TCK m 229 Dilencilik Suçu ve Cezası

MADDE 229.- (1) Çocukları, beden veya ruh bakımından kendini idare ede­meyecek durumda bulunan kimseleri dilencilikte araç olarak kullanan kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

• Bu suçun üçüncü derece dahil kan veya kayın hısımları ya da eş tarafından işlenmesi halinde verilecek ceza yarı oranında artırılır.
• Bu suçun örgüt faaliyeti çerçevesinde işlenmiş olması halinde, verilecek ceza bir kat artırılır.

765 sayılı ETCK’nun 545.maddesinin karşılığı olarak düzenlenen 229.maddede, eski düzenlemeden farklı olarak 15 yaşından aşağı çocuklar yerine 18 yaşın altında­ki çocuklar suçun mağduru olarak gösterilmiş, bunun yanısıra kendi koruması, gözetimi, vesayeti altında olmayanları dilenci olarak kullananlara ilaveten, kendi gözetim, koruma ve vesayeti altında olmayanları kullananların da yaş sınırı olmak­sızın cezalandırılması imkanı sağlanarak suçun kapsamı genişletilmiştir. Ayrıca, üçüncü derece dahil kan ve kayın hısımları yada eş tarafından dilencilikte araç ola­rak kullanılma hali ile bu suçun örgüt faaliyeti çerçevesinde işlenmesi cezayı ağır­laştıran nedenler olarak öngörülmüştür.

Yeni Kanunda, ETCK’nun 544.maddesinde yer alan “dilencilik yapma” eylemi suç olarak tanımlanmamış, bu eylem 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 33.maddesinde çalışmaya muktedir olup olmadığı aranmaksızın kabahat olarak düzenlenmiştir.

Suçla Korunan Hukuksal Değer

Maddede tanımlanan suç ile korunmak istenen hukuksal yarar, toplumun acıma ve yoksullara yardım etme duygularının istismar edilmesi ve zayıflatılmasını önle­mek suretiyle genel ahlakın düşüşünün engellenmesidir.

Suçun Faili

Bu suçun faili herhangi bir kimse olabilir. Failin, üçüncü derece dahil kan veya kayın hısımları veya eş olması 2.fıkrada cezayı artırıcı neden sayıl­mıştır.

Suçun Mağduru

Bu suçun mağduru çocuklar, yani 18 yaşını bitirmemiş kişi­ler ile beden veya ruh bakımından kendini idare edemeyecek durumda bulunan kimselerdir.

“Beden veya ruh bakımından kendini idare edemeyecek durumda olmak”tan maksat, mağdurun, ağır hastalık, akıl hastalığı, ileri derecede yaşlanmış olması nedeniyle algılama yeteneğinin azalmış olması, sakatlık (organ veya duyularından birinin eksik olması), engelli olma gibi durumlarda bulunmasıdır.

Suçun Maddi Unsuru

Suçun maddi unsuru, çocukların yada beden veya ruh bakımından kendini ida­re edemeyecek durumda bulunan kimselerin dilencilikte araç olarak kullanılması­dır. Mağdurun tek kişi olması, kazanç amacı güdülüp güdülmemesi, kazancın azlığı veya çokluğu önemli değildir. Önemli olan, “başkalarına el açarak para veya eko­nomik değeri olan şeyleri toplayarak geçimini sağlamak” şeklinde tanımlanan dilencilikte çocukların yada beden veya ruh bakımından kendini idare edemeyecek durumda bulunan kimselerin araç olarak kullanılması yani dilenmek suretiyle ka­zanç elde etmeye herhangi bir suretle vasıta kılınmasıdır.

Suçun Manevi Unsuru

Suçun manevi unsurunun oluşabilmesi için failde, mağduru dilencilikte araç olarak kullanma hususunda doğrudan kast bulunması aranır.

Suçun Özel Görünüş Biçimleri

Suça teşebbüs mümkündür. Suça iştirak ve suçların içtimai söz konusu olabilir. Bu hususlarda genel hükümler uygulanır.

Suça Etki Eden Nedenler

Bu suçla ilgili cezayı ağırlatın iki nedene yer verilmiştir.

Bunlardan birincisi, suçun üçüncü derece dahil kan veya kayın hısımları yada eş tarafından işlenmesidir. Bu akrabalık durumlarının suçun işlendiği sırada mevcut bulunması ve aile tablosu getirtilerek belirlenmesi gerekir. Bu durumda ceza yarı oranında artırılacaktır (2.fıkra).

Son yıllarda kişileri dilenciliğe yönelten suç örgütlerinin ortaya çıkması ve bu durumun toplumun genel ahlakı bakımından son derece tehlikeli ve zararlı bir hal alması nedeniyle yasa koyucu 229/3. fıkra d a, bu suçun örgüt faaliyeti çerçevesinde işlenmiş olması halinde faile verilecek cezanın bir kat artırılacağını öngörmüştür. Bu durumda faile ayrıca örgüt (22O.md.) suçundan da ceza tayin edilecektir.

Bu suçla ilgili olarak herhangi bir hafifletici neden öngörülmemiştir.

Kovuşturma

Suçun soruşturulması ve kovuşturulması re’sen yapılır.

Görevli Mahkeme

Bu suçtan açılan davlara bakma görevi, 5235 sayılı Kanu­nun 11.maddesi uyarınca asliye ceza mahkemesine aittir.

Suçun Yaptırımı

Suçun failine bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası verilir.

Dava Zamanaşımı

Suçun dava zamanaşımı süresi 66/1-e maddesi uyarınca sekiz yıldır.