İcra Satışından Elde Edilen Para Nasıl Paylaştırılır?

Paraların paylaştırılması ve satıştan sonra ödeme, icra takibinin son aşamasıdır. Takibin diğer aşamalarında, icra müdürünün gerekli işlemleri yapabilmesi, bu aşamalarda görevini yerine getirmesi için alacaklının veya alacaklıların talebi gerekirken (örneğin, ödeme emri göndermek için takip talebi, haciz ve satış için, haciz ve satış talebi), paraların ödenmesi için alacaklının talebine gerek yoktur. İcra müdürü, satıştan sonra vezneye giren paraları kendiliğinden, alacaklıya veya alacaklılara öder. Tek alacaklı söz konusu ise veya hacze iştirakte alacaklar tam olarak karşılanıyorsa, ödemeden bahsedilirken, hacze iştiraki söz konusu ve elde edilen para alacakları tam olarak karşılamıyorsa, paraların paylaştırılması durumu söz konusu olacaktır.

Ödeme aşamasına geçilebilmesi için kural olarak hacizli tüm mal ve hakların satılmış olması gerekir. Ancak, hacizli malların bir kısmı satıldıktan sonra, icra müdürü ele geçen parayı alacaklıların hisselerine göre avans olarak dağıtabilir (İİK m. 138/I).

Alacaklı veya alacaklılara ödenecek para, üç kısımdan oluşur: Takip konusu ana alacak, alacağın işlemiş faizleri (talep varsa), takip giderleri. Paranın ödenmesinde, hacizli malın satış bedelinden öncelikle haciz, satış ve paylaştırma giderleri gibi tüm alacaklıları ilgilendiren ortak masraflar çıkarılır, artan para paylaştırılır (İİK m. 138/II).

Satış tutarı aynı derecede hacze iştirak eden tüm alacaklıların alacaklarını ödemeye yetmezse, icra dairesi öncelikle tamamlama haczi yapmalı (İİK m. 139) ve gerekirse sıra cetveli (İİK m. 140 -142) düzenlemelidir.

İcra müdürünün hacizli malları satması sonucu, elde edilen para tüm alacaklıların alacağını ödemeye yetmezse, icra müdürü tamamlama haczi yapar (İİK m. 139). Burada, icra müdürü, daha önce haciz yaparken, malların kıymetinde yanılması sebebiyle yeniden haciz yapmaktadır.

Satış tutarı tüm alacaklıların alacağını ödemeye yeterse, hepsine alacakları tam olarak ödenir. Borcun tamamen veya kısmen ödenmesi halinde, icra müdürü ödeme oranında borçluyu borcundan ibra ettiğine ilişkin bazı işlemler yapması gerekir. Alacaklının alacağı tamamen ödenmişse, icra müdürü takip dayanağı senedi borçluya verir (İİK m. 144/I).

Alacağının yalnız bir kısmı ödenmiş olan alacaklı, senedini geri alabilir. Ancak, icra dairesi, alacağının ne kadarının ödenmiş olduğunu ve senedin bundan sonra hangi miktar üzerinden geçerli olacağını senedin üzerine yazar ve duruma göre ilgili mercilere bildirir (İİK m. 144/II).

İcra dairesi ödemede yanlışlık yapar ve fazla para öderse, ayrıca hükme hacet kalmaksızın, fazla ödediği parayı alacaklıdan zorla geri alır (İİK m. 361).