İştirak Nafakası Miktarının Takdiri
Nafaka miktarı, çocuğun ihtiyaçları ile ana ve babanın hayat koşulları ve ödeme güçleri dikkate alınarak belirlenir.
Nafaka miktarının belirlenmesinde çocuğun gelirleri de göz önünde bulundurulur.
Nafaka her ay peşin olarak ödenir.
Hâkim istem halinde, irat biçiminde ödenmesine karar verilen nafakanın gelecek yıllarda tarafların sosyal ve ekonomik durumlarına göre ne miktarda ödeneceğini karara bağlayabilir (Mld. 330).
Hâkim, iştirâk nafakasını belirlerken çocuğun yaşını, cinsiyetini, öğrenim durumunu, bakım ve geçim durumu ile sağlık ve hastalık durumlarını kısaca çocuğun ihtiyaçlarını yine ana ve babanın ekonomik ve sosyal durumlarını, ödeme güçlerini hayat koşullarını, çocuklarının sayısını, yine nafaka talep edilen çocuk veya çocukların gelirleri varsa bu gelirleri de göz önünde tutacaktır (Y.2.HD. 25.03.2002 – 3551/4244).
İştirâk nafakası miktarı anlaşma ile de belirlenebilir. Gerek boşanma davalarında ve gerekse anlaşmalı boşanma davalarında taraflar nafakanın miktarı, artırma oram, süresi hangi cins para ile ödeneceği konusunda serbestçe anlaşabilir ve sözleşme yapabilirler. Örneğin iştirâk nafakasının dolar veya euro veya florin gibi yabancı para ile ödenmesini kararlaştırabilirler. Ancak, bunun için anlaşma ve sözleşmelerin hâkim tarafından da mutlaka onanması, tasdik edilmesi yine taraflarca da imzaları ile tasdik edilmesi gerekmektedir. Aksi takdirde nafaka konusunda anlaşma hukuki sonuç doğurmayacaktır( TMK. Md.184/5) (Y.2.HD. 18.02.2002- 1465/2185).
İştirâk nafakası da tedbir nafakasında (önlem nafakası) olduğu gibi her ay peşin olarak ödenecektir.
Aile Mahkemesi hakimi, iştirak nafakası takdirinde çocuğun yaşını, cinsiyetini, eğitim durumunu, bakım ve geçim gereksinimleri ile geliri olup olmadığını, sağlık ve hastalık durumlarını, kısaca ihtiyaçlarım, ana babanın ekonomik ve sosyal durumlarını, hayat koşullan ve ödeme güçlerini, bakmakla yükümlü oldukları çocuk sayısını, ayn ayrı belirlemede 4787 sayılı Kanunun 5’inci maddesine uygun uzman sosyal çalışmacı, pedagog ve psikologdan yararlanabilecek, onların çalışma, araştırma, inceleme ve görüşlerinden yararlanabilecektir.
Hâkim, istek halinde aylık ve irat biçiminde ödenmesine karar verilen nafakanın gelecek yıllarda taraflann ekonomik ve sosyal durumlarına göre ne miktarda ödeneceğini de karara bağlayabilecektir. Ancak, madde metninden de anlaşıldığı gibi bunun için ön koşul, davacının gelecek yıllara göre de iştirak nafakası belirlenmesini talep etmesidir (TMK. md. 182/son, 330/son).
Uygulamada her yıl iştirâk nafakalarının artırılması davası açıldığından getirilen bu yeni hükümle, taraflann gelecek yıllardaki ekonomik ve sosyal durumları, çocuğun ihtiyaçlan belirlenebiliyorsa hâkim yeni davalar açılmasını önlemek masraf ve zaman kaybına neden olmamak için gelecek yıllar ne miktarda nafaka ödeneceğini istek halinde belirleyebilecektir. İstek olmadan gelecek yıllar için nafaka artıranına karar verilmesi HUMK’unun 74’ üncü maddesine aykırı olduğundan bozma nedeni olacaktır.
Hâkim anlaşmalı boşanma ve tarafların sözleşme yapmaları dışında nafakayı, Borçlar Yasasının 83. maddesini de nazara alarak mutlaka ve mutlaka Türk Parası olarak belirlemelidir.
Eğer iştirâk nafakası istenen küçükler birden fazla ise hâkim her bir küçük için ne miktar iştirâk nafakası istendiğini ayrı ayrı açıklattıracak yine her bir küçük için onların ihtiyaçlarını, yaşlarını, eğitim ve sağlık durumlarını, anne ve babalarının hayat koşullarını, ekonomik durum ve güçlerini, yine çocuklardan geliri olanlar varsa bunların gelirlerini de göz önünde tutarak ayrı ayrı aylık ödenmesi gereken iştirâk nafakalarını belirleyecektir.
Hâkim yoksul olan veya lehine yoksulluk nafakası hükmolunan kişi aleyhine iştirâk nafakasına hükmedemeyeceği gibi, bu gibi kişiler aleyhine de iştirâk nafakası davası açılamayacaktır.
Özel bir durumda, askerde olan ve hiçbir malı ve geliri bulunmayan babadan da asker olduğu dönem içinde iştirâk nafakasına hükmolunamayacak ve bu dönem için iştirâk nafakası istenemeyecektir.