suç işlemek için örgüt kurmak veya bu amaçla kurulmuş bir örgü­tü yönetmek veya böyle bir örgüte üye olarak katılmak” fiilleri soykırım ve insanlı­ğa karşı suçlardan bağımsız bir suç olarak ayrıca düzenlenmiştir. Kanunun 78.maddesi, genel anlamda “kanunun suç saydığı fiilleri işlemek amacıyla örgüt kurmak, örgütü yönetmek veya üye olmak” fiillerini cezalandıran YTCK.nun 220.maddesine nazaran daha ağır yaptırım öngören özel bir hüküm niteliğindedir.

TCK m 78 Örgüt  Suçu Suçla Korunan Hukuksal Değer

 78.maddede tanımlanan “soykırım veya insanlığa karşı diğer suçları işlemek için örgüt kurmak veya bu örgüte üye olmak” suçunun koruduğu hukuksal yarar, önce­likle uluslararası toplumun tamamını ilgilendiren en ağır suçlardan olan soykırım ve insanlığa karşı suçların içerdiği haksızlıkların diğer suçlardan daha yoğun olma­sı nedeniyle kişilerin yaşama hakkı, beden bütünlüğü şahsi hürriyet hakkı, cinsel dokunulmazlığı ve onurunun korunması, diğer bir deyişle insanlığın korunması ve yüceltilmesi, ayrıca küreselleşmeye paralel olarak kendi aralarında globalleşen suç örgütleri ile etkin bir biçimde mücadele edilmesi suretiyle toplumsal barışın ve kamu otoritesinin sağlanmasıdır.

TCK m 78 Örgüt  Suçu Suçun Faili ve Mağduru

Suçun faili herhangi bir kişi olabilir.

Kanunun 76. ve 77.maddelerindeki suçları işlemek maksadıyla örgütün kurul­ması bu suç için yeterli sayıldığından, örgütün faaliyeti çerçevesinde amaç suç (soykırım veya insanlığa karşı suçlar) işlenmemiş ise örgütün potansiyel tehdit oluşturması nedeniyle suçun mağduru, kamu düzeni bu kriminalistik fenomenin varlığı ile bozulan Devlet ve uluslararası toplumdur. Örgütün faaliyeti çerçevesinde amaç suç işlenmiş ise ayrıca örgüt suçundan da cezaya hükmolunacağından, bu durumda suçun mağduru, amaç suçun işlenmesinden zarar gören gerçek kişi veya kişilerin yanı sıra Devlet ve uluslararası toplumdur.

TCK m 78 Örgüt  Suçu Suçun Maddi Unsuru

78.maddede tanımlanan suçun maddi unsuru, “soykırım veya insanlığa karşı suçları” işlemek maksadıyla bir örgütü “kurmak veya yönetmek” yada bu örgüte “üye olmak”la oluşmaktadır.

Doktrinde “örgütlü suç”; “kamu düzenini bozduğu varsayılan aynı amaca yöne­lik suçları işlemek için “iştirak kavramını aşan” şekilde birden fazla kişi tarafından kurulmuş disiplinli, sürekli ve hiyerarşik düzene sahip örgütlenme” olarak tanım­lanmaktadır. Bu tanımdan hareketle, örgütlü (organize) suçlulukta, suç işlemek için en az iki kişinin bir araya gelmesinin yanı sıra, bu bir araya gelişin sistemli ve hiye­rarşik bir biçimde olması gerektiği anlaşılmaktadır. 78.maddedeki tanıma göre örgüt suçunda, örgüt içinde en yukarıda örgütü kuran veya planları yapan, emirleri veren ve örgütü en üst düzeyde yöneten bir şef bulunmaktadır. Örgüt hiyerarşisi­nin en alt tabakasında ise örgüt üyeleri yer almaktadır. Suçun oluşumu bakımından örgütü kuran veya yöneten ile örgütün üyesi konumundaki olmak üzere toplam üç kişiden oluşan bir hiyerarşik yapı yeterlidir. Ancak, söz konusu örgütün, “soykırım veya insanlığa karşı suçları işlemek amacıyla kurulmuş olması” suçun oluşumu için zorunludur.

TCK m 78 Örgüt Suçu Suçun Manevi Suçuru

YTCK.nun 220.maddesinde tanımlanan, “suç işlemek için örgüt kurma” suçun­da, örgüt yapılanmasında, işlenmesi amaçlanan suçların konu veya mağdur itiba­riyle somutlaştırılması zorunlu olmamasına karşın, 78.maddede tanımlanan örgüt suçu ancak “soykırım veya insanlığa karşı suçları” işlemek maksadıyla, yani bu özel kastla işlenebilir. Bu itibarla suçun olası kast veya taksirle işlenmesi mümkün değildir.

TCK m 78 Örgüt Suçu Suça Etki Eden Nedenler

78.maddede tanımlanan “örgüt” suçu bakımından cezayı artıran veya azaltan özel bir nitelikli hale yer verilmemiştir.

TCK m 78 Örgüt Suçu Teşebbüs

78.maddede öngörülen suçun maddi unsurunu oluşturan “örgüt kurmak veya yönetmek” yadca “bu örgütlere üye olmak” eylemleri, neticeyi de için­de barındırmaktadır. Bu nedenle neticesi harekete bitişik (sırf hareket suçu) niteli­ğinde bir suç tipidir. Bu itibarla ilke olarak bu tür suçlar yapıları gereği teşebbüse müsait değildirler. Dolayısıyla soykırım veya insanlığa karşı suçları işlemek için örgüt kurmak veya bir örgütü yönetmek yada bu örgütlere üye olmak suçu neticesi harekete bitişik suç tipi olduğundan bu suça teşebbüs mümkün değildir. Zira, örgü­tün amaçları doğrultusunda hiçbir suç işlenmemiş olsa dahi, sadece örgütün ku­rulması veya yönetilmesi ya da bu örgüte üye olunması ile suç tamamlanmaktadır.

TCK m 78 Örgüt Suçu İştirak

Birden fazla katılımı zorunlu olduğundan “çok failli” ve aynı yönde hareket ederek aynı maksadın (soykırım veya insanlığa karşı suçların) gerçekleşme­sini hedeflediklerinden örgütü kuranlar veya yönetenler ile bu örgütlere üye olanlar fail sıfatıyla 78.maddede öngörülen yaptırımlarla cezalandırılacaklardır. Ancak bu durum, suça şerik olarak (38., 39.md.) iştirak etmeye de engel teşkil etmemektedir.

TCK m 78 Örgüt Suçu İçtima

78.maddede öngörülen suçları işlemek maksadıyla örgütün kurulması veya yönetilmesi ve böyle bir örgüte üye olunmasının doğurduğu toplumsal tehlike ve yaratabileceği endişe ve kaygı’dan dolayı sadece örgütün kurulması, örgütü yöne­tenlerin, kuranların ve üye olanların cezalandırılması için yeterli sayıldığından, örgü­tün amaçları doğrultusunda hiçbir suç işlememiş olsalar dahi örgütü kuran, yöneten ve üye olanlar salt bu eylemlerinden dolayı cezalandırılacaklardır. Örgütü kuran veya yönetenler ile örgüte üye olanlar bu fiillerin yanı sıra örgütün faaliyeti çerçeve­sinde işledikleri gerek soykırım ve insanlığa karşı suçlar ve gerekse başkaca suçları nedeniyle gerçek içtima kuralları çerçevesinde her suç için ayrıca cezalandırılırlar.

TCK m 78 Örgüt  Suçu Kovuşturma

Bu suçun soruşturulması ve kovuşturulması görevli ve yetkili C.Başsavcılığınca re’sen yapılır. Bu suçun yabancı veya vatandaş tarafından, yaban­cı ülkede işenmesi halinde, YTCK.nun 13.maddesi uyarınca Türk kanunları uygula­nır ve bu suç dolayısıyla yabancı bir ülkede mahkumiyet veya beraat kararı verilmiş olsa bile Adalet Bakanının talebi üzerine Türkiye’de yargılama yapılır. Bu suçun işlendiğine ve bu suçtan elde edildiğine dair kuvvetli şüphe sebebi bulunan haller­de, şüpheli veya sanığa ait taşınmazlara, hak ve alacaklara hakim kararıyla elkonulabilir (CMK.128.md.).

TCK m 78 Örgüt  Suçu Görevli Mahkeme

78.maddenin 1.fıkrasının 1.cümlesinde yazılı örgüt kurma veya yönetme suçundan dolayı açılan davaya bakma görevi 5235 sayılı Kanunun 12.maddesi uyarınca ağır ceza mahkemesine aittir. Maddenin 1.fıkrasının 2.cümlesinde tanımlanan örgüte üye olma suçundan açılan davaya bakma görevi ise asliye ceza mahkemesine aittir.

TCK m 78 Örgüt  Suçu Suçun Yaptırımı

Soykırım veya insanlığa karşı suçları işlemek maksadıyla örgüt kuran veya yönetenlere uygulanacak yaptırım on yıldan onbeş yıla kadar hapistir. Bu örgütlere üye olanlara ise beş yıldan on yıla kadar hapis cezası tayin edilebilecektir.

78.maddenin 2.fıkrası uyarınca, bu suçlardan dolayı özel hukuk tüzel kişileri hakkında da 60.maddede öngörülen (iznin iptali ve müsadere) güvenlik tedbirlerine hükmolunur.

TCK m 78 Örgüt  Suçu Dava Zamanaşımı

YTCK.nun 78.maddesinin 3.fıkrasında uluslararası hu­kukta kabul edildiği gibi, bu suçtan dolayı zamanaşımının işlemeyeceği kabul edil­miştir. 1968 tarihli savaş suçları ve insanlığa karşı suçlarda zamanaşımının kabul edilmemesine ilişkin Sözleşme bu suçlarda zamanaşımının kabul edilmemesini öngörmüştür. UCM Statüsü’nün 29.maddesinde de Divan’ın yargı yetkisine giren suçların (soykırım, insanlığa karşı suçlar, savaş suçları ve saldırı savaşı suçunun) zamanaşımına uğramayacağı öngörülmüştür.