Dürüstlük Kuralına Dayandırılan Sözleşme Benzeri Borç İlişkileri

Culpa in Conrahendo Sorumluluğunu Borca Aykırılığa Dayandıran Teori

Culpa in Conrahendo, sözleşme görüşmeleri sırasındaki kusurlu davranışı ifade eder. Bundan doğan zararların tazmini talebinin haksız fiil hükümlerine mi borca aykırılık hükümlerine mi tabi olacağı tartışmalıdır.

Sözleşmenin Ard Etkisi

Bazı durumlarda mevcut bir sözleşme bağı sona erdikten sonra da tarafların bu sözleşme dolayısıyla dürüstlük kuralından doğan bir borç ilişkisi devam eder. Buna sözl.nin ard etkisi denir. Örn; vekalet sözleşmesi sona erdikten sonra da vekilin sır saklama yükümlülüğü.

Kişiyi Koruyucu Etkili Sözl. Teorisi

Kural olarak borç ilişkisi nisbidir. Fakat borca aykırı davranan taraf diğer tarafın yakınlarının da bundan zarar göreceğini sözleşme kurulurken düşünebilecek durumda ise bu kişilere karşı da borca aykırılık hükümlerine göre sorumlu olur.

Edim Yükümünden Bağımsız Borç İlişkileri Teorisi

Edim yükümünden bağımsız borç ilişkilerini doğrudan dürüstlük kuralına dayandıran görüşe göre Örn; yağmurdan kaçarken girdiği mağazada yerlerin kaygan olması yüzünden düşüp yaralanan kişi, uğradığı zararın tazminini borca aykırılık hükümlerine göre isteyebilir.

Fiili Sözleşme İlişkisi Teorisi

Bu teoriye göre sözleşme yapmak ve karşı edim borçlanmak şartıyla kamuya sunulan hizmetlerden yararlanan kişi, gerçekte böyle bir sözleşme yapmak istemeksizin karşılıksız olarak bu hizmetten yararlanmış olsa bile, dürüstlük kuralı uyarınca fiilen kurulmuş olan bir borç ilişkisi ile bunun bedelini borçlanmış sayılır. Örn; otoparka arabasını bırakan sürücü, elektrik, su, havagazı şirketlerinin ürünlerini kullanan kişi bedelini ödemek zorundadır.

Farklı Görüş: Bu teori dürüstlük kuralına aykırıdır. Bu nedenle fiili sözlşme ilişkilerine hukuk sisteminde dayanak bulunamaz.