Kişisel veriler hangi şartlarda işlenebilir?

Kişisel verinin işlenmesi teknik olarak; kişisel verilerin ta­mamen veya kısmen otomatik olan ya da herhangi bir veri kayıt sisteminin parçası olmak kaydıyla otomatik olmayan yollarla elde edilmesi, kaydedilmesi, depolanması, muhafaza edilmesi, değiştirilmesi, yeniden düzenlenmesi, açıklanması, aktarılması, devralınması, elde edilebilir hale getirilmesi, sınıflandırılması ya da kullanılmasının engellenmesi gibi veriler üzerinde gerçekleş­tirilen her türlü işlemi ifade eder.

Neyin kişisel veri olduğunu bilmek, tek başına yeterli ol­mayacaktır. Çünkü her bilgiyi almak, işlemek ya da dağıtmak mümkün değildir.

Bir kişisel veri, ancak aşağıdaki şartları taşırsa işlenebilir. Bunun dışında, o bilgiye sahip olunsa bile bunun işlenmesi yasal olmayacaktır:

• İlgili kişinin açık rızasının varlığı
• Kanunlarda açıkça öngörülmesi
• Fiili imkânsızlık nedeniyle rızasını açıklayamayacak du­rumda bulunan veya rızasına hukuki geçerlilik tanınmayan kişinin kendisinin ya da bir başkasının hayatı veya beden bütünlüğünün korunması için zorunlu olması
• Bir sözleşmenin kurulması veya ifasıyla doğrudan doğruya ilgili olması kaydıyla, sözleşmenin taraflarına ait kişisel ve­rilerin işlenmesinin gerekli olması
• Veri sorumlusunun hukuki yükümlülüğünü yerine getire­bilmesi için zorunlu olması
• İlgili kişinin kendisi tarafından alenileştirilmiş olması
• Bir hakkın tesisi, kullanılması veya korunması için veri iş­lemenin zorunlu olması
• İlgili kişinin temel hak ve özgürlüklerine zarar vermemek kaydıyla, veri sorumlusunun meşru menfaatleri için veri iş­lenmesinin zorunlu olması

Yukarıdaki şartların tamamının bir arada bulunması gerek­mez. Bunlarda herhangi birisinin varlığı, verinin işlenmesine imkân verir. Örneğin kişinin açık rızası varsa, başka bir şart aranmasına gerek yoktur. Benzer şekilde, kişinin açık rızası yoksa; ama kanunlarda verinin işlenebileceği açıkça öngörül­müşse, yine başkaca şarta gerek duyulmayacaktır.

Bu şartlar 6698 sayılı Kanunda sınırlı sayıda sayılmıştır ve yorum yoluyla genişletilemez.

6698 SAYILI KANUNDA VERİ İŞLEME İSTİSNALARI

6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu veri işle­yen her gerçek ve tüzel kişiyi kapsamına alsa da bazı istisnalar tanımaktan da geri kalmamıştır. Bu istisnalar “tam” ve “kısmi” istisnalar olarak ikiye ayrılabilir.

Tam İstisna Halleri

Aşağıdaki durumların var olması durumunda kanun hüküm­leri uygulanmayacaktır:

• Kişisel verilerin, üçüncü kişilere verilmemek ve veri gü­venliğine ilişkin yükümlülüklere uyulmak kaydıyla ger­çek kişiler tarafından tamamen kendisiyle veya aynı ko­nutta yaşayan aile fertleriyle ilgili faaliyetler kapsamında işlenmesi.
• Kişisel verilerin resmi istatistik ile anonim hale getirilmek suretiyle araştırma, planlama ve istatistik gibi amaçlarla iş­lenmesi.
• Kişisel verilerin milli savunmayı, milli güvenliği, kamu gü­venliğini, kamu düzenini, ekonomik güvenliği, özel hayatın gizliliğini veya kişilik haklarını ihlal etmemek ya da suç teşkil etmemek kaydıyla, sanat, tarih, edebiyat veya bilimsel amaçlarla ya da ifade özgürlüğü kapsamında işlenmesi.
• Kişisel verilerin milli savunmayı, milli güvenliği, kamu gü­venliğini, kamu düzenini veya ekonomik güvenliği sağla­maya yönelik olarak kanunla görev ve yetki verilmiş kamu kurum ve kuruluşları tarafından yürütülen önleyici, koruyu­cu ve istihbari faaliyetler kapsamında işlenmesi.
• Kişisel verilerin soruşturma, kovuşturma, yargılama veya infaz işlemlerine ilişkin olarak yargı makamları veya infaz mercileri tarafından işlenmesi.

Kısmi İstisna Halleri

Aşağıdaki durumların varlığında ise 6698 sayılı Kanunda yer alan bazı hükümler uygulanmayacaktır:

• Kişisel veri işlemenin suç işlenmesinin önlenmesi veya suç soruşturması için gerekli olması.
• İlgili kişinin kendisi tarafından alenileştirilmiş kişisel veri­lerin işlenmesi.
• Kişisel veri işlemenin kanunun verdiği yetkiye dayanılarak görevli ve yetkili kamu kurum ve kuruluşları ile kamu ku­rumu niteliğindeki meslek kuruluşlarınca, denetleme veya düzenleme görevlerinin yürütülmesi ile disiplin soruşturma veya kovuşturması için gerekli olması.
• Kişisel veri işlemenin bütçe, vergi ve mali konulara ilişkin olarak Devletin ekonomik ve mali çıkarlarının korunması için gerekli olması.

Yukarıdaki durumların varlığı söz konusuysa; 6698 sayılı kanunda yazılı aşağıdaki hükümler istisna olacak ve uygulan­mayacaktır:

• Veri sorumlusunun aydınlatma yükümlülüğünü düzenleyen 6698 sayılı Kanunun 10’uncu maddesi
• Zararın giderilmesini talep etme hakkı hariç, ilgili kişinin haklarını düzenleyen 11’inci madde
• Veri Sorumluları Siciline kayıt yükümlülüğünü düzenleyen 16’ncı madde