TCK m 68 Ceza Zamanaşımı Ne Anlama Gelmektedir?

MADDE 68.- (1) Bu maddede yazılı cezalar aşağıdaki sürelerin geçmesiyle in­faz edilmez:

1. Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezalarında kırk yıl.
2. Müebbet hapis cezalarında otuz yıl.
3. Yirmi yıl ve daha fazla süreli hapis cezalarında yirmidört yıl.
4. Beş yıldan fazla hapis cezalarında yirmi yıl.
5. Beş yıla kadar hapis ve adli para cezalarında on yıl.

• Fiili işlediği sırada oniki yaşını doldurmuş olup da onbeş yaşını doldur­mamış olanlar hakkında, bu sürelerin yarısının; onbeş yaşını doldurmuş olup da onsekiz yaşını doldurmamış olan kişiler hakkında ise, üçte ikisinin geçmesiyle ceza infaz edilmez.
• Bu Kanunun İkinci Kitabının Dördüncü Kısmında yazılı yurt dışında iş­lenmiş suçlar dolayısıyla verilmiş ağırlaştırılmış müebbet hapis veya müebbet hapis veya on yıldan fazla hapis cezalarında zamanaşımı uygulanmaz.
• Türleri başka başka cezaları içeren hükümler, en ağır ceza için konulan sü­renin geçmesiyle infaz edilmez.
• Ceza zamanaşımı, hükmün kesinleştiği veya infazın herhangi bir suretle kesintiye uğradığı günden itibaren işlemeye başlar ve kalan ceza miktarı esas alınarak süre hesaplanır.

Ceza zamanaşımı sürelerini belirten ve bu sürelerin hangi tarihten itibaren işle­meye başlayacağını gösteren 68.maddede, 1.3.1926 tarihli ve 765 sayılı TCK.nun sistemi aynen benimsenmiş ve hükmedilmiş olan cezaların nev’i ve miktarı göz önünde tutularak ceza zamanaşımı süreleri ayrı ayrı belirtilmiştir. Maddenin 2.fıkrası 765 sayılı Kanunda bulunmayan yeni bir düzenlemedir. Benimsenen suç politikası sonucu, çocukları korumaya ve topluma kazandırmaya yönelik olan 2.fıkra hükmüne göre; fiili işlediği sırada oniki yaşını doldurmuş olup da onbeş yaşını doldurmamış olanlar hakkında, 1.fıkrada belirtilen sürelerin yarısının; onbeş yaşını doldurmuş olup da onsekiz yaşını doldurmamış olan kişiler hakkında ise üçte ikisinin geçmesiyle ceza zamanaşımı gerçekleşir ve artık ceza infaz edilmez.

Maddenin 3.fıkrasında yurt dışında işlenmiş olan, Devletin güvenliğine karşı suçlardan dolayı verilmiş ağırlaştırılmış müebbet hapis veya müebbet hapis veya on yıldan fazla hapis cezalarında ceza zamanaşımı hükümlerinin uygulanmayacağı belirtilmiştir.

Maddenin 4.fıkrasında göre, türleri başka başka cezaları içeren hükümlerin en ağır ceza için konulan sürenin geçmesiyle oluşan bu infaz engeli nedeniyle infaz edilmeyeceği hükme bağlanmıştır.

Maddenin 5.fıkrasında ise, bu sürelerin hükmün kesinleşmesinden veya infazın herhangi bir nedenle kesintiye uğramasından itibaren işlemesi öngörülmüştür. Bu son halde gözönünde bulundurulması gereken zamanaşımı süresi, kesintiden sonra infazı gereken (kalan) cezanın süre ve miktarlarına göre hesaplanacaktır.

“Hükmün kesinleşmesi”, ceza muhakemesi hukuku kurallarına göre belirlenir. Hükmün kesinleşmesinden önce ceza zamanaşımı değil, dava zamanaşımı mevcut olabilir. Bu nedenle, mahkumiyet hükmünün verilmesiyle kesinleşmesi arasında geçen süre ceza zamanaşımına dahil değildir.

“İnfazın kesintiye uğraması” halinde ceza zamanaşımı kesinti gününden yeni baştan işlemeye başlar. Burada infazın kesintiye uğramasından söz edildiğine göre, bu hüküm infazına başlanmış mahkumiyetler hakkında uygulanacaktır. İnfazına başlanmış mahkumiyetlerde zamanaşımı mahkumiyet hükmünün kesinleştiği gün­den işlemeye başlar. Bu nedenle, hükümlünün, hüküm kesinleştikten sonra kaçması yüzünden veya yasal nedenlerle infaza başlanmamış ise zamanaşımı hükmün ke­sinleştiği günden işlemeye başlayacaktır. Kanun infazın herhangi bir nedenle kesin­tiye uğramasını yeterli saydığından akıl hastalığı veya diğer bir hastalık nedeniyle infazın ertelenmesi de bu bağlamda kesinti sayılacaktır.