TCK m 290 Resmen Teslim Olunan Mala Elkonulması Ve Bozulması Suçu ve Cezası

MADDE 290.- (1) Hükmen hak sahiplerine teslim edilen taşınmaz mallara tekrar elkoyan kimseye üç aydan bir yıla kadar hapis cezası verilir.

Muhafaza edilmek üzere başkasına resmen teslim olunan rehinli veya ha­cizli veya herhangi bir nedenle elkonulmuş olan taşınır malın bu kişinin elinden rızası dışında alınması halinde hırsızlık, cebren alınması halinde yağma, hileyle alınması halinde dolandırıcılık, tahrip edilmesi halinde mala zarar verme suçuna ilişkin hükümler uygulanır. Kişinin bu malın sahibi olması halinde, verilecek cezanın yarısından dörtte üçüne kadarı indirilir.

TCK m 290 Resmen Teslim Olunan Mala Elkonulması Ve Bozulması Suçu Açıklama

29O.madde hükmü, 765 sayılı ETCK’nun 309. ve 310.maddelerinin karşılığıdır. Maddenin l.fıkrasındaki hükmen hak sahiplerine teslim edilen taşınmaz mallara el koyma suçunun unsurları bakımından bir farklılık söz konusu değildir. Maddenin 2.fıkrasında tanımlanan suç bakımından eski metinden farklı olarak bu suçun her­hangi bir kimse tarafından işlenebileceği kabul edilmiş, failin taşınır malın sahibi olması cezanın azaltılmasını gerektiren kişisel bir neden sayılmış, malın alınış biçi­mine göre ilgili suç hükümlerine atıf yapılmıştır.

TCK m 290 Resmen Teslim Olunan Mala Elkonulması Ve Bozulması Suçu Suçla Korunan Hukuksal Değer

Bu suçlarla korunmak istenilen hukuksal yarar, Devletin adli yargı fonksiyonla­rını yerine getirmesini engelleyen fiilleri önlemek ve dolayısıyla adliyenin saygınlı­ğını korumaktır.

TCK m 290 Resmen Teslim Olunan Mala Elkonulması Ve Bozulması Suçu Suçun Konusu

Maddenin 1.fıkrasında tanımlanan suçun maddi konusu hükmen hak sahipleri­ne teslim edilen taşınmaz mallardır. Taşınmaz malın “hükmen” teslim edilmesin­den söz edildiğinden, idari karar niteliğindeki kaymakamlık kararıyla hak sahiple­rine teslim edilen taşınmazlara tekrar elkonulması 3091 sayılı Kanunda uyan suçu oluşturabilirse de bu suçun kapsamına girmez. Hüküm deyiminin, adli yargı mah­kemesinin kesinleşmiş kararı olarak anlaşılması gerekir.

Maddenin 2.fıkrasında tanımlanan suçu maddi konusu ise muhafaza edilmek üzere başkasına resmen teslim olunan rehinli veya hacizli veya herhangi bir neden­le elkonumuş olan taşınır maldır.

TCK m 290 Resmen Teslim Olunan Mala Elkonulması Ve Bozulması Suçu Suçun Faili

Maddenin l.fıkrasındaki suçun faili herhangi bir kimse olabilir.maddenin 2.fıkrasındaki suçun faili ise, suça konu olan taşınır malın sahibi veya herhangi bir kimse olabilir. Kişinin taşınır malın sahibi olması halinde verilecek cezanın yarısın­dan dörtte üçüne kadarı indirilecektir.

TCK m 290 Resmen Teslim Olunan Mala Elkonulması Ve Bozulması Suçu 290/1.Fıkrada Tanımlanan Suçun Maddi Unsuru

Bu suçun maddi unsuru, hükmen hak sahiplerine teslim edilen taşınmaz mallara tekrar elkonulması ile oluşmaktadır. Buradaki “elkoymak”tan maksat, hak sahibine hükmen teslim edilen taşınmaz mallara fiilen el atılıp, hak sahibinin her türlü tasarrufuna engel olarak geri almaktır.

Taşınmazın hükmen hak sahibine teslim edilmesinden önceki ilk elkoyma fiili ile değil hükmen teslim edilmesinden sonraki tekrar elkoyma fiili ile suç oluşmaktadır. Hükmen teslimden önce ve sonra taşınmaza elkoyan kişi aynı kişi olmalıdır. Mah­keme hükmüne rağmen henüz hak sahibine teslim edilmemiş olan taşınmaza elkonulması 290/1.fıkra hükmüne aykırılık suçunu oluşturmaz. Hak sahibi, ta­şınmaz malın malik sıfatıyla zilyedi olabileceği gibi, dolaylı ya da dolaysız zilyedi MK 975.md.) de olabilir. Taşınmazın hak sahibine teslimine dayanak oluşturan hükmün konusunun zilyedlik davası veya taşınmazın mülkiyetine ilişkin olması önemli değildir. Ancak hükmün kesinleşmiş olması gerekir. Hüküm niteliğinde bulunmayan ihtiyati tedbir kararıyla hak sahibine teslim edilen taşınmaza tekrar el atılması bu suçu değil, unsurları varsa HUMK.’nun 113/A maddesine uyan ihtiyati tedbir kararma aykırı davranış suçunu oluşturabilir.

Hükmen hak sahibine teslim edilen taşınmaza tekrar kısmen veya tamamen elkonulması ile suç oluşur. Failin eylemi taşınmaza elkoyma mahiyetinde değilse, örneğin sanığın eylemi taşınmaza hak sahibi tarafından dikilen bazı taşları tekrar tarlasına atmaktan ibaret ise bu suç oluşmaz. Ancak suç oluşturmamakla birlikte, bu tür bir eylemden herhangi bir zarar doğmuşsa, hukuk mahkemelerine dava açılarak tazmin ettirilebilir.

İİK’nun 342.maddesinde; icra dairesi marifetiyle alacaklıya veya alıcıya teslim edilen bir taşınmaza veya gemiye haklı bir sebep olmaksızın tekrar giren borçlunun, 5237 sayılı TCK.nun 29O.maddesi gereğince genel hükümlere göre cezalandırılacağı öngörülmüştür. Bu suç tanımında taşınmaza elkonulması değil, haklı bir sebep olmaksızın tekrar girilmesi söz konusudur. Bu suç, mahkemenin kararını icra me­muru yerine getirip taşınmaz veya gemiyi hak sahibine teslim ettikten sonra çıkarı­lan kimsenin aynı yere haklı bir sebep olmaksızın tekrar girmesi ile oluşmaktadır. Ancak İİK. 342.maddesindeki suçun oluşabilmesi için, taşınmazdan çıkarılan kişinin hukuk mahkemesinin kararında taraf olması ve kararın infazı sırasında hazır olması ya da infaz gün ve saatinden haberdar olması ve hazır bulunmaması halinde ise teslim ilişkin tutanağın kendisine tebliğ edilmesi gerekir.

TCK m 290 Resmen Teslim Olunan Mala Elkonulması Ve Bozulması Suçu 290/2.Fıkrada Tanımlanan Suçun Maddi Unsuru

Maddenin 2.fıkrasındaki suçun maddi unsuru, muhafaza edilmek üzere başkasına resmen teslim olunan rehinli veya hacizli veya herhangi bir nedenle elkonulmuş olan taşınır malın bu kişinin elinden rızası dışında veya cebren ve hileyle alınması ya da tahrip edilmesi­dir. Bu seçimlik hareketlerin her biri bakımından ilgili suçlara (hırsızlık, yağma, dolandırıcılık veya mala zarar verme suçlarına) ilişkin hükümler uygulanacaktır. Kişinin malın sahibi olması halinde atıf yapılan suçlara ilişkin hükümlere göre veri­lecek cezanın yansından dörtte üçüne kadarı indirilecektir.

Suçun oluşabilmesi için öncelikle; rehinli veya hacizli veya herhangi bir nedenle elkonulmuş bir taşınmaz mal olması gerekir. Rehin, “kamu idaresince” konulmuş olması ve Medeni Kanun hükümlerine uygun olarak yapılmış olması gerekir. Özel hukuk hükümlerine göre bir banka tarafından rehnedilen bir taşınır mal bu suçun konusunu oluşturmaz. Haczin yargı kararına dayanması gerekmez, idari bir işlem­den doğması da mümkündür. İİK hükümleri uyarınca icra daireleri tarafından yapı­lan haciz işlemleri ile 6183 sayılı AATUHK hükümleri uyarınca yapılan haciz işlem­leri bu suçun konusunu oluşturur. Hacizli mal, icrai (ilamlı, ilamsız) haciz veya ihtiyati haciz biçiminde olabilir. İhtiyati tedbir konulan mal, HUMK.’nun 101/1. maddesine göre haciz uygulamasına tabi tutulması halinde hacizli mal haline dö­nüşmektedir. Suçun konusu olein taşınır mal, herhangi bir şekilde elkonulmuş bir mal da olabilir. Ancak mal üzerinde tasarrufu kısıtlayan böyle bir işlemi yapanın da kamu idaresi olması gerekir. Örneğin suçta kullanıldığı şüphesiyle kollukça el konulan bir motosiklet, C.savcısınca verilen toplatma kararı üzerine toplatılan ve bir kimseye teslim edilen basılı eserler bu şekilde elkonulmuş taşınır mal sayılır­lar. İkinci olarak; rehinli veya hacizli veya herhangi bir nedenle elkonulmuş olan bu taşınır malın muhafaza edilmek üzüre başkasına resmen teslim olunması gerekir. Başka bir anlatımla, bu taşınmaz malın failden başkasına resmen ve fiilen teslim edilmiş olması gerekir. Resmi teslim, mevzuatta öngörülen yöntemine uygun ya­pılmalı ve suça konu olan mal fiilen teslim edilmelidir. Suçu oluşturan hareketler ise, belirtilen biçimde resmen teslim edilen taşınmaz malın, bu kişilerin (teslim edi­len kişilerin) elinden rızası dışında (hırsızlık) veya cebren (yağma) veya hileyle (dolandırıcılık) alınması ya da tahrip edilmesi (mala zarar verme)dir. Teslim edilen kişinin rızasıyla malın alınması veya tahrip edilmesi hallerinde eylem bu suçu değil, unsurları varsa 289.maddede tanımlanan suçu oluşturur.

TCK m 290 Resmen Teslim Olunan Mala Elkonulması Ve Bozulması Suçu Suçun Manevi Unsuru

Maddede tanımlanan suçlar, kasten işlenebilen suçlardandır. 1.fıkradaki suçun manevi unsuru bakımından fail, yasaya aykırı olarak evvelce elkoyduğu taşınmazın hükmen hak sahibine teslim edildiğini bilmeli ve buna rağmen aynı taşınmaz mala tekrar elkoyma eylemini iradi olarak işemelidir. Bu nedenle suç ancak doğrudan kastla işlenebilir. Genel kast yeterlidir, özel kast aranmaz.

2.fıkradaki suçun manevi unsuru bakımından ise failin, rehinli veya hacizli veya herhangi bir nedenle elkonulmuş olan taşınır malın muhafaza edilmek üzere başka­sına resmen teslim olunduğunu bilmesi, taşınır malı bu kişinin elinden rızası dışın­da veya cebren veya hileyle alma veya tahrip etme eylemlerinden birini iradi olarak yapmalıdır. Bu seçimlik hareketlerden mala zarar verme (tahrip etme) fiili doğru­dan veya olası kastla işlenebilir, taşınır malı teslim olunan kişinin elinden rızası dışında (hırsızlık), cebren (yağma) veya hileyle(dolandırıcılık) alma fiilleri ise ancak doğrudan kastla işlenebilir. Kanaatimizce bu suçlar bakımından da genel kast yeter­lidir, özel kast aranmasına gerek yoktur.

TCK m 290 Resmen Teslim Olunan Mala Elkonulması Ve Bozulması Suçu Ağırlaştırıcı Nedenler

Maddede tanımlanan suçlara özgü bir ağırlatıcı sebep öngörülmemiştir. Ancak, maddenin 2.fıkrasında suçun işleniş biçimine göre hırsız­lık, yağma, dolandırıcılık ve mala zarar verme suçlarına ilişkin hükümlere atıf ya­pıldığından bu suçların basit şekline göre daha ağır cezayı gerektiren nitelikli halleri ile ağırlatıcı nedenlerinin (örneğin, hırsızlığın gece vakti işlenmesi, 143.md.) bu suçlardan uygulama yapılırken gözetilmesi gerekecektir.

TCK m 290 Resmen Teslim Olunan Mala Elkonulması Ve Bozulması Suçu Hafifletici Nedenler

Maddenin l.fıkrasındaki suç bakımından daha az ceza verilmesini gerektiren özel bir hüküm öngörülmemiştir. Maddenin 2.fıkrasının son cümlesinde, cezayı azaltıcı şahsi bir sebep öngörülmüştür. Buna göre, kişinin bir malın sahibi olması halinde, atıf yapılan suçlara ilişkin hükümlere göre verilecek cezanın yarısından dörtte üçüne kadarı indirilecektir. Ayrıca yapılan atıf dolayısıy­la, ilgili suçlar bakımından daha az cezayı gerektiren hükümleri, örneğin hırsızlık suçu bakımından 144. ve 145.maddeler, yağma suçundan dolayı 150. ve dolandırı­cılık suçu bakımından 159.madde, hırsızlık, yağma ve mala zarar verme suçları bakımından 168.madde (etkin pişmanlık) hükümlerinin uygulamada gözetilmesi gerekir.

TCK m 290 Resmen Teslim Olunan Mala Elkonulması Ve Bozulması Suçu Teşebbüs

Maddenin 1. ve 2.fıkralannda tanımlanan suçlara teşebbüs müm­kündür.

TCK m 290 Resmen Teslim Olunan Mala Elkonulması Ve Bozulması Suçu İştirak

Bu suçlar iştirak bakımından özellik arzetmez. Bu nedenle bu suçlara müşterek fail, azmettiren veya yardım eden düzeylerinde iştirak edilmesi müm­kündür. Maddenin 2.fıkrasındaki suçun malın sahibi tarafından işlenmesi hali için öngörülen kişisel indirim nedeninden sadece malın sahibi yararlanır, diğer fail ve şerikler hakkında bu indirim hükmü uygulanmaz.

TCK m 290 Resmen Teslim Olunan Mala Elkonulması Ve Bozulması Suçu İçtima

Özel bir içtima kuralı öngörülmediğinden, suçların içtimai bakımın­dan genel hükümler (42-44.md.) uygulanır. Bu suçların zincirleme suç biçiminde işlenmesi mümkündür.

TCK m 290 Resmen Teslim Olunan Mala Elkonulması Ve Bozulması Suçu Kovuşturma

Bu suçların soruşturma ve kovuşturması C.savcılığınca genel hükümlere göre re’sen yapılır.

TCK m 290 Resmen Teslim Olunan Mala Elkonulması Ve Bozulması Suçu Görevli Mahkeme

Maddenin 1.fıkrasında tanımlanan suç dolayısıyla açılan davaya bakma görevi 5235 sayılı Kanunun lO.maddesine göre sulh ceza mahkeme­sine aittir. Maddenin 2.fıkrasındaki suç bakımından atıf yapılan ilgili suç hükümle­rine göre hangi mahkeme görevli ise davaya o mahkemede bakılacaktır. Örneğin, somut olayda hırsızlık suçuna ilişkin hükümler uygulandığında, 141. ve 142. mad­delerde yer alan suçlarda asliye ceza, 144.maddenin uygulandığı durumda ise sulh ceza; yağma suçlarında ağır ceza, mala zarar verme ve basit dolandırıcılık suçların­da asliye ceza, nitelikli dolandırıcılık suçunda ise ağır ceza mahkemesi görevlidir.

TCK m 290 Resmen Teslim Olunan Mala Elkonulması Ve Bozulması Suçu Suçun Yaptırımı

Maddenin 1.fıkrasındaki suçun yaptırımı üç aydan bir yıla kadar hapistir. Maddenin 2.fıkrasındaki suç bakımından bağımsız yaptırım öngö­rülmemiş, suçun işleniş biçimine göre ilgili suç hükümlerinin uygulanacağı belir­tilmiştir. Bu nedenle, yapılan atıf dolayısıyla ilgili suçları tanımlayan madde metin­lerinde öngörülen yaptırımlar uygulanacaktır.

TCK m 290 Resmen Teslim Olunan Mala Elkonulması Ve Bozulması Suçu Dava Zamanaşımı

YTCK’nun 66/1-e bendi uyarınca, 290/1.fıkradaki suçun dava zamanaşımı süresi sekiz yıldır. Maddenin 2.fıkrasında yapılan atıf nedeniyle ilgili suç hükümleri (suçun nitelikli ve daha ağır cezayı gerektiren halleri de gözeti­lerek) uyarınca dava zamanaşımı süresi belirlenecektir.