Eksik Gün Nedenlerine Bağlı İdari Para Cezaları

5510 sayılı Kanun’un uygulama yönetmeliklerinin başında gelen Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği’nin “aylık prim ve hizmet belge­sinin düzenlenmesi, verilmesi ve saklanması” başlıklı 102. maddesine göre;

Aylık prim ve hizmet belgesi ile birlikte ay içinde otuz günden az çalışan veya eksik ücret ödenen sigortalılara ilişkin;

1. Kurum’ca yetkilendirilmiş sağlık hizmeti sunucularından veya işyeri hekimlerinden alınmış istirahatlı olduğunu gösteren raporu,
2. Ücretsiz veya aylıksız izinli olduğunu kanıtlayan izin belgesi,
3. Disiplin cezası uygulaması, gözaltına alınma ile tutukluluk hâ­line ilişkin belgeleri,
4. Kısmi süreli çalışmalara ait yazılı iş sözleşmesi,
5. İşverenin imzasını da taşıyan puantaj kayıtları,
6. Grev, lokavt, genel hayatı etkileyen olaylar, doğal afetler ne­deniyle işyerinde faaliyetin durdurulduğunu veya işe ara verildiğini gösteren ilgili resmî makamlardan alınan yazı örneği,

Sigortalıların eksik gün bildirimine ilişkin bilgi formu (Ek-10) ekinde Kurum’a verilir veya Acele Posta Servisi, iadeli taahhütlü ya da taahhütlü olarak gönderilir.

Onüçüncü fıkrada sayılan hâllere ilişkin belgelerin geriye yönelik olarak her zaman düzenlenebilir nitelikte olanları, aylık prim ve hiz­met belgesinin verilmesi gereken süreden sonra verilmesi hâlinde iş­leme konulmaz. Bu durumların dışındaki otuz günden az çalışılan sü­relere ait geçerli belgeleri belirlemeye Kurum Yönetim Kurulu yetki­lidir.

Toplu iş sözleşmesi yapılan işyeri eriyle kamu işyerlerinde çalışan sigortalılara ilişkin eksik bildirim nedenlerinin aylık prim ve hizmet belgesinde belirtilmesi şartıyla ayrıca belge aranmaz.

Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği’nin “araştırma ve re’sen yapılacak işlemlerde ortak hükümler” başlıklı 112. maddesine göre; İşyerlerinde; ay içinde bazı işgünlerinde çalıştırılmadığına veya eksik ücret ödendiğine dair belgeleri Kurum’a verilmeyen veya verilen bu belgeler Kurum’ca geçerli sayılmayan sigortalılar ile ilgili olarak dü­zenlenmesi gereken, sigortalı işe giriş bildirgesi ve aylık prim ve hiz­met belgesi Ünitece yapılacak bir ay süreli tebligat ile ilgili işveren veya alt işverenden istenir. Söz konusu belgeler, yapılan tebligata rağmen verilmediği takdirde Ünitece re’sen düzenlenir.

Sigortalıların otuz günden az çalıştığını gösteren bilgi ve belgele­rin Kurum’a verilmemesi veya verilen bilgi ve belgelerin Kurum’ca geçerli sayılmaması halinde, otuz günden az bildirilen sürelere ait primler Kurum’ca re’sen tahakkuk ettirilerek tahsil edilecektir.

Kanun’un bu hükmüne istinaden, eksik gün nedenlerine ilişkin bilgi ve belgelerin Kurum’a verilmemesi veya verilmesine rağmen Kurum’ca geçerli sayılmaması halinde, işveren/aracılardan eksik bil­dirilen günlere ilişkin ek nitelikteki aylık prim ve hizmet belgelerinin bir aylık süre içinde verilmesi, 7201 sayılı Kanuna göre tebliğ edile­cek yazı ile istenilecek, ek nitelikteki aylık prim ve hizmet belgeleri­nin söz konusu yazının tebliğinden itibaren bir aylık süre içinde veril­memesi halinde, bahse konu prim belgeleri ilgili Ünitece re’sen dü­zenlenerek, tahakkuk eden primler yine 7201 sayılı Kanuna göre teb­liğ edilecek yazı ile işveren/aracılara bildirilecektir.

Dolayısıyla, eksik gün nedenlerine ilişkin bilgi ve belgelerin Ku- rum’a verilmemesi veya Kurum’ca geçerli sayılmaması halinde, 7201 sayılı Kanuna göre tebliğ edilecek yazı ile işveren/aracılardan eksik gün nedenlerine ilişkin bilgi ve belge değil, sigortalıların eksik bildiri­len sürelerine ilişkin ek nitelikteki aylık pim ve hizmet belgelerinin verilmesi istenilecektir.

Diğer taraftan, eksik bildirilen günlere ilişkin ek nitelilikteki aylık prim ve hizmet belgelerinin Kurum’a verilmesine ilişkin yapılan tebli­gat üzerine, işveren/aracılarca, ek nitelikte aylık prim ve hizmet belge­si yerine, söz konusu belgede kayıtlı sigortalıların eksik çalışma ne­denlerine ilişkin her zaman düzenlenebilir nitelikte olmayan belge ib­raz edilmesi halinde (belgelerin noter tasdikli veya resmi nitelikte olması kaydıyla), söz konusu belgelere de itibar edilecektir.

Eksik gün nedenlerine ilişkin bilgi ve belgeleri Kurum’a verme­yen veya vermelerine rağmen Kurum’ca geçerli sayılmayan işve- ren/aracılara gönderilecek olan tebligatlarda, ek nitelikteki aylık prim ve hizmet belgelerinin hangi sigortalılar için düzenlenmesi gerektiği, prim ödeme gün sayısı ve prime esas kazanç tutarı da belirtilecektir.

îşveren/aracılardan istenilecek olan ek nitelikteki aylık prim ve hizmet belgesindeki prime esas kazanç tutarının ne kadar olacağı, si­gortalının ilgili ayda daha önce Kurum’a bildirilmiş olan prime esas kazanç tutarının prim ödeme gün sayısına bölünmesi suretiyle bulunan günlük kazanç tutarının eksik bildirilen gün sayısı ile çarpılması sure­tiyle hesaplanacaktır.

Yukarıda yapılan açıklamalar doğrultusunda, işverenler tarafın­dan 4/1-a kapsamında çalıştırılan sigortalılar için, herhangi bir ay için 30 günden az çalıştıkları takdirde, bu eksik çalışmanın nedeninin bel­gelendirilerek ilgili ay prim belgesine eklenmek suretiyle yasal süre içerisinde Kurum’a gönderilmesi gerekmektedir. Söz konusu belge­lendirmede, kamu işverenleri ile toplu iş sözleşmesi imzalanan işyer­leri istisna kapsamında olup, prim belgesinde eksik gün nedeninin be­yan edilmesi yeterli kabul edilmiştir. Söz konusu eksik gün nedenleri­nin gerek beyan edilmemesi gerek bu nedenlere ait kanıtlavıcı hekelr- rin gönderilmemesi durumunda Kurum’un ilgili Ünitesi tarafından iş­verenden ilgili bilgi veya belgeler 1 ay süreli tebligat ile istenilir. Bu­nun üzerine beyan edilen veya gönderilen belgelerin Kurum’ca geçerli bir belge olarak kabul edilmemesi durumunda işverenden eksik bildi­rilen günlere ilişkin ek nitelikteki aylık prim ve hizmet belgelerinin 1 aylık süre içinde verilmesi, verilmemesi halinde, bahse konu prim belgeleri ilgili Kurum’un ilgili Ünitesince re’sen düzenlenir, tahakkuk eden primler işverene tebliğ edilir. Bunun dışında, söz konusu ek bel­geler Kurum tarafından re’sen düzenlendiğinden dolayı, aylık asgari ücretin iki katını geçmemek kaydıyla her bir ek belgede kayıtlı sigor­talı sayısı başına, aylık asgari ücretin yarısı tutarında idari para cezası uygulanır.

Kısaca, işverenler tarafından herhangi bir sigortalısı/sigortalıları için, eksik gün neden/nedenlerinin belgelendirilmesi Kurum tarafın­dan istendiğinde, söz konusu neden/nedenler Kurum tarafından geçerli olarak kabul edildiğinde, işveren hakkında idari para cezası uygula­namayacaktır. Ancak, Kurum’a sonradan bildirilen eksik gün nedenle­ri geçerli belge olarak kabul edilmeği takdirde, işveren hakkında idari para cezası uygulanacaktır.