Hafta Tatili Çalışması Ücreti Ne Kadardır? Nasıl Hesaplanır?
İşçinin Hafta Tatilinde Çalıştırılması Durumunda Ücreti
İş Kanununun 46. Maddesinin 2. Fıkrasına göre; çalışılmayan hafta tatili günü için işçiye, işveren tarafından, bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücreti tam olarak ödenir. İşçinin onayı alınmadan hafta tatili günü çalıştırılması yasaktır. Eğer işçi, hafta tatili günü çalışmışsa, hafta tatili ücreti yanında, çalışmasının karşılığı olan ücrete, yani bir yevmiyeye hak kazanacağı gibi hafta tatili çalışması, haftalık kırk beş saatin üzerinde ise, fazla çalışma sayılır ve çalıştırıldığı hafta tatili ücretinin % 50 zamlı olarak ödenmesi gerekir, buna göre işçiye hafta tatilinde yaptığı çalışma karşılığı olarak iki buçuk yevmiye (%150 zamlı) ödenmek zorundadır. Ancak, çalıştırıldığı hafta içinde bir gün istirahat veriliyorsa, ne çalışılan hafta tatili için ayrıca ücret ne de fazla çalışma ücreti söz konusu olur.
Postalar halinde çalışmada da, haftanın bir başka günü kendisine yirmi dört saat dinlenme süresi verildiğinden Cumartesi günü saat 24.00′ da vardiyaya giren ve Pazar günü saat 08.00′ a kadar çalışan işçinin hafta tatilinde çalıştığından bahisle zamlı ücrete hak kazanması söz konusu olmaz.
İş Kanununun 46. Maddesinin son fıkrası uyarınca, yüzde usulünün uygulandığı işyerlerinde işçinin hafta tatili ücreti işveren tarafından ödenir.
Hafta tatili ücreti, işçinin haftanın tatilden önceki günlerinde yasanın 63. maddesine göre belirlenen iş günlerinde çalışmış olması halinde verilmesi zorunlu olan dinlenmenin karşılığıdır. İşçinin hafta tatili gününde iş akdinin sona ermesi durumunda dinlenme hakkının kullanılması ve kullandırılması fiilen mümkün olmayacaktır. Böyle bir durumda, 4857 sayılı İş Yasası’nın 59. maddesinin “İş sözleşmesinin, herhangi bir nedenle sona ermesi halinde işçinin hak kazanıp da kullanmadığı yıllık izin sürelerine ait ücreti, sözleşmenin sona erdiği tarihteki ücreti üzerinden kendisine veya hak sahiplerine ödenir…………………………………………………………………………………. ” hükmü kıyasen uygulanarak, hafta tatiline hak kazanmasına rağmen o gün çıkışı verilmesi nedeni ile hafta tatili iznini fiilen kullanmayan işçiye o hafta tatiline ilişkin ücretinin tahakkuk ve tediye edilmesi gerekmektedir. Tahakkuk ve tediye işlemlerinin uygun olabilmesi ve personel veya muhasebe departmanlarında kullanılan sistemlerin de yapılan işlemleri karşılayabilmesi için çıkış tarihinin hafta tatilinden sonraki gün olarak gösterilmesi yerinde olacaktır.
Hafta Tatili Ücretine Dahil Olmayan Ödemeler
İş Kanunu’nun 50. maddesinde hafta tatil günleri için verilen ücretlerin tespitinde hesaba katılmayacak ilaveler/unsurlar ortaya konulmuştur. Buna göre,
a- Fazla çalışma karşılığı olarak alman ücretler,
b- Primler,
c- İşyerinin temelli işçisi olarak normal çalışma saatleri dışında hazırlama, tamamlama, temizleme işlerinde çalışan işçilerin bu işler için aldıkları ücretler ve
d- Sosyal yardımlar, Ulusal Bayram ve genel tatil günleri için verilen ücretlerin tespitinde hesaba katılmaz.
Konuya ilişkin bir Yargıtay bir Kararında “fazla mesai, Pazar, bayram ve genel tatil ücreti çıplak ücret üzerinden hesaplanır… “ demek suretiyle genel tatil ücretin hesaplanmasında çıplak ücretin esas alınacağını vurgulamaktadır. Yargıtay başka bir Kararında “geniş anlamda ücret (giydirilmiş ücret) sadece ihbar ve kıdem tazminatı hesabında uygulanır. Bunların dışında kalan haklar, çıplak ücret brüt ücret üzerinden hesaplanır.” demektedir.
Hafta Tatili Ücretinin Ödenmemesi Halinde İdari Para Cezası
Hafta tatili izni kullandırmamanın ve ücretinin ödenmemesi ile ilgili olarak 4857 sayılı İş Yasasında açıkça bir idari para cezası öngörülmemiştir. Ancak, hafta tatili ücreti işçinin normal ücreti içinde yer almaktadır. Hafta tatili ücretinin ödenmemesi halinde 4857 sayılı İş Yasası’nm 32. maddesinde belirtilen ve işçinin ücretini ve ödeme usullerini gösteren hükümlere muhalefetten, 4857/102-a. bendine göre, bu durumda olan her işçi ve her ay için 01.01.2011 tarihi itibariyle 122,89 TL idari para cezası uygulanmaktadır. Hafta tatilinde izin verilmeyip çalışma yaptırılması durumunda ise, işçinin çalışması fazla çalışmayı meydana getireceğinden, fazla çalışma ücreti olarak hafta tatili çalışma ücretinin tahakkuk ve tediye edilmemesi durumunda, 4857/102-c. Bendine göre, her işçi için 219,00 TL idari para cezası uygulanacaktır.