Spor aidatı kesintisi – Yargıtay kararları
…Somut olayda, toplu iş sözleşmesi özerkliği çerçevesinde kural koyma yetkilerinin dışına çıkılarak, işçilere sağlanan sosyal yardımlarda bir azalmaya gidilmemiş, tersine artışlar öngörülmüş, işçi ücretlerinden spor kesintisi adı altında bir kesintiye gidilmiştir.
Bu kesintiler uygulamada gerçek anlamda bir kesinli niteliğinde olmayıp, temizlik yardımı olarak fazladan sağlanan hakların bir kısmının geri alınması şeklinde görünümdedir.
Toplu iş sözleşmesine konulan temizlik yardımı adı altındaki artışlarla bağlantılı olarak yapılan spor aidatı kesintileri Dairemizin 01.11.2011 tarih, 2011/47503 Esas, 2011/42072 Karar sayılı ilamında da belirtildiği üzere muvazaalı olduğundan, bu kesintinin bir kez de işçiye ödenmesi halinde işveren ikinci bir zarara uğrayacağından, mahkemece isteğin reddi yerine kabulüne karar verilmesini hatalı olup, bozmayı gerektirmiştir.
9. HD. 2012/7370 E. 2012/32586 K. 01.10.2012
…Somut olayda, işyerinde yürürlükte bulunan toplu iş sözleşmesi hükümleri uyarınca, işçilerin ücretlerinden 15.07.2004 tarihinden itibaren başlamak üzere, spor kesintisi adı altında kesinti yapıldığı, 01.03.2008 tarihinden itibaren ise spor kesintisi miktarına denk düşecek şekilde işçilere temizlik yardımı adı altında ödeme yapıldığı, son olarak 16.12.2013 tarihli toplu iş sözleşmesi ek protokolüyle, temizlik yardımı ödemesi ve spor kesintisi yapılması uygulamalarının kaldırılmasına karar verildiği anlaşılmaktadır.
Gerek Dairemizce gerekse de Yargıtay 9. Hukuk Dairesince temyiz incelemesi yapılan emsal nitelikli davalarda işçinin ücretinden spor kesintisi adı altında yapılan kesintiyi karşılamak üzere, işçiye temizlik yardımı adı altında ödeme yapılarak, belediyenin spor kulübüne, kaynak sağlandığı belirlenmiştir. Gerek emsal dava dosyaları gerekse eldeki dava dosyası içeriğinden anlaşıldığı üzere, temizlik yardımı adı altında yapılan ödemenin amacı, spor kesintisini karşılamak olduğundan, bu durumda işçi ücretinde gerçek anlamda bir kesintiden söz edilemez. Yıldan yıla artarak yüksek miktarlara ulaşan temizlik yardımı ile spor kesintisinin, 16.12.2013 tarihli toplu iş sözleşmesi ek protokolüyle aynı tarihten itibaren birlikte uygulamadan kaldırılmış olması da, bu hususu doğrulamaktadır. Bu sebeplerle, davacının 01.03.2008 tarihinden sonraki döneme ilişkin spor kesintisinden kaynaklı ücret alacağı talebi haksız olup, kabul edilemez. Mahkemece, davacının sadece 01.03.2008 tarihinden önceki dönemde yapılan kesintileri talep etmekte haklı olduğu kabul edilerek, zamanaşımı savunması yeniden değerlendirilmeli ve zamanaşımına uğramamış alacak miktarı tespit edildiği takdirde hüküm altına alınmalıdır. Hatalı değerlendirmeyle karar verilmesi bozmayı gerektirmiştir.
22. HD. 2014/20181 E. 2014/26196 K. 30.09.2014
…Somut olayda, davacının üyesi bulunduğu sendika ile davalı A. Büyükşehir Belediye Başkanlığı arasında imzalanan toplu iş sözleşmesinin 66 ncı maddesinde düzenlenen spor kesintisi adı altında işçilerin ücretlerinden bir kesinti yapıldığı, davacı tarafından yapılan bu kesintilerin iadesinin istendiği anlaşılmıştır.
2821 numaralı Sendikalar Kanununun 2 nci maddesinde, sendikaların işçilerin veya işverenlerin çalışma ilişkilerinde ortak ekonomik ve sosyal hak ve menfaatlerini korumak ve geliştirmek için meydana getirdikleri tüzel kişiliğe sahip kuruluşlar olduğu belirtilmiştir. İşçi sendikaları işveren ile yaptıkları toplu iş sözleşmeleri ile çalışmak karşılığı işçilerin hangi hak ve alacaklardan yararlanacağını düzenlemektedirler. Diğer taraftan sendikalar toplu iş sözleşmesinden yararlanan üyesi olan işçilere sadece haklar sağlayabilirler. 2822 sayılı yasanın 5 inci maddesinde, toplu iş sözleşmelerine kanun veya tüzüklerin emredici hükümlerine aykırı hükümler konulamayacağı açıkça düzenlenmiştir.
Dosya kapsamından, davacının üyesi bulunduğu sendika ile davalı A.Büyükşehir Belediye Başkanlığı arasında imzalanan toplu iş sözleşmesinin 66 ncı maddesi hükmü ile toplu iş sözleşmesinin özerkliği kapsamında kural koyma yetkilerinin dışına çıkılmış, yasalarımızın emredici hükümleri danışıklı olarak geçersiz kılınmıştır.
Zira, dosya kapsamı ve toplu iş sözleşmesinin hükümleri incelendiğinde işçilere sağlanan ayni ve sosyal yardımlarda bir azalmaya gidilmediği aksine artışlar olduğu bu arada da işçilerin ücretlerinden spor kesintisi adı altında bir kesinti yapıldığı aslında bu kesintinin gerçek anlamda bir kesinti olmadığı toplu iş sözleşmesi ile fazladan yapılan diğer ayni ve sosyal yardımların bir kısmının geri alınmasına yönelik bir düzenleme olduğu bu nedenle bu düzenlemenin danışıklı (muvazaalı) bir işlem olduğu ve uygulanmasının yasalarımıza aykırı olduğu, danışıklı bu işlemin işçiye bir hak bahşetmeyeceği aksinin kabulü halinde yani yapılan kesintinin işçiye iadesinin kabulü halinde
işveren Belediyenin ikinci bir kez zarara uğrayacağı açıktır.
Yukarıda izah olunan nedenlerle spor kesintisi adı altında yapılan kesintilerin davacıya iade edilmesi talebinin reddine karar verilmesi gerekirken kabulü hatalıdır.
9. HD. 2010/17441 E. 2012/24729 K. 27.06.2012
…Taraflar arasındaki uyuşmazlık, davacının üyesi bulunduğu sendika ile davalı A.Büyükşehir Belediye Başkanlığı arasında imzalanan ve 01/03/2008- 28/02/2010 tarihleri arasında yürürlükte bulunan toplu iş sözleşmesinin 66 ncı maddesinde düzenlenen spor kesintisi adı altında işçilerin ücretlerinden bir kesinti yapılıp yapılamayacağı, yapılmış ise yapılan bu kesintilerin davacıya iade edilip edilemeyeceği noktasında toplanmaktadır.
Somut olayda, davacının üyesi bulunduğu sendika ile davalı A.Büyükşehir Belediye Başkanlığı arasında imzalanan ve 01/03/2008-28/02/2010 tarihleri arasında yürürlükte bulunan toplu iş sözleşmesinin 66 ncı maddesinde düzenlenen spor kesintisi adı altında işçilerin ücretlerinden birkesinli yapıldığı, davacı tarafından yapılan bu kesintilerin iadesinin istendiği anlaşılmıştır.
2821 numaralı Sendikalar Kanununun 2 nci maddesinde, sendikaların işçilerin veya işverenlerin çalışma ilişkilerinde ortak ekonomik ve sosyal hak ve menfaatlerini korumak ve geliştirmek için meydana getirdikleri tüzel kişiliğe sahip kuruluşlar olduğu belirtilmiştir. İşçi sendikaları işveren ile yaptıkları toplu iş sözleşmeleri ile çalışmak karşılığı işçilerin hangi hak ve alacaklardan yararlanacağını düzenlemektedirler. Diğer taraftan sendikalar toplu iş sözleşmesinden yararlanan üyesi olan işçilere sadece haklar sağlayabilirler. 2822 sayılı yasanın 5 inci maddesinde, toplu iş sözleşmelerine kanun veya tüzüklerin emredici hükümlerine aykırı hükümler konulamayacağı açıkça düzenlenmiştir.
Dosya kapsamından, davacının üyesi bulunduğu sendika ile davalı A. Büyükşehir Belediye Başkanlığı arasında imzalanan ve 01/03/2008- 28/02/2010 tarihleri arasında yürürlükte bulunan toplu iş sözleşmesinin 66 ncı maddesi hükmü ile toplu iş sözleşmesinin özerkliği kapsamında kural koyma yetkilerinin dışına çıkılmış, yasalarımızın emredici hükümleri danışıklı olarak geçersiz kılınmıştır. Zira, dosya kapsamı ve toplu iş sözleşmesinin hükümleri incelendiğinde işçilere sağlanan ayni ve sosyal yardımlarda bir azalmaya gidilmediği aksine artışlar olduğu bu arada da işçilerin ücretlerinden spor kesintisi adı altında bir kesinti yapıldığı aslında bu kesintinin gerçek anlamda bir kesinti olmadığı toplu iş sözleşmesi ile fazladan yapılan diğer ayni ve sosyal yardımların bir kısmının geri alınmasına yönelik bir düzenleme olduğu bu nedenle bu düzenlemenin danışıklı bir işlem olduğu ve uygulanmasının yasalarımıza aykırı olduğu, danışıklı bu işlemin işçiye bir hak bahşetmeyeceği aksinin kabulü halinde yani yapılan kesintinin işçiye iadesinin kabulü halinde işveren Belediyenin ikinci bir kez zarara uğrayacağı açıktır.
Yukarıda izah olunan nedenlerle spor kesintisi adı altında yapılan kesintilerin davacıya iade edilmesi talebinin reddine karar verilmesi gerekirken kabulü hatalı olup, bozmayı gerektirmiştir.
9. HD. 2009/49499 E. 2012/9407 K. 21/03/2012