Limited Şirkette Ortak Sıfatının Kazanılması Nasıl Olur?
Ortak sıfatının kazanılması, aslen veya devren gerçekleşir:
Aslen Kazanma
Kuruluş veya sermaye artırımlarında taahhütte bulunan kişiler, tescil ile ortak sıfatını kazanırlar (TTK m.588,590). Birleşme veya tür değiştirme hâllerinde de ortak sıfatı aslen kazanılmış sayılır.
Devren Kazanma
Esas Sermaye Payının Sözleşme ile Devri
Esas sermaye payının devri ve devir borcunu doğuran işlemler yazılı şekilde yapılır ve tarafların imzaları noterce onanır (TTK m.595/1). Buna göre, devre ilişkin sözleşmenin yazılı olarak yapılması ve imzaların noter tarafından onaylanması gerekir.
Şirket sözleşmesinde aksi öngörülmemişse esas sermaye payının devri için, ortaklar genel kurulunun onayı şarttır. Devir bu onayla geçerli olur (TTK m.595/2). Sözleşmeye hüküm konulması suretiyle, devrin ortaklar genel kurulunun onayına bağlı kalmaksızın yapılabileceği kararlaştırılabilir.
TTK m.595/3’e göre, şirket sözleşmesinde başka türlü düzenlenmemişse ortaklar genel kurulu sebep göstermeksizin onayı reddedebilir. Böylelikle genel kurula geniş bir takdir yetkisi verilmiştir.
Şirket sözleşmesiyle, esas sermaye payının devri yasaklanabilir. Şirket sözleşmesi, devri yasaklamış veya genel kurul onay vermeyi reddetmişse ortağın haklı sebeple şirketten çıkma hakkı saklı kalır (TTK m.595/4 ve 5).
TTK m.595/7, başvurudan itibaren üç ay içinde genel kurulun devri reddetmemesi halinde, onayı vermiş sayılacağını kabul etmiştir. Böylece, genel kurulun sessiz kalarak devri sürüncemede bırakması önlenmek istemiştir.
TTK m.595, esas sermaye payının devrini onaylayan genel kurulda hangi yetersayılarla karar alınacağını düzenlememiştir. Onay kararının, toplantıda temsil edilen oyların salt çoğunluğu ile alınması gerekir (TTK m.620).
Payın Kanun Uyarınca Geçişi
Esas sermaye payının, miras, eşler arasındaki mal rejimine ilişkin hükümler veya icra yoluyla geçmesi hâllerinde, tüm haklar ve borçlar, genel kurulun onayına gerek olmaksızın, esas sermaye payını iktisap eden kişiye geçer (TTK m.596/1).
TTK m.596/4 şirketin, üç ay içinde esas sermaye payının geçişini açıkça ve yazılı olarak reddetmemesi hâlinde onay vermiş sayılacağını düzenlemiştir.
Esas Sermaye Payının Geçişinin Tescil Edilmesi
Esas sermaye paylarının geçişlerinin tescil edilmesi için, şirket müdürleri tarafından ticaret siciline başvurulur. Ticaret siciline tescil kurucu değil, açıklayıcı etkiye sahiptir.
Tescil başvurusunun otuz gün içinde yapılmaması hâlinde, ayrılan ortak, adının bu paylarla ilgili olarak silinmesi için ticaret siciline başvurabilir. Bunun üzerine sicil müdürü şirkete, iktisap edenin adının bildirilmesi için süre verir. Sicil kaydına güvenen iyiniyetli kişinin güveni korunur (TTK m.598/3).
Esas Sermaye Payının Gerçek Değerin Belirlenmesi
Kanunda veya şirket sözleşmesinde esas sermaye payının bedeli olarak gerçek değerin öngörüldüğü durumlarda, taraflar anlaşamamışlarsa bu değer, taraflardan birinin istemi üzerine, şirket merkezinin bulunduğu yerdeki asliye ticaret mahkemesince belirlenir. Mahkemenin kararı kesindir (TTK m.597).