Güvenlik görevlilerinde fazla çalışma – Yargıtay kararları
…Somut olayda, davacı güvenlik görevlisi olup, 24 saat çalışıp 48 saat dinlenmektedir. Anılan çalışanlar, haftalık normal mesailerinde fazla çalışma yapmadıklarından sadece tuttukları nöbetler olduğunda fazla çalışma yapmış olmaktadırlar. Bunun belirlenmesi için, normal mesai devam çizelgeleri mutlaka getirti lmelidir. Nöbet çizelgelerinin dosyaya sunulmaması durumunda ise tanık beyanlarına itibarla hesaplama yapılmalıdır. Davacının haftalık çalışması, 45 saati doldurmasa da, nöbetleri 24 saat sürmektedir. Yapılan işin niteliğine göre sadece zorunlu ihtiyaçlar nedeniyle 4 saat ara dinlenmesi verdiğinin kabulü gerekmektedir. Her nc kadar, emsal alınan yargı kararlarında 24 saatlik çalışmada 14 saat çalışmanın kabulü gerekir denilmekte ise de, bu kararlar radyolink işçileri için verilmiş kararlar olup güvenlik görevlilerine uygulanması mümkün değildir. Bu nedenle, davacı, her 24 saatlik nöbette, 4 saat ara dinlenmesi kullanmakta ve fiilen 20 saat çalışma yapmış olmaktadır. 24 saat çalışıp 48 saat dinlenme şeklindeki nöbet sistemine göre davacı, bir hafta 2, diğer hafta 3 gün çalışmaktadır. Bu sebeple, bir hafta, (20-11=9X3=27 saat), diğer hafta (20-11=9X2=18 saat) fazla mesai yapmıştır. Bu durumda, yapılan belirlemelere göre, davacının fazla mesai ücreti alacağının, dönem ücretlerine göre denetlemeye elverişli hesap bilirkişi raporu ile belirlenmesi ve çıkacak sonuca göre bir karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde hüküm kurulmuş olması isabetsiz olup bozma nedenidir.
7. HD. 2014/9562 E. 2014/17799 K. 22.09.2014
… İş Kanununa İlişkin Çalışma Süreleri Yönetmeliğinin 3 üncü maddesinin ikinci fıkrasında, ara dinlenmelerinin iklim, mevsim, yöredeki gelenekler ve işin niteliğine göre yirmidört saat içinde kesintisiz oniki saat dinlenme süresi dikkate alınarak verileceği hükme bağlanmıştır. Değinilen maddenin birinci fıkrasında ise, ara dinlenme süresinin çalışma süresinden sayılmayacağı açıklanmıştır. 180 sayılı Uluslararası Çalışına Örgütü sözleşmesi ile 1999/63/ EC’ sayılı Avrupa Birliği Direktifi hükümlerinde işçinin sağlığının ve güvenliğinin korunması amacıyla çalışma sürelerinde sınırlamaya gidilmiş ve asgari dinlenme süreleri belirlenmiştir. Buna göre “azami çalışma süresi 24 saatlik sürede 14 saati, 7 günlük sürede 72 saati geçemez. Dinlenme süresi ise 24 saatte 10 saatten, 7 günlük sürede 77 saatten az olamaz.
Dosya içeriğine göre davacı Belediye’ye ait işyerinde güvenlik görevlisi olarak 24 saat çalışma, 24 saat dinlenme esasına göre çalışmıştır. Davacının işin niteliğine göre 24 saatlik çalışmada yemek, içme ve benzeri ihtiyaçları nedeni ile 10 saat ara dinlenme yaptığı ve II saati aşan 3 saatlik günlük çalışmanın fazla mesai olduğu, buna göre davacının bir hafta 9, diğer hafta 12 saat fazla mesai yaptığı anlaşılmaktadır. Nitekim davacı ile aynı şekilde çalışan işçinin açtığı davada bu çalışma ve dinlenme esası kabul edilmiştir. (Dairemizin 2011/38877 Esasta incelemiştir). Aynı işyerinde, aynı görevde aynı koşullarla çalışan işçilerin aynı şekilde çalıştıklarının kabul edilmesi gerekir.
Bu nedenle davacı açısından da 24 saat esasına göre 10 saat ara dinlendiği kabul edilerek fazla mesai ücret alacağı belirlenmeli ve hüküm altına alınmalıdır. Yazılı gerekçe ile fazla mesai ücret alacağının ortalama haftalık 21 saat fazla mesai yaptığı kabul edilerek hüküm altına alınması hatalıdır.
9. HD. 2012/3841 E. 2012/39346 K. 26.11.2012
…Hükme esas alınan bilirkişi raporunda davacının haftalık 48 saat çalıştığı kabul edilerek 3 saatlik fazla çalışmasına göre hesaplama yapılmıştır.
Davacı güvenlik görevlisi olarak sekiz saat çalışmış ise de; günlük çalışma saatlerinden ara dinlenme süresi olarak yarım saat indirim yapılması sonucu davacının normal çalışma süresinde çalışmış olduğu görülmektedir.
Bu nedenle davanın reddi gerekirken fazla mesai ücreti alacağının kabulü hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
9. HD. 2006/15552 E. 2006/34955 K. 27.12.2006
…Somut olayda, davacının güvenlik görevlisi olarak 14 saat süren çalışmasından sadece bir saat ara dinlenme indirilmiştir. Belirtilen çalışmasından bir buçuk saat ara dinlenme indirilmelidir.
Davacı gerek dava dilekçesi gerek davacı tanıklarının anlatımlarında belirtildiği gibi 12/24 sisteminde, diğer bir anlatımla fiilen 9 saat çalıştıktan sonra 24 saat dinlenmekte, ardından 12.5 saat çalışmakta, yine 24 saat dinlenmekte ve çalışmasını bu şekilde sürdürmektedir. Bu şekil çalışmada ayın her haftası aynı şekilde çalışına olmadığından ayın her haftası için çalışma saatleri ayrı ayrı hesaplanmalıdır.
Bundan sonra; 1475 sayılı İş Yasası dönemindeki çalışmalarda haftalık 45 saati aşan çalışmalar. 4857 sayılı İş Yasası döneminde ise; haftalık 45 saati ve ayrıca günlük 11 saat ve gece çalışmalarında da günlük 7.5 saati geçen çalışmaların her koşulda fazla çalışma oluşturacağı gözetilerek ve usuli kazanılmış hak ilkesine de uyularak anılan alacağın hesaplanması gerekmektedir.
Buna rağmen her haftada üç gün 9, üç gün ise 13 saat çalıştığı kabul edilerek hesaplama yapılması hatalıdır.
9. HD. 2009/35621 E. 2012/3476 K. 13.02.2012
…Davacıya ait davalı işverence ibraz edilen ve davacının dayandığı puantajlarda sadece imza bulunmakta ancak giriş-çıkış saatleri yer almamaktadır. Davalıya ait nöbet listelerinde ise davacının imzası bulunmakta ve ABC nöbet şeklinde çalıştığı anlaşılmaktadır.Son olarak davalıya ait çeşitli tarihlerde yazılmış fazla mesai listelerinde davacının çalıştığı santralde 2 koruma güvenlik görevlisinin daha nöbet tuttuğu, nöbet şeklinin ise 08:16-16:24, 00-08 olarak belirtildiği görülmektedir. Sonuç olarak davacının dayandığı hiçbir davalı belgesinde davacının 08:18-18:08, nöbet sisteminde çalıştığına dair kayıt yoktur.
Aksine ABC sisteminde ve 08:16-16:24, 00-08 saatleri arasında çalıştığı yazılıdır. Böyle olunca davacının çalışma şekli dayandığı davalı puantajlarına göre belirlenmeli ve ABC nöbet sisteminin hangi saatler arasında gerçekleştiği kuşkuya yer vermeyecek şekilde belirlenerek davacının çalışma şekli tespit edilmeli, sonucuna göre 3 vardiya şeklinde ancak haftanın 7 günü çalışıyorsa 7.gün hafta tatili alacağı olarak hüküm altına alınmalıdır.
9. HD. 2007/21701 E. 2008/13060 K. 30.05.2008