TCK m 208 Özel Belgeyi Bozmak Yok Etmek Veya Gizlemek Suçu ve Cezası

MADDE 208 – (1) Gerçek bir özel belgeyi bozan, yok eden veya gizleyen kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

YTCK’nun 208.maddesi, 765 sayılı ETCK’nun 348/2.maddesinin karşılığı olup, yeni düzenlemede bu suçun seçimlik icra hareketlerini oluşturan bozma, yok etme veya gizleme fiillerinden “genel veya özel bir zarar doğması” koşul olarak aran­mamıştır. Diğer bir farklılık ise, eski metinde sadece “bozma veya ortadan kaldır­ma” icra hareketlerine yer verilmesine karşın, yeni düzenlemede “gizleme” seçimlik hareketinin de madde metnine eklenmiş olmasıdır.

Suçla Korunan Hukuksal Değer

Özel belgeyi bozmak, yok etmek veya gizlemek fiilleri ispat araçlarının yani ka­nıt niteliğindeki belgelerin her türlü sahtecilikten uzak olduğuna ilişkin kamu gü­venini zedelemektedir. Bu suçla korunmak istenilen hukuksal yarar, kamu güve­nidir.

Suçun Konusu

Bu suçun maddi konusu hukuken geçerli olup resmi belgeden sayılmayan ger­çek bir özel belgedir. Gerçek belge, hukuki anlamda bir durumu ya da olayı kanıt­lama gücü olan belgedir. Hukuki değer taşımayan veya özünde sahte olan bir belge bu suçun konusunu oluşturmaz. TTK’nun öngördüğü zorunlu unsurları içerme­yen (eksik unsurlu) kambiyo senetleri özel belge sayıldığından bu suçun konusunu oluşturabilir.

Suçun Faili

Bu suçun faili herhangi bir kimse olabilir. Failin sıfatı önem taşımaz.

Suçun Maddi Unsuru

Bu suçun maddi unsurunu oluşturan seçimlik hareketler, özel belgeyi “boz­mak”, “yok etmek” veya “gizlemek”tir. Gerçek bir özel belge üzerindeki yazıları örneğin boyamak, karalamak veya silmek suretiyle okunamaz hale getirmek, belge­yi yırtmak, yakmak veya gizlemek fiilleri bu suçu oluşturur.

“Bozmak”, gerçek bir özel belgenin maddi varlığına dokunulmaksızın ondan yararlanma imkanlarının engelleyen fiilleridir. Örneğin, özel belgedeki yazının silinmek, kazınmak veya okunaksız hale getirilmek suretiyle belgeden yararlanıp iddiayı kanıtlamanın olanaksız hale getirilmesi halinde bozmak suretiyle bu suçun işlenmesi söz konusudur. Bu durumda, özel belgenin esaslı unsurlarından biri veya birkaçı bozularak ortadan kaldırılmaktadır. Belgeden yararlanma olanağı bulundukça suç oluşmaz. Bununla birlikte bu silinti, kazıntı ve okunaksız hale ge­tirme sonucunda belgenin bütünü veya bir kısmının anlamı gizleniyorsa, ortadan kaldırma veya bozma fiili işlenmiş olur. Örneğin, özel belgedeki bir cümlenin yok edilmesi halinde böyle bir sonuç ortaya çıkmış olabilir.

“Yok etmek”, özel belgenin maddi varlığına son vermek, ortadan kaldırmaktır. Failin özel belgeyi ne şekilde ele geçirdiği önemli değildir. Eylemin suç oluştura­bilmesi için yok edilen belgenin, gerçek bir özel belge niteliğinde bulunması, içeri­ğinin hukuki bir değer taşıması ve yok edilen belge üzerinde failin tasarruf hakkı­nın bulunmaması gerekir. Fail, belgeyi ortadan kaldırmaya hukuken yetkili ise eylem suç oluşturmaz. Yargıtay, “sanığın imzaladığı özel belge niteliğindeki senedi, borcunu tam olarak ödemeden katılanın irade ve rızası dışında, iptal anlamına gele­cek şekilde iki çizgi ile çizdikten ve “bitti” şeklinde de yazmak suretiyle hukuksal değerini ortadan kaldırmak biçiminde gerçekleşen eylemden dolayı sanığın hüküm­lülüğü gerektiğine” karar vermiştir. Yok edilen belgenin yerine başkasının kon­ması olanaklı olsa bile suç tamamlanmış kabul edilir.

“Gizleme” ise; belgenin maddi varlığına dokunmadan faydalanma imkanlarını engellemektir. Bu gizleme olgusu uzun süreli olabileceği gibi geçici bir süre de ola­bilir.

Gizleme halinde, belge varlığını ve bütünlüğünü muhafaza etmektedir. Gizlenen belge, kişilerin nezdinde bulunan özel belge olabileceği gibi, özel ve kamuya ait bir kurum veya kuruluşta muhafaza edilen özel belge de olabilir. Noterde muhafaza edilen vasiyetname, bu ikinci hale örnek teşkil eder. Gizleme olgusu, özel belgenin nezdinde bulunduğu kişiden ya da kurum veya kuruluştan çalınması suretiyle de gerçekleşebilir. Ancak, bu durumda, hırsızlık suçundan dolayı değil, özel belgenin gizlenmesi suçundan dolayı hüküm kurulmalıdır. Bir özel belgenin, örneğin bir uyuşmazlık bağlamında mahkemeden istenmesine karşılık; gerçeğe aykırı olarak, mevcut olmadığının veya bulunamadığının bildirilmesi halinde bu suç oluşur. An­cak, bir suça ilişkin olarak yapılan soruşturma veya kovuşturma kapsamında iste­nen belgelerin verilmemesi halinde, özel belgenin gizlenmesi suçunu değil, suç delillerini gizleme suçunu (281.md.) oluşturduğunu kabul etmek gerekir.

Bozmak, yok etmek veya gizlemekle suç tamamlanır, ayrıca bir zarar oluşması aranmamıştır. Belli bir zarar oluşmasa bile bu seçimlik hareketlerden birinin işlen­mesi suçun oluşması için yeterlidir.

Suçun Manevi Unsuru

Bu suçun manevi unsurunun oluşması için failin zarar vermek bilinci ile hareket etmesi gerekir. Bu itibarla suç ancak doğrudan kastla işlenebilir. Olası kastla işlen­mesi mümkün değildir. Failin, bozulan veya yok edilen belgenin gerçek ve hukuki değer taşıyan bir belge olduğunu bilmesi gerekir.

Suça Etki Eden Nedenler

Daha az cezayı gerektiren nitelikli hal olarak 211.madde hükmü, bu suç bakı­mından da uygulanır. Bu suçla ilgili olarak cezanın artırılmasını gerektiren özel bir hüküm öngörülmemiştir.

Teşebbüs

Bu suç, seçimlik hareketlerden biri ile (bozma, yok etme veya giz­leme) belgeden ispat aracı olarak yararlanılmasının olanaksız hale getirilmesiyle tamamlanır. Fail, icra hareketine başlamakla birlikte amacına ulaşamamış ve belge­den hukuken yararlanma olanağı devam ediyorsa, örneğin, yırtılan belgenin parça­ları bir araya getirilip yapıştırılarak kullanılması mümkün ise suçun teşebbüs aşamasında kaldığı kabul edilir.

İştirak

Bu suça iştirak özellik arzetmez. Suça iştirakin her şekli olanaklıdır.

İçtima

Suça konu olan özel belge suç delili niteliğinde ise bu suç değil, 281.maddede düzenlenen suç delillerini yok etme, bozma veya gizleme suçu oluşur. Örneğin, suç duyurusu üzerine C.savcısınca el konulan ve incelenmek üzere müfet­tişe teslim edilen belgelerin, adı geçen müfettiş tarafından konulduğu odaya gizlice girilerek yok edilmesi, ya da bir suça ilişkin olarak yapılan soruşturma veya kovuş­turma kapsamında istenen belgelerin verilmemesi halinde suç delillerim yok etme veya gizleme suçunun oluştuğunu kabul etmek gerekir. Suça konu olan belgenin bir kişi, kurum veya kuruluştan çalınması suretiyle gerçekleştirilen “gizleme” olgu­sunda sadece özel belgenin gizlenmesi suçu oluşur. Bu durumda ayrıca hırsızlık suçundan dolayı faile ceza verilmez.

Bu suçun zincirleme suç biçiminde işlenmesi mümkündür. Ancak, bozulan veya yok edilen suça konu olan gerçek belgelerin farklı hukuki ilişkilere dayalı olması ve eylemden farklı mağdurların zarar görmesi halinde mağdur sayısınca suç gerçekle­şir. Fail, bozma, yok etme veya gizleme suretiyle bu suçu işlerken başka suçları da işlemiş olabilir, örneğin suça konu olan belgeyi sahibi veya zilyedinden cebir ve tehditle veya bir kimsenin konutuna veya işyerine rızası haricinde girerek elde et­miş ve sonuçta belgeyi bozmuş, yok etmiş veya gizlemiş ise bu durumda hem 208.madde ve hem de işlediği diğer suçtan dolayı gerçek içtima kuralları uyannca cezalandırılması gerekir.

Kovuşturma

Bu suçun soruşturma ve kovuşturması C.Başsavcılığınca genel hükümlere göre re’sen yapılır.

Görevli Mahkeme

5235 sayılı Kanunun 11.maddesi uyarınca bu suç dolayı­sıyla açılan davaya bakma görevi asliye ceza mahkemesine aittir.

Suçun Yaptırımı

Bir yıldan üç yıla kadar hapis cezasıdır.

Dava Zamanaşımı

Bu suçun dava zamanaşımı süresi 66/1-e bendi uyarınca sekiz yıldır.