Çocuklara Karşı Nafaka Mükellefiyetine Uygulanacak Kanuna Dair 24.10.1956 Tarihli La Haye Sözleşmesi

Bu sözleşme adında anlaşılacağı gibi sadece çocuklarla ilgili Kanunlar ih­tilafım hâlleder (Md. 5/II).

Bu sözleşme civar hısımları ile ilgili ve bunlar arasındaki nafaka hükümle­rine uygulanmaz.

Her âkit Devlet bu sözleşmeyi evlât edinen çocuklara uygulamama hakkını saklı tutabilir ve çekince koyabilir. Türkiye bu konuda bir çekince koymamıştır.

Sözleşme Türkiye tarafından 10.6.1970 tarihinde onaylanmış, 17.9.1991 tarihinde yayınlanan 1482 sayılı kanunla uygulanması uygun bulunmuştur.

Sözleşmenin metni 24.12.1971 tarihli 14052 sayılı Resmi Gazetede yayın­lanarak 25.4.1972 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

Türkiye sözleşmenin bir kısım hükümleri yönünden ihtirazi kayıt koymamıştır.

Sözleşme uygulanacak hukuk konusunda çocuğun mutad meskeni huku­kunu yetkili kılmıştır. Ayrıca bu ana kurala istisna olarak da çocuğun mutad mes­keni hukukunun çocuğa nafaka konusunda herhangi bir hak tanınmaması hâlinde, başvurunun yapıldığı devletin milli mevzuatının kanunun o devletin kamu düze­nine aykırı olmaması şartıyla uygulanacağını kabul etmiştir.

Buna göre, başvuru Türk Mahkemelerine yapılmış ise ve çocuğun mutad meskeninin hukuku çocuğa nafaka verilmesini öngörmüyorsa, Türk Milletlerarası özel hukuk kurallarına göre yetkili hukuk hangisi ise (yani MÖHUK.’a göre) o uygulanacaktır.

Sözleşme; Yetkili Uluslararası mercilere bildirmek kaydı ile belirli şartların varlığı hâlinde, başvurulan Devlete kendi hukukunu uygulama ko­nusunda yetki vermiştir.

Sözleşme 5 yıl müddetle muteber olmak üzere akdedilmiştir. 5 yıllık süre her âkit devlet için tasdik ve katılma belgelerinin Hollanda Dışişleri Bakanlığına tevdi edildiği tarihten itibaren işlemeye başlar.

Feshi ihbar edilmedikçe sözleşme kendiliğinden beş yılda bir yenilenir. Ancak sonradan imzalanan nafaka yükümlülüğüne uygulanacak kanuna dair 2.10.1973 tarihli La Haye Sözleşmesi bu sözleşmenin yerini almıştır.

Bu suretle 24.10.1956 tarihli sözleşmenin uygulama kabiliyeti kalmamıştır.

Ancak 2.10.1973 Tarihli sözleşmeyi imzalamayan Devletler yönünden 24.10.1956 tarihli sözleşme yine uygulanabilecektir.