Kasa tazminatı – Yargıtay kararları
…Somut uyuşmazlıkta kasa tazminatının normatif dayanağı Toplu İş Sözleşmesinin 10l/c maddesidir. Sözkonusu düzenlemeye göre “Avans mutemetleri, maaş mutemetleri… mutemetlerine yevmiyelerinin aylık tutarlarının %10’u nispetinde kasa tazminatı (vekalet edenlere dahil) ödenecek, görevlerinden uzak kalsalar da devir teslim işlemleri yapılmadığı ve görevlerinin sorumluluğunu taşıdıkları sürece bu tazminatın kesilmeyecektir”.
Davalı işveren kasa tazminatı ödenmesi gerektiren işlemlerin memur eliyle yürütülmesine karar verilmesi nedeni ile kasa tazminatının ödenmesinin durdurulduğunu ve ödenmediğini savunmuştur.
Düzenlemeye ve savunmaya göre karar yeterli incelemeye dayanmamaktadır.
Öncelikle kasa tazminatı ödenmesi gerektiği belirtilen dönem için davacının fiilen mutemetlik yapıp yapmadığı, görevden alınmış ve fiilen mutemetlik yapmıyor ise devir teslim işlemleri yapılıp yapılmadığı, davacının görev sorumluluğunun devam edip etmediği araştırılmalı ve sonucuna göre alacağa karar verilmelidir. Eksik inceleme ile yazılı şekilde karar verilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
9.HD. 2011/15723 E. 2012/15851 K. 07.05.2012
…Kasa yetkilisi, kasa yetkili yardımcısı, kasa sorumluları ve kasa sorumlu yardımcılarına çıplak brüt aylık ücretlerinin % 25’i oranında…kasa tazminatı ödeneceği” düzenlenmiştir. Davacının dosyada mevcut işyeri şahsi dosyasına göre kasa yetkilisi-vezne amiri olarak bankada çalıştığı anlaşılmaktadır. Ancak toplu iş sözleşmesindeki düzenlemeye ve davalı işverence yayınlanan 19.01.2004 tarihli genelgeye göre kasa tazminatına hak kazanmasının şartı para ödeme veya para tahsil işlerini fiilen yapmaktır. Davalı işveren davalı bankanın Adapazarı Şubesi’nde davacı dışında başka bir şahsın fiilen kasa yetkilisi olarak çalıştığını iddia etmiştir.
Davalının bu iddiaları üzerinde durulmamış davacının kasa yetkilisi olmasına rağmen fiilen para ödeme ve tahsilat işlerini yapıp yapmadığı araştırılmamıştır. Yazılı şekilde eksik inceleme ile anılan isteğin kabulü hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
9.HD. 2007/17181 E. 2008/10427 K. 28.04.2008
…Taraflar arasındaki uyuşmazlık kasa tazminatı ödemelerinin nasıl uygulanacağına ilişkindir.
Davacı 2005-2009 arası dönemi kapsayan toplu iş sözleşmelerinin 98 maddesinde gümrük işlerini yürüten ve üzerinde gümrük avansı bulunduran gümrükçüler ile kurum ve kuruluşlarda kamulaştırma işlerini yürüten üzerinde avans bulunduran istimkıkçı, topograf, topograf yardımcılarına aylık çıplak gündelikleri toplamının % 10 u tutarında kasa tazminatı ödeneceği düzenlemesinin olduğunu, avans taşıma günüyle ilgili bir sınırlandırma bulunmadığını ileri sürmüştür. Davalı ise kasa tazminatının para taşıyan işçilerin bu parayı taşıdıkları günler için ödenmesi gerektiğini ve zaten TİS in 98 maddesinin son fıkrasına göre kasa tazminatının sadece avans taşman günler için ödenmesi gerektiğini savunmuştur.
Toplu iş sözleşmesinin 98. maddesinde, kasa tazminatı ile ilgili düzenlemeye yer verilmiş, T.AŞ adına gümrük işlerini yürütmekle görevli olup üzerlerinde avans bulunduran gümrükçüler ile kurum adına kamulaştırma işlerini yürütmekle görevli olup üzerlerinde avans bulunduran istimlakçı, topografve topograf yardımcılarına aylık çıplak gündelikleri toplamının % 10’u tutarında kasa tazminatı ödeneceği hükmüne yer verilmiştir.
Kasa tazminatının, avansın işçinin üzerinde bulunduğu süreyle sınırlı olduğu vurgulandığından davalı kurumun 2006 yılına kadar ki hatalı uygulamasının farkına varıp kasa tazminatının işçinin üzerinde avans taşıdığı gün sayısına göre yevmiyesinin % 10 u oranında ödenmesinin Toplu iş sözleşmesinin 98. maddesinin özüne ve kasa tazminatının amacına uygun olduğu açıktır.
Bu nedenle davalı kurum tarafından yapılan işlemlerin yerinde olduğu anlaşıldığından davanın reddine karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde kabulü hatalı olup, bozmayı gerektirmiştir.
9.HD. 2010/4727 E. 2012/12261 K. 11.04.2012
…Davacı, davalı işyerinde koltuk ambar sorumlusu olarak çalıştığını belirterek toplu iş sözleşmesi 97. maddesinde düzenlenen %10 kasa tazminatının kendisine ödenmesini talep etmektedir. Davalı işveren ise üç beş parça malzemenin kısa sürede kullanılmak üzere saklanıldığı yerlerin koltuk ambarı olarak nitelendiğini ve bu yerlerde çalışanların TİS 97. madde de düzenlenen kasa tazminatından yararlanamayacağını savunmaktadır. Davalı işveren cevap dilekçesinde davacının koltuk ambarı sorumlusu olduğunu kabul etmektedir. Davalı işveren tarafından ibraz edilen T. Ambar Yönergesinin Ambar Çeşitleri başlıklı 6. maddesinde Koltuk Ambarı “Alınan malzemenin işyerinde kullanılacağı zamana kadar geçen müddet içinde muhafaza edileceği yerdir” şeklinde tanımlanmıştır. Bu tanım nazara alındığından kolluk ambar sorumlusu TİS 97. madde de düzenlenen kasa tazminatından yararlanmaktadır. Davalı işveren tarafından verilen cevap dilekçesinde davacının koltuk ambarı sorumlusu olduğu açıkça kabul edildiğinden mahkemece davacının hak ettiği kasa tazminatı alacağı bilirkişi vasıtasıyla hesaplanarak hüküm altına alınması gerekirken reddi isabetsizdir.
9.HD. 2010/35139 E. 2012/43294 K. 19.12.2012
…Dosyaya sunulan iç yazışma kayıtlarına göre, dava açıldıktan sonra davacının memur tayin edilmemesi üzerine mutemetlik görevine devam etmesine ve 15.10.2008 tarihinden geçeri i olmak üzere davacıya kasa tazminatı ödenmesine karar verildiği, karar gereğince kasa tazminatı tahakkuku yapıldığı ve ödendiğinin savunulduğu anlaşılmaktadır.
Sunulan bu kayda karşı davacı tarafa diyecekleri sorulmadan ve dava konusu dönem için kasa tazminatının ödenip ödenmediği, ödenmiş ise bu ödemenin mahsup edilmesinin gerekip gerekmediği tartışılmadan ve gerekirse ck rapor alınmadan eksik inceleme ile karar verilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
9.HD. 2011/15718 E. 2012/15846 K. 07.05.2012