Özel belgeyi bozmak, yok etmek veya gizlemek suçu nedir? Cezası ne kadar?
MADDE-208– (1) Gerçek bir özel belgeyi bozan, yok eden veya gizleyen kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
208. madde özel belgedeki bozma, yok etme ve saklamayı 205. maddedeki resmi belgedeki düzenlemeye eş değer niteliktedir. 765 Sayılı Kanunun 348. maddesini karşılar. Seçilmiş hareketlerden birinin yapılmış olması suçun oluşması için yeterlidir.
Bir belgeyi yok etme ve bozma eylemleri, sahtecilik suçunun bir türüdür. Çünkü, gerçeğe aykırı bir iddianın sahte bir belgede düzenlenmesi ile gerçek bir iddiaya dayanak oluşturan belgenin ortadan kaldırılması ya da gizlenmesi arasında meydana gelen sonuç açısından fark bulunmamaktadır. Her iki halde de kanıt niteliğindeki belgelerden yoksun kalma söz konusudur. Bozmak da, aynı nitelikle bir eylemdir. Bir belgede küçük silintiler oluşturma, belgenin değiştirilmesi olunca, daha büyük silintilerin bozma olarak tanımlanması ve aynı şekilde sahtecilik olarak nitelendirilmesi doğaldır.
Bu nedenle bu suçta da korunan hukuki değer, kamunun güvenidir.
Gerçeğe aykırı bir iddiayı ispatlayacak bir belgeyi sahte olarak düzenlemekle gerçek bir iddiaya dayanak teşkil edecek gerçek bir belgeyi ortadan kaldırmak arasında bir fark bulunmadığı düşüncesinden hareketle kanun koyucu özel belgeyi ortadan kaldırma ve bozma suçunu belgelerde sahtecilik SUÇU olarak değerlendirilmiştir.
Suçun Maddi Unsurları
Suçun konusu
Suçun konusu resmi belgeden sayılmayan özel belgelerdir.
Fail
Suçun faili herkes olabilir.
Fiil
Maddedeki suçun maddi unsurunu oluşturan hareketler; ortadan kaldırmak, bozmak veya gizleme şeklindedir. Seçimlik hareketlerden birinin yapılması halinde suç oluşur.
Netice
Failin belgeyi ortadan kaldırmak bozmak veya gizlemekle elde etmek istediği sonuç, hak sahibinin o belgeden yararlanmamasını sağlamaya yönelik olmakla, belge yok edilir veya bozulursa yararlanma imkanı kalmayacağından suç tamamlanmış olur.
Manevi Unsur
Suçun manevi unsuru, failin zarar verme bilinciyle hareket etmesidir.
Hata, failin bir somut olayda suçun maddi unsurlarına ilişkin bilgisizliği, eksik veya yanlış bilgiyi ifade eder. (m.30) Dolayısıyla fail suçun tanımında belirtilen belgenin gerçek olmasına ilişkin unsuru bilmelidir. Failin bilmesiyle gerçek arasında bir çelişki, uyumsuzluk varsa, burada bir hata olur ki bu da kastı kaldırır.
Failin bozduğu, yok ettiği veya gizlediği belgenin gerçek olduğunu ve hukuki bir değer taşıdığını bilinmesi kastın zorunlu koşuludur. Failin, fiili hata sonucu suçun maddi öğelerinden birinde yanılgıya düşmesi durumunda bu hatasından yararlanması söz konusudur. Bu nedenle failin, gerçek bu belgeyi sahte sanarak ya da özel belge niteliğindeki senedi bedelinin ödendiği düşüncesiyle yırtması halinde YTCK’nın 30/1. maddesi uyarınca kasten hareket etmediği kabul edilmelidir.
Özel haller
Suça Etki Eden Sebepler
Hafifletici Sebepler
Suça etki eden özel bir hafifletici sebep bulunmamakla birlikle 211. maddede düzenlenen haklı veya alacaklı olduğu düşüncesiyle belgeler üzerinde suç işlenmesine ilişkin hafifletici sebebin uygulanabilmesi olanaklıdır.
Ağırlaştırıcı Sebepler
Bu suç için herhangi bir ağırlaştırıcı sebep öngörülmemiştir.
Suçun Özel Görünüş Şekilleri
Teşebbüs
Bu suça teşebbüs olanaklıdır.
“ Suç konusu eylemlerin bitirilip bitirilmemesine, sonuç elde edilip edilmemesine göre suç kalkışmaya elverişli bulunmaktadır. Belgeden yararlanma olanağının tamamen ortadan kaldırılması ile suç tamam olur. Eyleme rağmen amaca ulaşılamamışsa ve belgeden yararlanma olanağı devam ediyorsa suç kalkışma aşamasında kalmıştır. Yırtma şeklindeki eylemlere göre ifade edip, açıklamaya çalışırsak;
Belgenin yazısız, ya da hukuki hüküm ifade etmesini engellemeyecek kısımlarının yırtılması veya;
Hukuki hüküm ifade eden ve esaslı unsurları içeren bölümlerinin yırtılması halinde, bu yırtmalara rağmen senet parçalı olarak elde edilir ve kullanılabilirse, yine kalkışmanın başka bir derecesinin varlığı görülür.
İştirak
Suça iştirake ilişkin genel hükümler uygulanır. Her şekli olanaklıdır.
İçtima
Koşulların oluşması halinde TCK’nın 212’ nci maddesi uygulanır.
Yaptırım, Suçun Kovuşturulması, Yetkili Mahkeme
Suçun yaptırımı, bir yıldan üç yıla kadar hapistir.
Suçun kovuşturulması şikayet koşuluna bağlı değildir. Soruşturma vc kovuşturma işlemleri doğrudan doğruya Cumhuriyet Savcılığı tarafından yupılır.
Görevli mahkeme Asliye Ceza Mahkemesidir.