İstinaf incelemesinde istinabe Mümkün müdür?

6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 354/2 mad­desi gereğince incelemeyi yapan Bölge Adliye Mahkemesi’nin heyet ya da tek hakimli olması fark etmeksizin inceleme sıra­sında gereken hâllerde başka bir Bölge Adliye Mahkemesi veya ilk derece mahkemesinin istinabe edilmesi mümkündür. İstinabe suretiyle tanık dinlenmesi, keşif yapılması, bilirkişi raporu temin edilmesi, ticarî defter kayıtlarının temini, noter­den belge aslı istenmesi, tanık dinlenmesi ve isticvap ile ye­min gibi işlemlerin yapılması mümkündür. İlk derece mahkemelerinde uygulanan tahkikata ilişkin kuralların Bölge Ad­liye Mahkemesi’nce de uygulanacağı bilinmelidir.

Bölge Adliye Mahkemesi’nin başka bir Bölge Adliye Mahkemesi’ni istinabe etmesi halinde herhangi bir sorun bulun­mamaktadır. Buna karşılık, ilk derece mahkemesi derece ola­rak Bölge Adliye Mahkemesi derecesinde olmadığından, yapı­lacak istinabe istemlerinin hangi ilk derece mahkemesinden istenmesi gerektiği konusu tartışılmalıdır. İstinabe işlemlerinin hangi mahkemeler arasında yapılacağı konusunda herhangi bir düzenleme bulunmamaktadır. İlk derece yargılamasında istinabe kural olarak aynı derecede mahkemeler arasında yapı­lırsa da, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 354/2 maddesinde Bölge Adliye Mahkemesi’nin ilk derece mahke­mesini istinabe etmesi de mümkün görüldüğünden, Bölge Ad­liye Mahkemesi istinabe işleminin yapılacağı yerdeki görevli ilk derece mahkemesini istinabe edebilecektir.

Bu noktada özellikle belirtilmesi gereken şey; hiç değilse Bölge Adliye Mahkemesinin kurulu bulunduğu bugün itiba­riyle 15 il merkezinde bulunan delillerin, istinabe yapılmak yerine, mümkün olduğunca heyet halinde, bu mümkün olmadığı takdirde hiç değilse naip üye tarafından incelenmesi, delillerin doğrudanlığı ve yargılamada sözlülük ilkelerine uygun düşecektir.