Ceza Verilmesine Yer Olmadığı Kararı Nedir?

Ceza yargılamasının temel amacı maddi gerçeklere ulaşmaktır. Maddi gerçeklere nasıl ulaşıldığı ise dava esnasında delillerin ortaya konması, tartışılması ve sonucunda verilen kararla ortaya konmaktadır. Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 223. Maddesinde düzenlenen ceza verilmesine yer olmadığı kararı belirli hallerin varlığına tabi tutulmuştur.

Bunlar şu şekildedir:

• Yaş küçüklüğü,

• Akıl hastalığı

• Sağır ve dilsizlik gibi geçici nedenlerin bulunması (Ceza Muhakemesi Kanunu 223/3)

Kusur yeteneğini etkileyen yaş küçüklüğü TCK da üç halde sayılmıştır. Kişinin 0-12 yaş, 12-15 yaş, 15-18 yaş arasında olmasına göre alacağı ceza miktarı da değişebilecektir. Yaşın hesabında hüküm zamanı değil, fiilin işlendiği zaman dikkata alınacaktır. 12-15 yaş aralığında olup, işlediği fiilin hüküm ve sonuçlarını anlayamayacak, algılama yeteneği düşük çocuklar hakkında hakim ceza verilmesine yer olmadığı kararı verecektir.

Aynı şekilde akıl hastalığında da hastalığın kişinin gerçekleştirdiği fiililerin sonuçlarını anlayabilme yeteneğini etkiliyorsa yine ceza verilmesine yer olmadığı kararı verilebilecektir.

15-18 yaş arasındaki sağır ve dilsizler 12-15 yaş arasındaki çocukların uygulandığı hükümlere tabi tutulacak ve bu çocuklar hakkında da ceza verilmesine yer olmadığına dair karar verilebilecektir.

• Emrin yerine getirilmesi gibi bağlayıcı halin varlığı (Ceza Muhakemesi Kanunu 223/3)

• Suçun zorunluluk halinde, tehdit veya cebirle işlenmesi halinde (Ceza Muhakemesi Kanunu 223/3)

• Meşru müdafaanın sınırlarının aşılması (Ceza Muhakemesi Kanunu 223/3)

• Kusurluluğu ortadan kaldıran hata hallerinin varlığı (Ceza Muhakemesi Kanunu 223/3)

• Etkin pişmanlık (Ceza Muhakemesi Kanunu 223/4)

• Şahsi cezasızlık sebeplerinin varlığı (Ceza Muhakemesi Kanunu 223/4)

• Karşılıklı hakaret (Ceza Muhakemesi Kanunu 223/4)

• İşlenen fiilin haksızlık içeriğinin azlığı (Ceza Muhakemesi Kanunu 223/4)

Mahkeme tarafından ceza verilmesine yer olmadığı kararı veriliyorsa eğer, mutlaka 223. Maddenin hangi halinden dolayı bu kararın verildiği gerekçeli olarak yazılmalıdır. Zira kusurun olmadığı durumlarda bu karar sicile işlemeyecektir.

Hüküm evresi bir ceza yargılamasının en önemli evrelerinden birisidir. Kişilerin özgürlüğünün ellerinden alınabileceği durumlarla karşılaşılma olasılığına karşın bu durum oldukça ehemmiyetli bir şekilde Ceza Muhakemeleri Kanununda düzenlenmiştir. Hüküm çeşitleri olarak beraat, mahkumiyet, güvenlik tedbirine hükmedilmesi, davanın reddi ve düşme kararlarının yanında ceza verilmesine yer olmadığı kararının ne derece önemli olduğu ortadadır.

Ceza verilmesine yer olmadığı kararı sabıka kaydında görünür mü?

ADLİ SİCİL KANUNU

ADLÎ SİCİLE KAYDEDİLECEK BİLGİLER

Madde 4 – (1) Türk mahkemeleri tarafından vatandaş veya yabancı hakkında verilmiş ve kesinleşmiş mahkûmiyet hükümleri adlî sicile kaydedilir. Bu bağlamda;

a) Hapis cezaları ile ilgili olarak;

1. Hapis cezasına mahkûmiyet kararı,

2. Koşullu salıverilme kararı,

3. Koşullu salıverilmede denetim süresinin uzatılmasına ilişkin karar,

4. Koşullu salıverilme kararının geri alınmasına dair karar,

5. Hapis cezasının infazının tamamlandığı hususu,

b) Hapis cezasının ertelenmesi halinde;

1. Denetim süresi,

2. Denetim süresinin yükümlülüklere uygun veya iyi halli olarak geçirilmesi dolayısıyla cezanın infaz edilmiş sayıldığı hususu,

3. Ertelenen hapis cezasının infaz kurumunda çektirilmesine ilişkin karar,

c) Adlî para cezası ile ilgili olarak;

1. Adlî para cezasına ilişkin mahkûmiyet hükmü,

2. Adlî para cezasının ödenmek suretiyle infaz edildiği hususu,

3. Adlî para cezasının tazyik hapsi suretiyle kısmen veya tamamen infaz edildiği hususu,

4. Adlî para cezasının tazyik hapsinden sonra kalan kısmının ödenmek suretiyle infaz edildiği hususu,

d) Kısa süreli hapis cezasına seçenek yaptırıma mahkûmiyet halinde;

1. Kısa süreli hapis cezasına seçenek yaptırım olarak, adlî para cezasına mahkûmiyet veya güvenlik tedbiri uygulanması hükmü,

(Değişik alt bend: 26/02/2008 – 5739 S.K./7. md.) 2. Kısa süreli hapis cezasına seçenek yaptırım olarak hükmedilen güvenlik tedbirinin gereklerinin yerine getirilmemesi dolayısıyla hapis cezasının infazına ilişkin karar,

3. Kısa süreli hapis cezasına seçenek yaptırım olarak hükmedilen güvenlik tedbirinin değiştirilmesine ilişkin karar,

e) Belli hakları kullanmaktan yoksun bırakılma ile ilgili olarak;

1. Kasten işlenen bir suç nedeniyle hapis cezasına mahkûmiyetin kanunî sonucu olarak yoksun kalınan haklara cezanın ertelenmesi dolayısıyla getirilen istisnaya ilişkin karar,

2. Mahkûmiyet hükmüyle bağlantılı olarak verilen, belli bir hak ve yetkinin kullanılmasının veya belli bir meslek veya sanatın icrasının yasaklanmasına ya da sürücü belgesinin geri alınmasına ilişkin karar,

f) Türk vatandaşı hakkında yabancı mahkemeden verilmiş ve kesinleşmiş olan mahkûmiyet kararının Türk hukuku bakımından doğurduğu hak yoksunluklarına ilişkin olarak Cumhuriyet savcısının istemi üzerine mahkemece verilen karar,

g) Ceza mahkûmiyetini bütün sonuçlarıyla ortadan kaldıran şikayetten vazgeçme veya etkin pişmanlık dolayısıyla verilen karar,

h) Ceza zamanaşımının dolduğunun tespitine ilişkin karar,

i) Genel veya özel affa ilişkin kanun; özel affa ilişkin Cumhurbaşkanlığı kararı,

j) Askerî Ceza Kanununa göre verilmiş mahkûmiyet kararlarındaki ferî cezalar,

Adlî sicile kaydedilir.

(2) Kanun yararına bozma veya yargılamanın yenilenmesi sonucunda verilen mahkûmiyet hükmü ya da eski hükümde değişiklik yapan tüm hüküm ve kararlar açısından da birinci fıkra hükümleri uygulanır.

(3) Kanun gereği olarak gerçek kimliği saklı tutulan kişilerin adlî sicil ve arşiv kayıtlarına ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle düzenlenir.

ADLÎ SİCİLE KAYDEDİLMEYECEK BİLGİLER

Madde 5 – (1) Türk mahkemeleri tarafından verilmiş olsa bile;

a) Disiplin suçlarına ve sırf askerî suçlara ilişkin mahkûmiyet hükümleri,

b) Disiplin veya tazyik hapsine ilişkin kararlar,

c) İdarî para cezasına ilişkin kararlar,

Adlî sicile kaydedilmez.

DİĞER BİLGİLERİN KAYDI

Madde 6 – (1) Kamu davasının açılmasının ertelenmesine ve hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına ilişkin kararlar, ancak bir soruşturma veya kovuşturmayla bağlantılı olarak mahkeme, hâkim, askerî hâkim, Cumhuriyet Başsavcılığı veya askerî savcılık tarafından istenmesi halinde verilmek üzere kaydedilir.

(2) (Ek fıkra: 02/07/2012-6352 S.K./103.md.) Karşılıksız yararlanma suçunda etkin pişmanlıktan yararlanması dolayısıyla şüpheli, sanık veya hükümlü hakkında verilen kararlar adlî sicilde bunlara mahsus bir sisteme kaydedilir. Onbeş yıl süreyle muhafaza edilen bu kayıtlar, ancak bir soruşturma veya kovuşturmayla bağlantılı olarak Cumhuriyet savcısı veya mahkeme tarafından istenmesi halinde verilebilir.

CEZA VERİLMESİNE YER OLMADIĞI KARARI MEMURİYETE ENGEL Mİ?

Öncelikle geçmiş olsun, yukarıda paylaştığım kanun metninden de anlaşılacağı üzere ceza verilmesine yer olmadığına dair kararlar adli sicile kaydedilmez. Yani sabıkanızda herhangi bir şekilde görünmeyecek ve dolayısıyla da memurluğunuza engel olmayacaktır diye düşünüyorum.

CEZA VERİLMESİNE YER OLMADIĞI KARARINDA AVUKATLIK ÜCRETİNE HÜKMEDİLİR Mİ?

AVUKATLIK ASGARİ ÜCRET TARİFESİ

Ceza davalarında ücret

MADDE 14 – (1) Kamu davasına katılma üzerine, mahkumiyete karar verilmiş ise vekili bulunan katılan lehine Tarifenin ikinci kısım ikinci bölümünde belirlenen avukatlık ücreti sanığa yükletilir.

(2) Ceza hükmü taşıyan özel yasa, tüzük ve kararnamelere göre yalnız para cezasına hükmolunan davalarda tarifeye göre belirlenecek avukatlık ücreti hükmolunan para cezası tutarını geçemez.

(3) CMK 141 ve devamı maddelerine göre tazminat için Ağır Ceza Mahkemelerine yapılan başvurularda, Tarifenin üçüncü kısmı gereğince avukatlık ücretine hükmedilir. Şu kadar ki, hükmedilecek bu ücret ikinci kısmın ikinci bölümünün onuncu sıra numarasındaki ücretten az olamaz.

(4) Çocuk mahkemelerinde görülen davalarda, asliye ceza; çocuk ağır ceza mahkemelerinde görülen davalarda da ağır ceza mahkemeleri için Tarifenin ikinci kısmının ikinci bölümünde öngörülen maktu ücretlere ilişkin hükümler uygulanır.

(5) Beraat eden ve kendisini vekil ile temsil ettiren sanık yararına hazine aleyhine maktu avukatlık ücretine hükmedilir.

(6) Ceza mahkemelerinde görülen tekzip, internet yayın içeriğinden çıkarma, idari para cezalarına itiraz gibi başvuruların kabulü veya ilk derece mahkemesinin kararına yapılan itiraz üzerine, ilk derece mahkemesi kararının kaldırılması halinde işin duruşmasız veya duruşmalı oluşuna göre İkinci Kısım Birinci Bölüm 1. sıradaki iş için öngörüldüğü şekilde avukatlık ücretine hükmedilir. Ancak başvuruya konu idari para cezasının miktarı Tarifenin İkinci Kısım Birinci Bölüm 1. sıradaki iş için öngörülen maktu ücretin altında ise idari para cezası kadar avukatlık ücretine hükmedilir.