GEÇİT HAKKI İSTEME DAVA DİLEKÇESİ
GEÇİT HAKKI İLE İLGİLİ TANIM VE AÇIKLAMA
Geçit hakkı, başkasının arazisinden geçmek hakkıdır. Bu hak Medeni Kanunun 748. maddesine göre bir irtifak hakkı olarak tapu siciline tescil edilir.
Bu hak bir şahıs veya taşınmaz lehine kurulabilir. Şahıs gerçek veya tüzel kişi olabilir.
Müşterek mülkiyette bir paydaşın tek başına bu hakkı tesis etmesi mümkün olmayıp, tüm paydaşların işleme katılmaları gerekir. Geçit hakkı, bedelli veya bedelsiz olarak kurulabilir.
Medeni Kanunun “Zorunlu Geçit” başlığını taşıyan 748. maddesine göre, genel yola çıkmak için yeterli geçidi bulunmayan taşınmaz maliki karşılığını tam ödemek kaydıyla komşularının kendisine uygun bir yeri yol olarak bırakmalarını mahkemeden talep edebilir.
Mahkeme bu talep doğrultusunda karar verirse yolun yeri haritaya bağlanır ve kararın kesinleşmesinden sonra tapu sicilinin irtifak hakları sütununda gerekli tescil yapılır.
Bu tür davalar ülkemizde arazi düzenlenmesinin sağlıklı bir yapıya kavuşmamış olması ve her taşınmazın yol ihtiyacına cevap verilmemesi nedeniyle zorunlu olarak açılmaktadır. Geçit hakkı verilmesiyle genel yola bağlantısı olmayan veya yolu bulunsa bile bu yol ile ihtiyacı karşılanamayan taşınmazın genel yolla kesintisiz bağlantısı sağlanır. Uygulama ve doktrinde genellikle bunlardan ilkine mutlak geçit ihtiyacı veya geçit yoksunluğu, ikincisine de nispi geçit ihtiyacı ya da geçit yetersizliği denilmektedir.
TMK’nın 747/2 maddesi gereğince geçit isteği, önceki mülkiyet ve yol durumuna göre en uygun komşuya, bu şekilde ihtiyacın karşılanmaması halinde geçit tesisinden en az zarar görecek olana yöneltilmelidir. Zira geçit hakkı taşınmaz mülkiyetini sınırlayan bir irtifak hakkı olmakla birlikte, özünü komşuluk hukukundan alır. Bunun doğal sonucu olarak yol saptanırken komşuluk hukuku ilkeleri gözetilmelidir. Geçit ihtiyacının nedeni, taşınmazın niteliği ile bu ihtiyacın nasıl ve hangi araçlarla karşılanacağı davacının sübjektif arzularına göre değil, objektif esaslara uygun olarak belirlenmeli, taşınmaz mülkiyetinin sınırlandırılması konusunda genel bir ilke olan fedakarlığın denkleştirilmesi prensibi dikkatten kaçırılmamalıdır.
Uygun güzergah saptanırken önemle üzerinde durulması gereken diğer bir yön ise, aleyhine geçit kurulan taşınmaz veya taşınmazlar bölünerek kullanım şekli ve bütünlüğünün bozulmamasıdır. Şayet başka türlü geçit tesisi mümkün değilse bunun gerekçesi kararda açıkça gösterilmelidir.
Yararına geçit kurulacak taşınmazın tapuda kayıtlı niteliği ve kullanım amacı nazara alınarak özellikle tarım alanlarında, nihayet bir tarım aracının geçeceği genişlikte (emsaline göre 2,5-3 m.) geçit hakkı tesisine karar vermek gerekir. Bu genişliği aşan bir yol verilmesinin zorunlu olduğu hallerde, gerekçesi kararda dayanakları ile birlikte gösterilmelidir.
Saptanan geçit nedeniyle yükümlü taşınmaz malikine ödenmesi gereken bedel taşınmazın niteliği gözetilerek uzman bilirkişiler aracılığı ile objektif kıstaslar esas alınarak belirlenmelidir. Bu bedel de hükümden önce depo ettirilmelidir. Hemen belirtmek gerekir ki, bedelin belirlenmesinden sonra hüküm tarihine kadar taşınmazın değerinde önemli derecede değişim yaratabilecek uzunca bir süre geçmiş veya bedel tespitinden sonra yörede taşınmazın değerini artıracak değişiklikler meydana gelmiş olabilir. Bu gibi durumlarda mülkiyet hakkı kısıtlanan taşınmaz malikinin mağduriyetine neden olmamak ve diğer tarafın hakkın kötüye kullanılması sonucunu doğuracak olası davranışlarını önlemek için hüküm tarihine yakın yeni bir değer tespiti yapılmalıdır.
Kurulan geçit hakkının TMK’nın 748/3 ve 1012. maddesi ile yeni Tapu Sicil Tüzüğünün İrtifak hakları ve taşınmaz yükünün tescili başlıklı 30. maddesi gereğince kütük sayfasında ayrılan özel sütununa tesciline karar verilmelidir.
Geçit hakkı kurulmasına ilişkin davalarda davanın niteliği gereği yargılama giderleri davacı üzerinde bırakılmalıdır.
………………………… MAHKEMESİ HAKİMLİĞİNE
DAVACI :
DAVALI :
KONU : Geçit hakkı tesisi istemidir.
AÇIKLAMALAR :
1-) Davalının müvekkilimize ait olan ……. İli, ……. İlçesi, ……. Köyü, ……. Ada, ……. Parsel de tapuya kayıtlı …. m2 lik arsasının yanında bitişik bir arsası mevcuttur. Müvekkilimizin arsası üzerinde oturmakta olduğu konutu da bulunmaktadır.
2-) Müvekkilimize ait ev ve arsanın ana caddeye çıkışı davalının arsasının arkasında kaldığından mümkün değildir. Müvekkilimize ait arsanın bir yanında bir duvar, diğer yanında ise bataklık vardır. Müvekkilimiz yola çıkmak üzere davalıya ait parseli kullanmak durumundadır. Müvekkilimiz davalıya bu konuda teklif götürmüş uygun tazminat karşılığında yol açılmasını istemiştir. Davalı müvekkilimizin istemini reddetmiştir.
3-) Müvekkilimize geçit hakkı tanınmasını istemek için bu davayı açma zorunluluğu doğmuştur..
HUKUKİ NEDENLER : MK, HMK. ve ilgili mevzuat.
HUKUKİ DELİLLER : Tapu kaydı, tanık, bilirkişi beyanı, keşif ve her türlü yasal delil.
İSTEM VE SONUÇ : Açıklanan nedenler ile müvekkilimize, mahkemenizce uygun görülecek tazminat bedeli karşılığında davalının arsasından geçit hakkı verilmesine karar verilmesini saygılarımla talep ederim. …/…/…
Davacı Vekili
Avukat