Kıdem Tazminatının Hesaplanmasında Hangi Ödemeler Dikkate Alınır?
Kıdem Tazminatı Hesaplamada Dikkate Alınacak Ödemeler
Ücret: 1475 sayılı İş Kanunu’nun 14. maddesinin 10. fıkrasına göre; kıdem tazminatının hesaplanması son ücret üzerinden yapılan parça başı, akort, götürü veya yüzde usulü gibi ücretin sabit olmadığı hallerde son bir yıllık süre içinde ödenen ücretin o süre içinde çalışılan günlere bölünmesi suretiyle bulunacak ortalama ücret, bu tazminatın hesabında esas tutulacağı, 11. fıkrada ise; son bir yıl içinde işçi ücretine zam yapıldığı takdirde, tazminata esas ücret, işçinin işten ayrılma tarihi ile zammın yapıldığı tarih arasında alman ücretin aynı süre içinde çalışılan günlere bölünmesi suretiyle hesaplanacağı, 12. fıkrasında da; 13. maddenin (c) bendinde sözü geçen tazminat ile bu maddede yer alan kıdem tazminatına esas olacak ücretin hesabında, 26. maddenin 1. fıkrasında yazılı ücrete ilaveten işçiye sağlanmış olan para ve para ile ölçülmesi mümkün akdi ve Kanun’dan doğan menfaatlerde göz önünde tutulacağı belirtilmiştir. Ancak; saat, gün, hafta ve ay gibi belirli zaman dilimlerine göre ücret alanların kıdem tazminatına esas olacak ücret ve eklerinin, bir güne isabet eden miktarı bulunacak ve kıdem tazminatı hesabının da, bu ücrete göre yapılması gerekecektir.
İkramiyeler: İkramiyenin kaynağı bir kanun veya sözleşme ise kıdem tazminatı hesabında dikkate alınacaktır. Durum böyle değilse, işveren hiçbir yasal veya sözleşmeden doğan yükümlülüğü olmadığı halde işçileri ödüllendirmek, çalışmalarını teşvik etmek için bazı ikramiyeler ödemişse, bu ödemelerin süreklilik kazanıp kazanmadığı önem taşımaktadır. Eğer sürekli ödeme niteliği taşıyan bir ikramiye ise kıdem tazminatı hesabına dahil edilecektir.
Jestiyon İkramiyesi: Sürekli nitelik taşıyan jestiyon ikramiyesi kıdem tazminatının hesaplanmasında ücrete dahil edilecektir.
İlave Tediyeler: 6772 sayılı İlave Tediye Kanunu ile öngörülen ve süreklilik niteliği taşıdığından Yasa ve sözleşmedeki sınırlar içinde kıdem tazminatının hesabına katılmalıdır.
Bahşişler: 4857 sayılı İş Kanunu’nu 51. maddesi uyarınca; otel, lokanta, eğlence yerleri ve benzeri yerler ile içki verilen ve hemen orada yenilip içilmesi için çeşitli yiyecek satan yerlerden “yüzde” usulünün uygulandığı müesseselerde işveren tarafından servis karşılığı veya başka isimlerle müşterilerin hesap pusulalarına “yüzde” eklenerek veya ayrı şekillerde alman paralarla kendi isteği ile müşteri tarafından işverene bırakılan yahut da onun kontrolü altında bir araya toplanan paralan işveren işyerinde çalışan tüm işçilere eksiksiz olarak ödemek zorunda olduğundan, bu işyerinde yüzdelerin dışında müşterilerce ödenen paralar asıl ücret niteliğindedir.
Sadece müşterilerin verdiği bahşişlerle çalışan işçi bakımından da bahşişler ücret hükmündedir.
Yüzde usulüyle çalışan işyerleri dışındaki işyerlerinde, işçilere müşteriler tarafından verilen bahşişler bir düzene bağlanmışsa, yani alınan paralar işyerinde çalışan işçiler arasında paylaştırılıyorsa, bunlarda bir ücret ekidir. Belirtilen şekilde toplanan ve dağıtımı yapılan bahşişlerin kıdem tazminatı hesabına dahil edilmesi gerekir. Zira, bu şekilde düzene bağlanan menfaatler bir işe bağlı olarak üçüncü kişilerce ödenmesi, işin gereğinden ve işyerinin geleneğinden kaynaklanması, daimilik arzetmesi ve hesap edilebilir nitelikte olması nedeniyle, kıdem tazminatının hesabına dahil edilebilmesinin tüm koşullarını içermektedir.
Yemek Yardımı: Nakdi olarak yapılan yemek yardımı kıdem tazminatı hesabına dahil edilir. Asıl ücrete para ile ölçülmesi mümkün ayni menfaatlerde eklendiğinden, işçiye ayni olarak verilen yemeğin ise değeri hesaplanarak (işçiye verilen bir günlük yemeğin değeri hesaplanır.) kıdem tazminatı hesabına dahil edilir.
Gıda veya Erzak Yardımı: Ayni olarak yapılan gıda yardımının parasal değeri kıdem tazminatı hesabına dahil edilecektir. Örneğin, sözleşme ile işçilere her ay iki kilo et verileceği kararlaştırıldığında, bu etin jedeli kıdem tazminatına esas geniş anlamda ücretin hesabına dahil edilecektir.
Konut Yardımı: Konut yardımı kıdem tazminatı hesabına dahil edilir. Nakdi olarak yapılan konut yardımının bir güne isabet eden miktarı ^ulunarak, asıl ücrete eklenir. Eğer işçi, işverence kiralanan konutta oturuyorsa, işverenin ödediği miktarı esas alınır. İşverene ait konutta kira ödemeden oturuyorsa, konutun emsal kira bedelinin dikkate alınması gerekmektedir.
Vasıta (Taşıt) Ücreti: Kıdem tazminatı hesabına dahil edilir. Hesap- amada vasıta ücreti adı altındaki ödemelerde fiili çalışma günleri için ;öz konusu olan ve o ay içinde verilen vasıta ücretinin bir günlük tutanım toplam 30 güne bölünmesi gerekir.
Giyecek Yardımı: Bir çok toplu iş sözleşmesinde görüldüğü gibi, iş- zeren tarafından işçiye bir sosyal yardım olarak verileceği öngörülen elbiselik kumaş, palto vb. giyeceklerin para olarak karşılıkları kıdem azminatına esas ücrette göz önünde bulundurulacaktır.
Ayakkabı Parası: Ayni veya nakdi ödenmesine bakılmaksızın kilem tazminatı hesabına dahil edilir.
Yakacak Yardımı: Süreklilik arzeden ayni veya nakdi yakacak yardı- nı kıdem tazminatına esas ücretin hesabında göz önünde bulundurulur.
Çocuk Yardımı: Kıdem tazminatı hesabına dahil edilir. Aylık çocuk zardımının kıdem tazminatına yansımasında, çocuk adedine göre oluşan oplam miktarın bir ayı oluşturan gün sayısı olan 30’a bölünmesi gerekir.
Aile Yardımı (Zammı): Aile yardımı asıl ücretin eki olarak kabul edilmektedir. Kıdem tazminatının hesabında dikkate alınması gerekir.
İş Riski, İş Güçlüğü Zammı: Ücret eki olarak süreklilik arzeden bir 5deme olduğu takdirde kıdem tazminatı hesabına dahil edilir.
Kasa Tazminatı: Gelir Vergisi Kanununun 2361 sayılı Kanunla derişik 61. maddesinin ikinci fıkrası uyarınca, kasa tazminatlarının (mali »orumluluk tazminatları dahil) ücret sayıldığı açıkça hükme başlanmışın Dolayısıyla kıdem tazminatı hesabına dahil edilir.