Çırak Çocukların Ve Gençlerin Hakları Çıraklık Kavramı

Çırakların hukuki durumunu ve eğitimini düzenleyen 3308 sayılı Çıraklık ve Mes­leki Eğitim Kanunu’na göre, bir meslek dalında çıraklık sözleşmesi esasları uyarın­ca meslekle ilgili tüm bilgi, beceri ve iş alışkanlıklarını, iş içerisinde geliştiren kişi­ye çırak denilmektedir (m.3). Türk hukuk sisteminde çıraklar işçi niteliği taşıma­maktadırlar. Nitekim Mesleki Eğitim Kanununa göre, çıraklar öğrenci statüsünde olup, iş yerinde çalışan personel (işçi) sayısına dâhil edilmezler ve böylece çıraklar, işçileri koruyucu iş mevzuatından da yararlanamamaktadırlar.

Mevzuatta Çırakların Yeri

1986 yılında çıkarılan 3308 sayılı “Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kanunu”, 2001 yı­lında “Mesleki Eğitim Kanunu” adı altında değiştirilerek yeni düzenlemeler getiril­miştir. Bu kanunla mesleki eğitim kurulunun belirleyeceği mesleklerde, bu meslek­lerle ilgili iş yerleri ile teknik eğitim okul ve kuramlarındaki eğitim ve öğretim kap­sama alınmıştır (Özşahin ve diğ., 1999).Mesleki Eğitim Kanununun kapsamına gi­ren iş yerlerinde çalışan çıraklara Borçlar Kanunu ve kural olarak İş Kanunu hü­kümleri uygulanmaz. Çıraklar, iş akdine dayanarak çalışmadıkları için Sendikalar Kanununun, Toplu İş Sözleşmesi Grev ve Lokavt Kanununun da kapsamı dışında kalmaktadırlar.

Çıraklık şartları

Çırak olabilmek için aşağıdaki şartlar aranır:

1. 14 yaşını doldurmuş, 19 yaşından gün almamış olmak.(2).
2. En az ilköğretim okulu mezunu olmak.
3. Bünyesi ve sağlık durumu gireceği mesleğin gerektirdiği işleri yapmaya uygun olmak.

İlköğretim okulunu bitirmiş olanlar, bir mesleğe hazırlık amacı ile çıraklık dönemi­ne kadar iş yerlerinde aday çırak olarak eğitilebilirler.

Çırakların Çalışma Koşulları

Mesleki Eğitim Kanunu’na göre çırak olabilmek için çocuğun 14 yaşını doldurması, yaşından gün almamış olması, ilköğretim okulunu bitirmesi, bünyesi ve sağlığı gireceği mesleğin gerektirdiği işleri yapmaya uygun bulunması gerekir. Ancak, 19 yaşından gün almamış kişilerden daha önce çıraklık eğitiminden geçmemiş olanlar, şiarına ve eğitim seviyelerine uygun olarak düzenlenecek mesleki eğitim programlarına göre çıraklık eğitimine alınırlar. Çıraklık sözleşmesi, iş yeri sahibi ile çırağın velisi veya vasisi, ya da çırak ergin ise kendisi ile yazılı şekilde yapılır (MEK, m. 13).

Kanuna göre çıraklık süresi mesleklerin özelliklerine göre en az 2 yıl en çok 4 yıl ısında değişmektedir. Bu süreler kesintisiz uygulanır. Yıllık izin dışında 2 aydan daha uzun süren devamsızlıklar çıraklık süresine eklenir. Çıraklar mesleğin özelliklerine göre haftada 8 saatten az olmamak üzere genel ve mesleki eğitim görürler. Bu eğitime katılmaları için onlara ücretli izin verilir. Mesleki Eğitim Kanunu kapsamındaki iş yerlerinde 19 yaşından küçükler ancak çırak olarak çalıştırılabilirler. Çırağa ödenecek ücret ve ücretteki artışlar, Milli Eğitim Bakanlığınca belirlenen esaslara göre düzenlenecek çıraklık sözleşmesi ile saptanır. Ancak çırağa yaşına uygun asgari ücretin %30’undan aşağı ücret ödenmez. Çıraklara her yıl tatil aylarında 1 ay ücretli izin verilir (MEK, m.25-26).

Çıraklığa Başlama ve Çıraklık Süresi

Çıraklığa bir deneme dönemi ile başlanır. Bu dönem mesleğin özelliğine göre bir aydan az, üç aydan fazla olamaz. Bu süre Bakanlıkça tespit edilir. Deneme döneminden sonra taraflar 10 gün içinde ilgili Mesleki Eğitim Merkezi müdürlüğüne başvurmadığı takdirde çıraklık sözleşmesi kesinleşir ve bu dönem çıraklık süresinden sayılır. Deneme döneminde ücret ödenir. Aday çıraklıktan çıraklığa geçenler deneme dönemini yapmış sayılırlar.

Ücret ve Sosyal Güvenlik

Aday çırak, çırak ve işletmelerde meslek eğitimi gören öğrencilere ödenecek ücret bu ücretlerdeki artışlar;

• aday çırak veya çırağın velisi veya vasisi veya kişi reşit ise kendisi;
• öğrenciler için okul müdürlüğü ile iş yeri sahibi

arasında Bakanlıkça belirlenen esaslara göre düzenlenecek sözleşme ile tespit edilir.

Ancak işletmelerde,

• meslek eğitimi gören örgün eğitim öğrencilerine asgari ücretin net tutarının,
• yirmi ve üzerinde personel çalıştıran iş yerlerinde yüzde 30′ undan,
• yirmiden az personel çalıştıran iş yerlerinde yüzde 15’inden,
• aday çırak ve çırağa yaşına uygun asgari ücretin yüzde 30’undan

aşağı ücret ödenemez.

Aday çırak, çırak ve öğrencinin eğitimi sırasında iş yerinin kusuru halinde meydana gelecek iş kazaları ve meslek hastalıklarından işveren sorumludur. Aday çırak, çırak ve öğrencilere ödenecek ücretler her türlü vergiden müstesnadır. Aday çırak, çırak ve işletmelerde meslek eğitimi gören öğrencilere sözleşmenin akdedilmesi ile 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun iş kazaları ve meslek hastalıkları ile hastalık sigortaları hükümleri uygulanır. Sigorta primleri 1475 sayılı İş Kanununun 33 üncü maddesi gereğince bunların yaşına uygun asgari ücretin % 50’si üzerinden, Bakan­lık ve mesleki ve teknik eğitim yapan yüksek öğretim kuramlarının bağlı olduğu üniversitelerin bütçesine konulan ödenekle karşılanır. Aday çırak, çırak ve işletme­lerde mesleki eğitim gören öğrenciler hakkında 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun 23, 24, 35 ve 42 inci maddeleri hükümleri uygulanmaz. Ayrıca bunlara aynı Kanuna göre, iş göremezlik ödenekleri bağlanacak sürekli iş göremezlik gelirine esas olacak günlük kazançların tespitinde sigorta primine esas tutulan ücret dikkate alınır.

İzin

Aday çırak, çırak ve işletmelerde mesleki eğitim gören öğrencilere işletmelerce her yıl tatil aylarında bir ay ücretli izin verilir. Ayrıca mazeretleri kabul edilenlere okul müdürlüğünün görüşü alınarak bir aya kadar ücretsiz izin de verilebilir.

Çıraklarla Alakalı Aklımıza Gelen Soru Ve Cevaplar

3308 sayılı Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kanununun çırak çalıştıran işletmelere sağladığı yararlar nelerdir ?

İlgili kanuna göre çırak çalıştıran iş yerlerine sağlanan faydalar aşağıdaki şekilde özetlenebilir;

• İş yerlerinde gelişen teknolojiye uyum sağlayabilecek elemanların yetişti­rilmesi hızlandırılır.
• Çırakların sık sık iş yeri değiştirmesi önlendiğinden iş yeri şartlarına uyum sağlayabilecek elemanların yetiştirilmesi, istihdam edilmesi önemli bir so­run olmaktan çıkar.
• Çıraklara ödenen her türlü ücret vergiden muaf olup, yapılan harcamalar gider olarak gösterilebilir.
• Eğitime devam eden çırakların bir süre sonra yapacakları işlerin kalitesi yükselecek, malzeme, takım ve tezgahların bakımı, onarımı ve kullanılma­sındaki verimlilik artacaktır.
• Çırakların Sosyal Sigortalar primleri Bakanlık bütçesinden karşılanmaktadır.
• Sınıfa giren çırağın sosyal yapısında meydana gelen gelişme iş yerindeki çırak-kalfa-usta ilişkilerini olumlu yönde etkileyecek, özellikle müşteri ile temasta olan çırağın tutum ve davranışlarındaki değişiklik iş yerlerinde be­lirgin bir düzelme sağlayacaktır.
• Çıraklık sistemi gençlerimizi ve çocuklarımızı alkol, kumar, uyuşturucu gi­bi kötü alışkanlıklardan koruyacak ve işletmeler topluma bu yönden önemli katkıda bulunabilecektir.
• Kanunlara uygun çırak çalıştırmayan iş yerlerinin karşılaştıkları ağır para cezaları gibi müeyyidelerden uzaklaşmış olacaklardır.

Her iş yeri çırak çalıştırabilir mi?

3308 Sayılı Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kanununun ilgili maddelerine göre her iş­letmenin çırak çalıştırması mümkün değildir. Herhangi bir iş yerinin 3308 sayılı Kanuna uygun olarak çırak çalıştırabilmesi için aşağıdaki özellikleri taşıması ge­rekmektedir:

• Çırağın çalışacağı meslek dalı kanun kapsamında bulunmalıdır.
• İş yerinde usta öğretici belgesi bulunan eleman olmalıdır. Ustalık belgesi bulunmayanların veya ustalık belgesi alma hakkına sahip olmayanların “ Usta Öğreticilik Kursları” na katılmaları mümkün olmadığından bu gibile­rin aldıkları usta öğretici belgeleri çıraklık eğitimde işlem görmemektedir.
• Bakanlıkça hazırlanan model sözleşme çırak, çırağın velisi ve iş yeri yetki­lileri tarafından imzalanmalı, iş yerinin bağlı bulunduğu mesleki kuruluştan numara alınarak Çıraklık Eğitim Merkezi Müdürlüğünce onaylanmalıdır.
• Mesleğin özelliğine göre; iş yerinde, çırağın sanatını öğrenebileceği mik­tarda makine ve takım bulunmalıdır.

İş Yerimde Çırak Çalıştırmayı Düşünüyorum Ne Yapmalıyım?

İş yerinizde çırak yetiştirmeyi düşünüyorsanız öncelikle yapacağınız, iş durumunu­zun çırak çalıştırmaya elverişli olup olmadığını değerlendirmektir. Bunun için ken­dinize şu soruları sorunuz:

1. Çırağın yetişeceği meslek dalı kanun kapsamında mıdır?
2. İş yerimde usta öğretici belgesi bulunan eleman var mıdır?
3. İşim gelişmeye ve çırak istihdam etmeye uygun mudur ?
4. İşe almayı düşündüğüm çırağın yaşı uygun ve en az ilkokul tahsili yapmış mıdır?
5. Çırağa mesleği öğretebilecek yeterli alet ve makine var mıdır ?

İş yerime almayı düşündüğüm çırakları nasıl bulabilirim?

İş yerlerinde çırak çalıştıran işletmeler, çıraklarını genellikle gazete ilanları, iş yer­lerinde ve çevresinde çalışanların yakınları ile temin etmektedirler. Çıraklık Eğitim Merkezi Müdürlükleri ile bağlı bulunduğunuz mesleki kuruluşlar, İş ve İşçi Bulma Kurumu bu konuda size yardımcı olabilir.

Çıraklık sözleşmesi nedir, nasıl doldurulur?

Aday çırak veya çıraklarla iş yeri yetkilileri arasında yapılan yazılı anlaşmaya SÖZLEŞME denir. Sözleşme çerçeve olarak Bakanlık tarafından matbu olarak ha­zırlanır.

Çıraklığa başlamak için ilk öğretimi bitirmek zorunluluğu var mı?

İlköğretim okulunu bitirip, 14 yaşından küçük olmayanlar ve 19 yaşından gün al­mayanlar çırak olarak sözleşme yapabilirler.

Çıraklığa başlama yaşı kaçtır ?

3308 sayılı Kanunun (a) bendine göre 14 yaşını doldurmuş, ilköğretim mezunu olanlar, diğer şartların da uygun olması halinde çıraklık sözleşmesi yapabilirler.

Sözleşme yaparak çıraklık eğitimi merkezine kayıt yaptırdığım çırağı mı SGK’ya bildirecek miyim?

Bu tür bir bildiriye gerek yoktur. Çırağın, Mesleki Eğitimi Merkezi Müdürlüğü’ne kaydı yapıldıktan sonra Sosyal Sigortalar Kurumu Müdürlüğü’ne bildirimde bulu­nulmayacaktır. Bu tür bir yanlış iş yerine ekonomik külfetler yüklediği gibi, aynı kişi için iki sigorta kartı tanzim edilmesine ve karmaşıklığa neden olmakta, düzel­tilmesi zaman almaktadır.

Çıraklık sözleşmesi yapmadan çırak çalıştırabilir miyim?

Ülkemizde sanayi işletmelerinde 18 yaşından küçük olanlar 4 şekilde çalışabilirler:

1. 3308 sayılı Çıraklık ve mesleki Eğitim Kanunun göre,
2. 1475 sayılı İş Kanununa göre,
3. Borçlar Kanununa göre,
4. kaçak olarak.

Eğer işletmeniz 507 sayılı Kanuna tabi olup, mesleğiniz kanun kapsamına giriyorsa, 3308 sayılı Kanunun 13. maddesine göre sözleşme yapma mecburiyetiniz bulun­maktadır. Bu durumda 507 sayılı Kanuna göre çalışan ve meslekleri kanun kapsa­mına alınmış işletmeler, isteseler de Sosyal Sigortalar Kurumu primlerini kendileri ödemek suretiyle sözleşme yapmaktan kaçınamazlar. 507 sayılı Kanuna tabi olmayan işletmeler 18 yaşından küçük olanlara sözleşme yapmadıkları takdirde genç işçi olarak istihdam ederek, tüm Sosyal Sigortalar Kurumu Primlerini ve vergilerini ödeyebilirler. Ancak bu durumda iş yerinde çalışan gencin kalfa veya usta unvanı alması, gelecekte bağımsız iş yerini kurması çok güçtür.

Kanun kapsamına giren meslek dallarında kaçak çırak çalıştırmanın müeyyi­deleri var mıdır ?

3308 sayılı Kanun kapsamına giren meslek dallarında iş yeri 507 sayılı Kanuna tabi ise, sözleşme yapmadan çırak çalıştırılması halinde, ilgili Kanunun 41. maddesine göre asgari ücretin 2/3’ünden başlayan ve fiilin tekrarı halinde cezayı iki kat arttı­ran, fiilin devam etmesi halinde meslekten geçici men cezalarının verileceğini be­lirtmektedir.

18 yaşından küçüklerle çıraklık sözleşmesi yapmayan 507 sayılı Kanuna tabi işlet­melerde, 18 yaşından küçük olanlar çırak sayılmayacaklarından, 1475 sayılı İş Ka­nunu işletilmektedir. 507 sayılı Kanuna tabi olmayan, ancak Meslek Dallarının Ka­nun kapsamına giren işletmelerde, çıraklık sözleşmesi yapılmaması halinde, tüm Sosyal Sigortalar Kurumu primleri ile vergilerinin iş yerince ödenmesi gerekmekte­dir. Buna uyulmaması halinde Sosyal Sigortalar Kurumu ve vergi borçları gecikme tarzı ile tahsil edilmekte olup, 1475 sayılı Kanun ile diğer Sosyal Sigortalar Kuru­mu ve vergi mevzuatına göre işlem yapılmaktadır.

İşletmelerde 3308 saydı Kanuna göre çalışan çırakların iş yeri sahibi veya tem­silcisine karşı görev ve sorumlulukları nelerdir ?

Çıraklık sözleşmesinin 12. maddesine göre;

1. Kendisine verilen işleri dikkat ve itina ile severek yapmalı,
2. pratik ve teorik eğitimine düzenli şekilde devam etmek ve imtihanlarına girmek,
3. iş yerine ait olup, kendisine emanet edilen ticari ve mesleki sır ve özellikle­re saygı göstermek ve bu konuları başkalarına aktarmamak,
4. iş yerine ait makine, araç ve gereçleri korumaktır.

İşletme yetkililerinin çıraklara karşı yükümlülükleri nelerdir ?

Çıraklık sözleşmesinin 11. maddesine göre;

1. Çırağın kalfalık imtihanında başarılı olmasını sağlayacak şekilde pratik eği­tim programlarına yetiştirmek,
2. çırağı mesleği ile ilgili işlerde çalıştırmak,
3. çırağı teorik eğitim için haftada 8-10 saat okula göndermek ve bu süre için ücretini ödemek,
4. çıranın pratik eğitiminden sorumlu usta öğreticiyi görevlendirmek,
5. çıraklık süresini tamamlayan çırakların kalfalık imtihanına girmesini sağ­lamak,
6. çırağa yılda 1 ay ücretli izin vermek,
7. çırağa asgari ücretin % 30’undan az olmamak üzere ücret ödemektir.

Çırağın sözleşmesi iş yeri yetkililerince hangi durumlarda feshedilir?

Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığınca hazırlanan ve taraflarca imzalanan çı­raklık sözleşmesinin işveren tarafından feshedilmesi 17. ve 20. Maddelerinde belir­tilmiştir. Sözleşmenin işverence feshi bildirimli ve bildirimsiz fesih olmak üzere 2’ye ayrılmaktadır;

Önceden bildirmek suretiyle fesih:

2. Çırağın bir öğretim yılında toplam 20 saat (yaklaşık 2.5) gün teorik eğitime mazeretsiz devam etmemesi,
3. Çırağın bir yılda 3 gün kesintisiz veya 5 gün aralıklı mazeretsiz olarak de­vam etmemesi
4. Çırağın kendi hatası sonucu yaptığı zararın, aldığı ücretin 3 katından fazla olması

durumlarında çırağın sözleşmesi önceden bildirmek ve sözleşmede belirtilen sü­re kendisine verildikten sonra feshedilebilir. Bildirimli fesihlerde, bildirimin ya­pıldığı tarihten itibaren 3 gün içinde Çıraklık Eğitimi Müdürlüğü’ne yazılı bilgi vermek mecburiyeti vardır. Çıkış bildirgesi merkezden alınan matbu evrak dol­durularak Merkeze bildirilir.

İşveren veya işveren vekili, aşağıda yazılı hallerde sözleşmeyi çırağa veya velisine herhangi bir bildirimde bulunmadan feshedebilir:

1. Çırağın; iş yeri sahibi, temsilcisi usta öğreticisi veya bunların aile üyelerin­den birinin şeref ve haysiyetine dokunacak sözler sarf etmesi veya davranış­larda bulunması. Bunlar hakkında şeref ve haysiyet kırıcı asılsız ihbar ve is­raflar da bulunması,
2. çırağın 1 yılda 10 gün aralıklı veya 5 gün aralıksız ve mazeretsiz olarak iş yerine gelmemesi,
3. çırağın 2 aydan fazla devamsızlığına sebep olan veya iş yerinde çalışanların sağlığım tehdit edici bir hastalığa tutulması,
4. iş yeri yönetmenliğine veya iş yeri sahibi veya temsilcisinin koyduğu iş dü­zenine bozucu hareketle bulunmakta ısrar etmesi.

Yukarıdaki maddelere göre alınacak fesih kararının sebepleriyle birlikte çırağın velisine, reşit ise kendisine ve Çıraklık Eğitimi Merkezinde 3 iş günü içerisinde bildirilmesi gerekmektedir.

Kimler çırak olabilir?

Çırak olabilmek için aranan şartlar şunlardır:

1. En az ilköğretim okul mezunu olan, şartları taşıyan herkes (Yaş sınırı kalkmıştır),
2. Bir iş yerinde çalışıyor olmak,
3. Bünyesi ve sağlık durumu gireceği mesleğin gerektirdiği işleri yapmaya uygun olduğunu doktor raporu ile belirtmek.

Aday çıraklıktan çıraklığa nasıl geçilir?

İlköğretim okulunu bitirmiş olup, 14 yaşından küçük olanlar aday çıraklık sözleş­mesi imzalayabilirler. Bu gibi durumlarda kendilerinde aranılan şartlar şunlardır;

1. İlköğretim okulunu bitirmiş olmak,
2. Bünyesi ve sağlık durumu gireceği mesleğin gerektirdiği işleri yapmaya uygun olduğunu doktor raporu ile belgelemek,
3. Sözleşme imzalayan aday çıraklar 14 yaşına girince aday çırak sözleşmele­rini çıraklık sözleşmeleri ile değiştirmekle yükümlüdürler.

Çırağın çalışma saatleri nedir; çırak fazla mesai yapabilir mi ?

3308 sayılı Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kanununun 12. maddesine göre “Çırağın pratik eğitimi usta öğreticinin gözetiminde yapılır. Pratik eğitiminde 1475 sayılı İş Kanununun 69. maddesi göz önünde bulundurulur’¹‘’ demektedir. 1475 sayılı İş Ka­nununun 69. maddesi ise “Sanayi’ye ait işlerde 18 yaşını doldurmamış erkek çocuk­larla, her yaştaki kadınların gece çalıştırılmaları esas itibariyle yasaktır’’’’ denil­mektedir. Yine aynı Kanunun 65. maddesi ise; “İş hayatında gece en geç 20:00’de başlayarak, en erken sabah 6:00 ’ya kadar geçen ve her halde 11 saat süren gün dönemidir'” cümlesi ile gecenin tanımını yapmaktadır. Bu duruma göre çırağın, ak­şam 20:00 ve sabah 06:00 arası bırakılmasına izin verilmemektedir.

Çırakların askerlik tecil işlemleri nasıl yapılır ?

Askerlik çağına gelerek eğitimine devam eden çırağın, her yıl en geç Nisan ayının ilk haftası içinde Çıraklık Eğitimi Merkezi Müdürlüğüne başvurulması halinde, as­kerlik tecil işlemleri Çıraklık Eğitimi Merkezi Müdürlüklerince yapılır.

Çırak iş yerinde çalışırken iş kazası geçirirse iş veren ne yapmalıdır ?

Kazaya uğrayan çırağın uğradığı iş kazasının önemine göre, en yakın SGK kurulu şuna götürene kadar hayati tehlikeyi atlatabilmesi için ilk müdahale iş yerinde yapılır. Daha sonra çırak SGK’ ya bağlı bir sağlık kuruluşuna götürülür. Kaza raporu üç nüsha doldurularak bir nüshası SGK’ya,, bir nüshası Çıraklık Eğitimi Merkezine, bir nüshası da iş veren tarafından yetkililere gösterilmek amacıyla çırağın iş yerin­deki dosyasında saklanır.

İş kazası geçiren çırağın gerekli tedavisini yaptırmayan, kaza raporu tutmayan ve durumu Merkeze bildirmeyen iş yeri ne gibi zarara uğrar ?

Bu durum kişinin beyanı veya yapılan kontroller sonunda ortaya çıkarsa, soruştur­ma başlatılır ve sonuçta çırağın ve SGK’ nın uğradığı zararlar iş verenden faizi ile birlikte tahsil edilir.

Çırakların iş yerinde denetimleri hangi kurumlar tarafından yapılacak ve ne­ler kontrol edilecektir ?

1 Nisan 1987 tarih ve 19418 sayılı resmi gazetede yayınlanan “Çıraklık ve işletme­lerde yapılan Meslek eğitiminin Denetimi hakkında yönetmenlik” göre, çırak çalış­tıran işletmelerde denetim ayrı kurum tarafından yapılacaktır:

• Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı iş müfettişleri,
• Sosyal Sigortalar Kurumu Sigorta müfettişleri,
• Çıraklık Eğitimi İnceleme ve Denetleme ihtiras komisyonu,
• Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığı müfettişleri.

İşveren istediği zaman çırağın sözleşmesini fesih edebilir mi?

Çırakların sözleşmelerinin hangi şartlarda fesih edileceği yukarıda anlatılmıştır. Yukarıda belirtilen şartlar oluşmamışsa çırağın sözleşmesini fesih edemez.

Yanımda çalışan çırak benden izinsiz ayrılırsa ne yapmalıyım?

1. Durum en geç üç iş günü içerisinde sözleşmenin imzalandığı Çıraklık Eğitimi Merkezi Müdürlüğüne bildirilir. Merkezden alınacak olan matbu çıraklık söz­leşmesi formu doldurulup verildiğinde, çırağın sizin üzerindeki yasal sorumlu­luğunuz ortadan kalkar.
2. Bu durumda ayrılan çırağın bir başkasının yanında çalışabilmesi için eski işve­reninin muvafakati gereklidir. Eğer iş veren muvafakat vermez ise, çırağın o iş yerinden ayrılarak başka bir iş yerine girmesi mümkün değildir. Bu durumdaki çırağı çalıştıran ikinci iş yeri sahibi suç işlemiş sayılır. Zaten Çıraklık Eğitimi Merkezi Müdürlüğü de bu durumdaki bir sözleşmeyi kabul etmez.
3. Merkez Müdürlüğü devreye girerek taraflar arasında uzlaşma sağlanmasına ça­lışır. Çırak eski iş yerine dönmemekte, eski iş yeri’ de muvafakat vermemekte ısrar ederse, Merkez Müdürlüğünce görevlendirilen komisyon tarafların haklı­lıklarını araştırır;

• İş yeri çırağa karşı yasal sorumluluklarını yerine getirmiş ve çırak haksız ise, çırağın eski iş yerine dönmesi sağlanır. Çırak dönmezse, kaydı silinerek başka bir iş yerinde çalışmasına izin verilmez.
• Eğer çırak iş yerinden ayrılmakla haklı ise, çırağın yeni bir iş yerinde ça­lışmasına izin verilir.