İşverenin, zorlayıcı sebeplerle iş akdini feshedebilmesinin şartları nelerdir?
4857 sayılı İş Kanununun 25 inci maddesinin (III) numaralı bendinde, işçiyi işyerinde bir haftadan fazla süre ile çalışmaktan alıkoyan zorlayıcı bir sebebin ortaya çıkması halinde, işverenin derhal fesih hakkının olduğu açıklanmıştır.
İşçiyi çalışmaktan alıkoyan nedenler, işçinin çevresinde meydana gelmelidir. İşyerinden kaynaklanan ve çalışmayı önleyen nedenler bu madde kapsamına girmez. Örneğin işyerinin kapatılması zorlayıcı neden sayılmaz. Ancak, sel, kar, deprem gibi doğal olaylar nedeniyle ulaşımın kesilmesi, salgın hastalık sebebiyle karantina uygulaması gibi durumlar zorlayıcı nedenlerdir.
İşyerinden kaynaklanan zorlayıcı nedenler ise değinilen madde kapsamında olmayıp, aynı Kanunun 24/3 maddesinde düzenlendiği üzere işçiye derhal fesih hakkı veren nedenlerdir.
4857 sayılı Yasanın 40 ıncı maddesi uyarınca, işçinin zorlayıcı nedenlerle Kanunun 25. III maddesi kapsamında kalan “çalışılmayan süreler” için yarım ücret ödenir. İşçinin iş sözleşmesinin zorlayıcı nedenlerle 25/111 bendi uyarınca feshi halinde, işverenin bildirim şartına uyma ya da ihbar tazminatı ödeme yükümlülükleri bulunmamaktadır. Ancak, 1475 sayılı Yasanın 14 üncü maddesi uyarınca kıdem tazminatının ödenmesi gerekir.
İşyerinde şoför olarak çalışan işçinin alkollü özel araç kullanması sebebiyle ehliyetine geçici olarak elkonulması, işçiyi bir haftadan fazla süreyle çalışmaktan alıkoyan zorlayıcı sebeptir. (Yargıtay 7.HD. 15.01.2014 gün, 2013/15701 E, 2014/313 K)
İşyeri hekiminin çalışma onayının iptali, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 25/3. maddesi kapsamında değerlendirilmelidir. (Yargıtay 9.HD. 11.06.2013 tarih, 2011/13656 E, 2013/17831 K)
Maden kazasının ardından işyerinin 6 ay süreyle kapatılması fesih için zorlayıcı nedeni oluşturur. Çalışılmayan süreye ait ücretlerin talebi yasal değildir.
Yurtdışında çalışmakta olan işçinin, işlediği bir suç nedeniyle sınır dışı edilmesi ve ülkeye 5 yıl giriş yasağı konulması, işveren tarafından zorlayıcı neden oluşturur. (Yargıtay 9. HD. 22.11.2011 tarih, 2009/42508 E, 2011/45120 K)