Birliğin Korunması İle İlgili Tedbirlerde Değişiklik Tedbirlerin Kaldırılması

Durumun Değişmesi

Koşullar değiştiğinde hâkim, eşlerden birinin istemi üzerine kararında gerekli değişikliği yapar veya sebebi sona ermişse alınan önlemi kaldırır (TMK. Md. 200).

Bu madde önceki yasanın 164. maddesini karşılamaktadır. Madde de deği­şiklik yapılmamış ifade şekli değiştirilmiştir.

Madde düzenlenmesinden de anlaşılacağı üzere evlilik birliğinin devamı sırasında Aile Mahkemesi hâkiminin alacağı tedbirler, bu bağlamda tasarruf yetkilerinin kısıtlanması geçici nitelikte tedbirlerdir. Aile Mahkemesi Hâkimi değişen durumlara göre eşlerden birinin talebi halinde alman tedbirler üzerinde değişen durumlara göre gereken değişiklikleri yapabileceği gibi, tedbirlerin sebebi ortadan kalkmış ise, alınan tedbirleri, önlemleri kaldırabilecektir.

Örneğin: Eş birliğin devamı sırasında eşya veya tazminat alacağını tahsil etmiş, önlemlerde bununla ilgili olarak alınmış, bu bapta borçlu eşe ait taşınmaz mallar üzerinde, taşınmazların üçüncü şahıslara devrinin yasaklanması yoluna gidilmiş ise, borçlu veya alacaklı eş, borcun ödendiği veya alacağın tahsil edil­diği bu nedenle önlemlerin kaldırılması için hâkime başvurabilecekleri gibi, ala­cak veya tazminatın bir kısmı ödenmiş ise bu kısımla ilgili önlemlerin kaldırılma­sını da hâkimden isteyebilecek, hâkimde tedbirin amacı tamamen ortadan kalk­mış ise tedbir veya önlemi tamamen, kısmen ortadan kalkmış ise kalkan kısım için alınan önlemleri kaldıracaktır.

Yine alman tedbir, borçlulara ait önlemlerle ilgili ise, borçlu eş, borcunu ödemiş veya alacaklı eş alacağını aldığını veya bir kısmını aldığını beyanla Aile Mahkemesi hâkiminden borçluya alacaklıya ödeme yasağının kısmen veya tama­men kaldırılmasını isteyebilecek, Aile Mahkemesi hâkimide borçlu üçüncü şahsa ödemeyi tamamen veya kısmen üçüncü şahsa yapma yükümlülüğünün kalktığını bildirerek, tedbiri kaldıracak veya değiştirecektir.

Kısaca, Aile Mahkemesi Hâkimi tarafından evlilik birliğinin aile birliğinin korunması ile ilgili tedbirler her zaman değişiklik gösteren ve çoğu kez geçici tedbirlerdir. Koşullar değiştiğinde veya alınan tedbirleri meydana getiren sebep­ler ortadan kalktığında Aile Mahkemesi hâkimi eşlerden birinin talebi üzerine alınan tedbirleri değiştirecek veya kaldırabilecektir. Tedbirlerin değiştirilmesi ve kaldırılması, tedbirlerin niteliklerine ve her olayın özelliklerine göre değişiklikler gösterecek, çeşitlilikler arzedecektir. Hâkim de bu nedenle her olaya özgü delil­leri toplayacak alman önlemlerle ilgili taraf durumlarında değişiklik olup olmadı­ğını, önlemlerin alınmasını gerektiren nedenlerin ortadan kalkıp kalkmadığını ayrı ayrı belirleyecek sonucuna göre karar verecektir.

Örneğin: Eşlerin ergin olmayan çocukları ergin olmuş, (onsekiz yaşını dol­durmuş, evlenerek veya mahkemece ergin kılınmış ise) bu gibi çocuklar için belirlenen önlem nafakaları sona erecek, yine nafaka borçlusu veya alacaklısının ölümü de nafakanın sona ermesini gerektiren bir neden olacaktır. Tabii nafaka borcu mirasçılara intikal etmeyeceğinden bu sonuç doğarsa da, nafaka borçlusu­nun mirasçılarının, borçlunun ölümünden önce kesinleşen ve biriken nafaka borçlarından sorumlulukları devam edecek, ancak ölüm tarihinden sonra işleyen nafakalardan sorumlulukları söz konusu olmayacaktır.