Kanun Yararına Bozma (Yazılı Emir) Başvurusu Nasıl Yapılır?

Kanun yararına bozma, istinaf ve temyiz incelemesinden geçmeksizin kesinleşen kararla­ra karşı başvurulan olağanüstü bir kanun yoludur (CMK m.309).

Yazılı emre başvurulabilmesi için; 1) hâkim veya mahkeme tarafından verilen bir ka­rar veya hüküm bulunmalı, 2) kararda hukuka aykırılık bulunmalı, 3)karar istinaf veya temyiz incelemesinden geçmeksizin kesinleşmiş olmalı.

Hâkim veya mahkeme tarafından verilen ve istinaf veya temyiz incelemesinden geç­meksizin kesinleşen karar veya hükümde hukuka aykırılık bulunduğunu öğrenen Adalet Bakanı, o karar veya hükmün Yargıtayca bozulması istemini, yasal nedenlerini belirterek Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına yazılı olarak bildirir (CMK m.309/1). Bu nedenle bu kanun yoluna yazılı emir de denir. Hükümlünün cezasının kaldırılmasını veya daha hafif bir cezanın verilmesini gerektiren bozma nedeninin bulunması hâlinde Yargıtay Cumhu­riyet başsavcısı, Adalet Bakanlığının istemi olmaksızın, re’sen de bu kanun yoluna başvu­rabilir (CMKm.310/l).Ancak Adalet Bakanı tarafından başvuru yapılan hâllerde bu yetki artık Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı tarafından ayrıca kullanılamaz (CMK m.310/2).

Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı, Adalet Bakanlığınca belirtilen nedenleri içeren teb- liğnamesini Yargılayın ilgili ceza dairesine verir (CMK m.309/2). Yargıtay ceza dairesi in­celemesini dosya üzerinden yapar ve ileri sürülen nedenleri yerinde görürse karar veya hükmü kanun yararına bozar.

Bozma nedeni davanın esasını çözmeyen bir karara ilişkin ise kararı veren diğer bir söy­leyişle kararına karşı bu kanun yoluna başvurulan hâkim veya mahkeme, gerekli inceleme ve araştırma sonucunda yeniden karar verir.

Bozma nedeni, mahkûmiyete ilişkin hükmün, davanın esasını çözmeyen yönüne veya savunma hakkını kaldırma veya kısıtlama sonucunu doğuran usul işlemlerine ilişkin ise kararı veren hâkim veya mahkemece yeniden yapılacak yargılama sonucuna göre gereken hüküm verilir. Bu hüküm, önceki hükümle belirlenmiş olan cezadan daha ağır olamaz.

Bozma nedeni, davanın esasını çözen ancak mahkûmiyet dışındaki hükümlere ilişkin ise aleyhte sonuç doğurmaz ve yeniden yargılamayı gerektirmez.

Bozma nedeni, hükümlünün cezasının kaldırılmasını gerektiriyorsa cezanın kaldırıl­masına, daha hafif bir cezanın verilmesini gerektiriyorsa bu hafif cezaya Yargıtay ceza dai­resi doğrudan hükmeder. Verilen bozma kararına karşı direnilemez (CMK m.309).