TCK m 119 Ortak Hüküm

MADDE 119.- (1) Eğitim ve öğretimin engellenmesi, kamu kurumu veya ka­mu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının faaliyetlerinin engellenmesi, siyasi hakların kullanılmasının engellenmesi, inanç, düşünce ve kanaat hürriye­tinin kullanılmasını engelleme, konut dokunulmazlığının ihlali ile iş ve çalışma hürriyetinin ihlali suçlarının;

1. Silahla,
2. Kişinin kendisini tanınmayacak bir hale koyması suretiyle, imzasız mek­tupla veya özel işaretlerle,
3. Birden fazla kişi tarafından birlikte,
4. Var olan veya var sayılan suç örgütlerinin oluşturdukları korkutucu güçten yararlanılarak,
5. Kamu görevinin sağladığı nüfuz kötüye kullanılmak suretiyle,

İşlenmesi halinde, verilecek ceza bir kat artırılır.

(2) Bu suçların işlenmesi sırasında kasten yaralama suçunun neticesi sebebiy­le ağırlaşmış hallerinin gerçekleşmesi durumunda, ayrıca kasten yaralama suçu­na ilişkin hükümler uygulanır.

TCK m 119 Ortak Hüküm Açıklama

YTCK.nun 119.maddesinde 1.fıkrada sayılan suçlar (YTCK.nun 112., 113., 114., 115., 116. ve 117.maddeleri) açısından söz konusu olan ve cezanın artırılmasını ge­rektiren nitelikli unsurlar gösterilmiş, 2.fıkrasında ise yine bu suçlar açısından özel bir içtima kuralına yer verilmiştir. 765 sayılı ETCK’da cezanın artırılmasını gerekti­ren nitelikli unsurlar her bir suç için ilgili kanun maddesinde düzenlenmişti.

TCK m 119 Ortak Hüküm 119.Maddenin Uygulama Alanı

“Ortak hüküm” başlıklı 119.maddenin uygulanacağı suçlar; eğitim ve öğretimin engellenmesi (112.md.); kamu kurumu veya kamu kurumu niteliğindeki meslek kuru- luşlannın faaliyetlerinin engellenmesi (113.md.) siyasi hakların kullanılmasının engel­lenmesi (114.md.); inanç, düşünce ve kanaat hürriyetinin kullanılmasını engelleme (115.md.); konut dokunulmazlığının ihlali (116.md.); iş ve çalışma hürriyetinin ihlali (117.md.) suçlarıdır. 118.maddede yazılı olan “sendikal hakların kullanılmasının engel­lenmesi” suçu açısından bu ortak hükmün uygulanma olanağı bulunmamaktadır.

119/1.Fıkrada Öngörülen Nitelikli Haller

119/1.Fıkrada yukarıda sayılan suçlar açısından söz konusu olan cezanın artırıl­masını gerektiren nitelikli unsurlar, seçimlik olarak beş bent halinde gösterilmiştir. Bir olayda bu hallerden bir veya birkaçının gerçekleşmiş olması durumunda; bu fıkraya göre cezanın bir kat artırılması gerekmektedir. Bu nitelikli hallerin birkaçı­nın bir arada bulunması halinde de ceza bir kez artırılacaktır. Ancak bu durum YTCK öl.maddesi uyarınca temel cezanın teşdiden tayini nedeni sayılmalıdır. Belir­tilen nitelikli haller, söz konusu suçların işlenmesi ile varılmak istenen amaç açısın­dan cebir veya tehdidin kapsadığı korkutma gücünün ciddiliği ve yoğunluğu husu­sunda mağdurda ciddi kaygılar meydana getirmeye elverişli durumlardır.

Suçun silahla işlenmesi (119/1-a bendi)

Bu nitelikli unsurun cezayı ağırlatıcı neden olarak kabulünün nedeni, silahla cebir veya tehditte bulunulması halinde suçun dalıa kolay işlenmesi ve silahın korkutucu olmasından dolayı mağdurun mukavemetinin kırılarak amaca daha kolay ulaşılmasıdır.

YTCK.nun 6/1-f bendindeki tanımına göre, ceza kanunlarının uygulanmasında “silah” deyiminden, “1. Ateşli silahlar, 2. Patlayıcı maddeler, 3. Saldırı ve savun­mada kullanılmak üzere yapılmış her türlü kesici, delici veya bereleyici alet, 4. Sal­dırı ve savunma amacıyla yapılmış olmasa bile fiilen saldırı ve savunmada kulla­nılmaya elverişli diğer şeyler, 5. Yakıcı, aşındırıcı, yaralayıcı, boğucu, zehirleyici, sürekli hastalığa yol açıcı nükleer, radyoaktif, kimyasal, biyolojik maddeler” anlaşı­lır. Fiilin işlenmesine elverişli oyuncak tabanca veya kuru-sıkı tabanca da bu nitelik­li unsurun uygulanmasını gerektirir.

Somut olayda silahın suçun işlenişinde kullanıldığının kabulü için, örneğin, ko­nut dokunulmazlığının ihlali suçunu işlemek için silahın mağdura teşhir edilmesi yeterlidir, silahın ayrıca kul 1 cim İmasına gerek yoktur. Silahın görünecek biçimde kılıf içinde bulunması da 119/1-a bendinin uygulanmasını gerektirir.

Suçun, kişinin kendisini tanınmayacak bir hale koyması suretiyle, imzasız mektupla veya özel işaretlerle işlenmesi (119/1-b bendi)

Bu durumlarda mağdur­da meydana gelen korku çok yoğun olduğundan, suçun bu suretlerde işlenmesi nitelikli unsur sayılmıştır.

Kişinin kendisini tanınmayacak bir hale koyması, görünümünü normal hale gö­re değiştirmesidir. Örneğin, failin tanınmayacak biçimde takma sakal ve bıyık ya da yüzüne bere, maske takması gibi. Bu suretle işlenen suçun mağdurda dalıa ağır bir korku meydana getirmesi, faili teşhis imkânını azaltması muhtemel olduğundan bu nitelikli hal kabul edilmiştir. Ancak, somut olayda mağdurun bu değişikliğe rağ­men faili tanımış ya da korkmamış olması, bu nitelikli halin uygulanmasına engel teşkil etmez.

Suçun imzasız mektupla işlenmesi halinde, bu nitelikli halin uygulanabilmesi için imzasız mektubun kim tarafından yazıldığının muhatabınca anlaşılamamış olması gerekir. Uydurma imzalı mektup da, imzasız mektup sayılır. Mektubun elle veya daktilo ya da başka bir vasıtayla yazılmış olması önemli değildir.

119/1-b bendinde sayılan diğer bir nitelikli unsur ise, suçun özel işaretlerle iş­lenmesidir. Örneğin, mağdurun kapısına ölüm işareti çizilmesi, evinin önüne kafa­tası, tabut, kanlı bez parçası konulması hallerinde bu nitelikli unsur uygulanır.

Suçun birden fazla kişi tarafından birlikte işlenmesi (119/1-c bendi)

 Bu ni­telikli unsurun uygulanabilmesi için, suçun en az iki kişi tarafından müşterek fail (YTCK 37.md.) sıfatıyla işlenmesi gerekir. Birden çok kişinin suçun işlenmesinden önce aralarında anlaşmış olmaları şart değildir.

Suçun var olan veya var sayılan suç örgütlerinin oluşturdukları korkutucu güçten yararlanılarak işlenmesi (119/1-d bendi)

Yasa koyucu gizli veya açık, var olan veya var sayılan suç örgütlerinin oluşturdukları korkutucu etkiden yararlanıla­rak söz konusu suçların daha kolay bir şekilde işlenebilmesi nedeniyle bu nitelikli unsuru kabul etmiştir. Bu nitelikli halin uygulanabilmesi için, örgütün var olması veya var sayılan bir örgüt olması yeterli olup örgütün mutlaka yasadışı olması veya failin bu örgütün üyesi olmasına gerek yoktur. Önemli olan suçun böyle bir örgütün oluşturduğu korkutucu güçten yararlanılarak işlenmiş olmasıdır.

Suçun kamu görevinin sağladığı nüfuz kötüye kullanılmak suretiyle iş­lenmesi (119/1-e bendi): Bu nitelikli unsurun kabul edilmesinin nedeni, söz konusu suçların işlenmesi bakımından kamu görevinin sağladığı nüfuzun kötüye kullanıl­masının, bir kolaylık sağlamasıdır. Bu nitelikli unsurun uygulanabilmesi için, kamu görevlisi sıfatının hukuka uygun bir biçimde iktisap edilmiş olmasının yanı sıra, kamu görevlisinin, kendisine görevini icra etmesi için verilen yetkileri, otorite gü­cünü kötüye kullanarak suçu işlemiş olması gerekir. Görev sınırlarını aşan ya da görevle ilgili bulunmayan her türlü davranış suçun “nüfuz kötüye kullanılarak” işlendiğinin kabulünü gerektirir.

Özel İçtima Kuralı (119/2.Fıkra)

119.maddenin 2. fıkrasına göre, yukarıda sayılan suçların işlenmesi sırasında kas­ten yaralama suçunun neticesi sebebiyle ağırlaşmış hallerinin gerçekleşmesi duru­munda, ayrıca kasten yaralama suçuna ilişkin hükümler uygulanacaktır.madde gerekçesinden de anlaşıldığı üzere, kasten yaralama suçunun temel şekli (86/1.md.) birinci fıkrada (119/1.fıkra) sayılan suçların seçimlik hareketlerinden olan cebrin varlığı için gerekli ve yeterli görülmüştür. Diğer bir anlatımla bu suçların işlenmesi sırasında uygulanan cebrin, 87.maddede düzenlenen kasten yaralama suçunun neticesi sebebiyle ağırlaşmış hallerine sebebiyet vermesi halinde, fail ayrıca kasten yaralama suçundan dolayı da gerçek içtima kuralı uyarınca cezalandırılacaktır.