EKSİK İŞÇİLİK SONUCU TAHAKKUK ETTİRİLEN FARK PRİM BORCUNUN İPTALİ İSTEMİ
T.C.
YARGITAY
10. HUKUK DAİRESİ
ESAS NO. 2015/24518
KARAR NO. 2018/2188
KARAR TARİHİ. 15.3.2018
> EKSİK İŞÇİLİK SONUCU TAHAKKUK ETTİRİLEN FARK PRİM BORCUNUN İPTALİ İSTEMİ
5510/m.85
ÖZET : Dava, Kurum tarafından eksik işçilik sonucu tahakkuk ettirilen fark prim borcunun iptali istemine ilişkindir. İşverenin, işin emsaline, niteliğine, kapsam ve kapasitesine göre işin yürütümü açısından gerekli olan sigortalı sayısının, çalışma süresinin veya prime esas kazanç tutarının altında bildirimde bulunduğunun tespiti halinde, işin yürütümü açısından gerekli olan asgarî işçilik tutarı; yapılan işin niteliği, kullanılan teknoloji, işyerinin büyüklüğü, benzer işletmelerde çalıştırılan sigortalı sayısı, ilgili meslek veya kamu kuruluşlarının görüşü gibi unsurlar dikkate alınarak tespit edilir. Söz konusu tespitler, Kurumun denetim ve kontrolle görevlendirilmiş memurları tarafından yapılır.
Mahkemece, davaya konu dönemde ay be ay kapasite durumu, işçi sayısı belirlenmeli, işyerinde yapılan çalışmanın niteliği; insan gücüne mi otomasyona mı dayalı olduğu hususu belirlenmeli, bu yönde mahallinde aralarında Endüstri Mühendisinin de olduğu uzman bilirkişi heyeti marifetiyle makineler incelenmek suretiyle tespit yapılarak rapor alınmalı, diğer yıllar ile kapasite, çalışan karşılaştırmalı ve sonucuna göre hüküm kurulması gerekir.
DAVA : Dava, Kurum tarafından eksik işçilik sonucu tahakkuk ettirilen fark prim borcunun iptali istemine ilişkindir.
Mahkemece, ilamında belirtildiği şekilde davanın kabulüne karar verilmiştir.
Hükmün, davalı Kurum vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
KARAR : Dosya kapsamı incelendiğinde, 01.01.2010 – 31.12.2010 döneminde Kuruma bildirilen işçiliklerin yeterliliği hususunda gerçekleştirilen denetimde, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği tarafından düzenlenen 08.09.2009 ve 03.11.2010 tarihli kapasite raporları dikkate alınarak yapılan hesaplama sonucu 2010 yılı Haziran, Temmuz, Ekim, Kasım ve Aralık aylarına dair eksik işçilik tahakkuk ettirildiği, mahkemece alınan bilirkişi raporları doğrultusunda kurum işleminin yerinde olmadığı belirtilerek davanın kabulüne karar verilmiş ise de; söz konusu hüküm eksik araştırma ve incelemeye dayalıdır.
Davanın yasal dayanağı 5510 Sayılı Kanun’un 85. maddesi olup anılan maddede, “İşverenin, işin emsaline, niteliğine, kapsam ve kapasitesine göre işin yürütümü açısından gerekli olan sigortalı sayısının, çalışma süresinin veya prime esas kazanç tutarının altında bildirimde bulunduğunun tespiti halinde, işin yürütümü açısından gerekli olan asgarî işçilik tutarı; yapılan işin niteliği, kullanılan teknoloji, işyerinin büyüklüğü, benzer işletmelerde çalıştırılan sigortalı sayısı, ilgili meslek veya kamu kuruluşlarının görüşü gibi unsurlar dikkate alınarak tespit edilir. Söz konusu tespitler, Kurumun denetim ve kontrolle görevlendirilmiş memurları tarafından yapılır…” hükmüne yer verilmiştir. Uygulamada ölçümleme olarak adlandırılan işlemden kaynaklanan prim borcu tahakkuku işleminin iptali istemine dair olan eldeki davada, yapılacak yargılamanın da bu konudaki mevzuat uyarınca ayrıntılı irdeleme içermesinde zorunluluk vardır.
Belirtilen açıklamalar ışığında mahkemece yapılması gereken, davaya konu dönemde ay be ay kapasite durumu, işçi sayısı belirlenmeli, işyerinde yapılan çalışmanın niteliği; insan gücüne mi otomasyona mı dayalı olduğu hususu belirlenmeli, bu yönde mahallinde aralarında Endüstri Mühendisinin de olduğu uzman bilirkişi heyeti marifetiyle makineler incelenmek suretiyle tespit yapılarak rapor alınmalı, diğer yıllar ile kapasite, çalışan karşılaştırmalı ve sonucuna göre hüküm kurulmalıdır.
Mahkemece, açıklanan maddi ve hukuki ilkeler gözetilmeksizin, eksik araştırma ve incelemeye dayalı olarak yazılı şekilde hüküm kurulması, usûl ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O halde, davalı Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ : Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan sebeplerle BOZULMASINA, 15.03.2018 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.