Normal çalışma saatleri İş Kanununa göre haftada en fazla 45 saattir. Bu şekilde normal şartlarda haftada 6 gün çalışması gereken bir kişinin günlük çalışma saati de 7,5 saat olmaktadır. İşte haftada 45 saati aşan çalışmalara fazla çalışma/fazla mesai denilmektedir.

Fazla mesai yaptıracak işveren, işçisinin bu konuda onayını almak zorundadır. Şayet çalışan işçi fazla mesai yapmak istemediğini belirtirse, işveren tarafından yasada belirtilen çalışma saatleri dışında kural olarak çalıştırılamaz. Ancak, bazı durumlarda işin niteliğinden ötürü zorunlu olarak fazla çalışmayı gerektirecek bir durum oluştuğunda, işçinin bunu yapabilecek durumu varsa ve kaçınması da dürüstlük kuralına aykırı ise fazla çalışmayı yerine getirmekle yükümlüdür.

Fazla mesaideki işçilerin günlük 7,5 saatlik çalışmalarından ayrı olarak yaptıkları mesai saatinin toplamı bir yılda en fazla 270 saat olmalıdır. Bu 270 saat yıl içinde çalışılan günlere işin durumuna göre dağıtılarak yaptırılır. Ancak bir günlük çalışma süresi 11 saati aşmamalıdır.

Sağlık kuralları bakımından günde 7,5 saat veya daha az çalışılması gereken işlerde,
gece çalışmalarında, maden ocakları işlerinde, kablo döşemesi, kanalizasyon ve tünel inşaatı gibi yer veya su altında çalışılacak yerlerde, 18 yaşından küçük olanlara, yeni doğum yapan ve emziren işçilere, kısmi süreli (part-time) çalışanlara fazla mesai yaptırılamaz.

Fazla mesaiye kalan çalışanlara normal ücretlerine ek olarak mesai ödemesi yapılmaktadır. Buna göre her bir saat fazla mesai için verilecek ücret normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının yüzde 50 yükseltilmesi ile ödenmektedir. Fazla mesai ücreti hesabında yarım saatten az olan süreler yarım saat, yarım saati aşan çalışmalarda bir saat olarak kabul edilir. Mesai için hesaplanacak işçi ücretleri, çalışanın brüt kazanç üzerinden hesaplanmaktadır.

Fazla mesai yapan işçi isterse fazla çalışma ücreti yerine sürelerin karşılığını serbest zaman (dinlenme) olarak kullanabilir. Bunun için söz konusu işçi işverene “yazılı olarak” başvurduğu takdirde fazla çalıştığı her saatin karşılığında 1,5 saati izin olarak kullanır. Bu izin işçinin çalışma saatleri içerisinde ücretinden herhangi bir kesinti yapılmaksızın kullandırılır.

Yukarıda belirtilenler dışında çalışanlara işyerinde meydana gelen bir arıza sırasında veya bu durumda yapılması gerekli acele işlerde, işyerinin normal çalışmasını sağlayacak dereceyi aşmamak kaydıyla fazla mesai yaptırılır. Bu durumda işçinin rızası alınmamaktadır. Olağan üstü hallerde de Bakanlar Kurulu kararıyla seferberlik ve yurt savunması durumunda fazla çalışmayı gerektirecek durumlarda işçilere çalışma süresinden fazla çalışma yaptırılabilir