Haksız mal edinme, mal kaçırma veya gizleme

Madde 13 – Kanunun daha ağır bir cezayı gerektirmediği takdirde haksız mal edinene üç yıldan beş yıla kadar hapis ve beş milyon liradan on milyon liraya kadar ağır para cezası verilir.

Haksız edinilen malı kaçıran veya gizleyene de aynı ceza verilir.

AÇIKLAMALAR

Kanunun 13/1. maddesindeki düzenlemeye göre haksız mal edinen kişi ce­zalandırılır. Bu hüküm, rüşvet ve yolsuzluklarla mücadele maksadıyla düzen­lenmiştir. Kamu görevlilerinin rüşvet veya diğer bir suçu işlemek suretiyle yol­suzlukta bulunduğu hususu herhangi bir nedenle ortaya çıkarılamamış ya da kanıtlanamamış olabilir. Bununla birlikte bu kişinin yasal geliri ile orantılı ol­mayacak biçimde mal varlığının bulunduğu belirlendiği takdirde, bu mal varlı­ğının haksız (hukuka aykırı) biçimde elde edildiği yasa koyucu tarafından kabul edilmiştir.

Suçun maddi unsurunu haksız mal edinme fiili oluşturmaktadır. Haksız mal edinme, hukuka ve ahlaka uygun biçimde edinildiği ispat edilemeyen ve bu nedenle de yasa dışı yollardan edinildiği kabul edilen mal varlığıdır. Suçun maddi konusunu, failin aktifini oluşturan her türlü ekonomik değeri bulunan taşınır ve taşınmaz mallar, para, değerli kağıtlar vb. şeyler oluşturmaktadır.

Haksız mal edinme suçunun kanıtlanabilmesi için, failin yasal ve ahlaka uygun her türlü geliri ile edinmiş olduğu mal varlığı miktarının karşılaştırılması gerekmektedir. Bu nedenle mal varlığının niteliğine göre konusunda uzman bir veya daha fazla bilirkişi marifetiyle bildirilmeyen veya gerçeğe aykırı bildirilen malların değerlerinin belirlenmesi ve yine bu malların edinilme tarihlerine kadar failin bilinen veya kanıtladığı gelirlerinin karşılaştırılması zorunludur. Bu de­ğerlendirme bilirkişi tarafından; failin tüm aktiflerinin belirlenmesi ve incelenen süre içerisinde kendisi ve bakmakla yükümlü olduğu kişiler için yapması gere­ken harcamalar da düşüldükten sonra incelemeye konu mal varlığının edinilme­sinin olanaklı olup olmadığının değerlendirilmesi biçiminde yapılmalıdır.

Haksız edinilen malı kaçırma veya gizleme suçu: Başkası tarafından haksız edinilen malı kaçıran veya gizleyen kişi de 13. maddenin ilk fıkrasına göre cezalandırılır (m. 13/2). Bu suçun manevi unsurunun oluşabilmesi için fai­lin suça konu malın haksız edinilmiş olduğunu bilmesi de zorunludur.

Bu maddenin uygulanmasında 16. maddedeki hükmün dikkate alınması gerekmektedir.