KİRA TESPİTİNDE ÜÇLÜ BİLİRKİŞİDEN RAPOR ALINMASI GEREKLİLİĞİ
T.C
YARGITAY 3. Hukuk Dairesi
2011/1668 E.N
2011/6455 K.N.
18.4.2011 Karar Tarihi.
KİRA TESPİTİNDE ÜÇLÜ BİLİRKİŞİDEN RAPOR ALINMASI GEREKLİLİĞİ
İçtihat Metni
Dava dilekçesinde kira parasının 01.07.2007 gününden başlayarak aylık brüt 6.250 lira olarak tesbiti istenilmiştir. Mahkemece davanın kısmen kabulü ile aylık kira parasının bürüt 5700 TL olarak tesbiti cihetine gidilmiş, hüküm davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Y A R G I T A Y K A R A R I
Davanın mahiyeti gereği duruşma talebinin reddine karar verilerek;
Temyiz isteminin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü.
Davada, 01.07.2007 tarihinde başlayan döneme ilişkin aylık kira parasının brüt 6.250 TL olarak tesbiti istenilmiş; mahkemece hak ve nesafet uygulamasına göre aylık 5.700 TL kira parasına hükmedilmiştir.
Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle kanuni gerektirici sebeplere ve özellikle delillerin takdirinde bir isabetsizlik görülmemesine göre, sair temyiz itirazları yerinde değildir.
Anayasa Mahkemesinin 6570 sayılı yasanın 2 ve 3.maddelerinin iptaline ilişkin 26.3.1963 tarih ve 3/67 sayılı kararı ile, 6570 sayılı yasanın kira parasındaki “sınırlı artış” ilkesini ortadan kaldırılmamıştır. Bununla birlikte kira parasının tesbiti yöntemini belirleyen 18.11.1964 tarih ve 2/4 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararında da kira parasının “hak ve nesafete uygun” seviyede takdiri ile “sınırlı artışı” öngörülmektedir. O nedenle kira parasının tesbiti bir sınırlamadır ve hakim kira parasını takdir ederken bunun bir sınırlama olduğunu gözetmelidir.
18.11.1964 gün ve 2/4 sayılı Y.İ.B.K. ve yerleşik Yargıtay uygulamalarına göre “hak ve nesafet” ilkesi uyarınca hakim bu sınırlamayı yaparken, öncelikle tarafların tüm delilleri varsa emsal kira sözleşmeleri aslı veya onaylı örnekleri dosyaya alınmalı, bilirkişi marifetiyle kiralanan taşınmaz ve taraf emsalleri tek tek görülüp incelenmeli, böylece elde edilen veriler somutlaştırılarak, dava konusu yer ile ayrı ayrı (konumu, çevresi, niteliği, kullanım şekli, kira başlangıç tarihi, kira süreleri vb.) kira parasına etki eden tüm nitelikleri karşılaştırılmalı, emsal kira bedellerinin niçin uygun emsal olup olmadığı somut gerekçelerle açıklanmalı, dava konusu taşınmazın yeniden kiraya verilmesi halinde getirebileceği kira parası belirlenmeli, hakimce bu kira parası dikkate alınmak suretiyle hak ve nesafete; özellikle tarafların kira sözleşmesinden bekledikleri amaçlarına uygun makul bir kira parasına hükmedilmelidir.
Somut olayda; mahkemece taraflara emsallerini sunması için süre verilmemiş, taraflarca da emsaller sunulmamış, teknik (hukukçu) bilirkişi marifetiyle keşif yapılmış, keşif esnasında da emsal araştırması ve rayiç tesbiti yapılmamış, somut veriler toplanmamış olup, bilirkişi raporu bu haliyle hüküm kurmaya elverişli değildir. Mahkemece eksik inceleme ile hüküm kurulmuş olup hükmün bozulması gerekmiştir.
Mahkemece yukarıda bahsi geçen Y.İ.B.K. İçtihadı gereği deliller toplanıp mahallinde üçlü (mülk, inşaat, hukukçu) bilirkişi heyeti marifetiyle keşif yapılarak somut veriler toplandıktan sonra sonucu dairesinde hüküm kurulmalıdır.
Bu itibarla yukarıda açıklanan esaslar gözönünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan kabulü ile hükmün HUMK.nun 428. maddesi gereğince BOZULMASINA ve peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 18.4.2011 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.