Basın mensuplarının yıllık izinlerine ilişkin Yargıtay kararları
Basın çalışanlarıyla ilgili 5953 sayılı Yasanın 21 ve 29.maddelerinde gazetecinin yıllık ücretli izin hakkı düzenlenmiş ve anılan maddelerde izin alacağının son ücretten hesaplanacağına dair bir kurala yer verilmemiştir.
5953 sayılı Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştırılanlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanunun 6-21 ve 29 maddeleri gereğince basın işçisine kullanmadığı yıllık izin ücretinin fesih sırasında peşin olarak 2 katı olarak ödenmesi gerekir.
Basın İş Kanununu 29. Maddesinde yıllık izni vermeyen veya izni vermiş olup da izin müddetine ait ücreti ödemeyen işverene, yıllık izin vermediği veya izin süresine ait ücretleri ödemediği kimsenin izin müddetine tekabül eden ücretler yekununun üç katı kadar İdarî para cezası verileceği; ayrıca gazeteciye ödenmesi gereken ücret toplamının, iki kat olarak ödeneceği düzenlenmiştir.
“…Davacı gazeteci yıllık izinlerinin eksik kullandırıldığından söz ederek izin ücreti isteğinde bulunmuş, mahkemece talep doğrultusunda karar verilmiştir.
Davacının meslek kıdemi 10 yıldan fazla olup her yıl için 6 hafta izin hakkı bulunmaktadır. Davalıya ait işyerinde çalıştığı süre içinde hak kazandığı izin süresi 126 gün olup imzalı izin belgelerine göre kullanılan izin süresi 76 gündür. Bakiye 50 gün için 5953 sayılı Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştırılanlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanunun 29. maddesine göre izin ücreti iki kat olarak ödenmelidir. Ancak anılan yasada izin ücretinin son ücrete göre hesaplanacağı öngörülmediğinden ait olduğu dönem ücretine göre hesaplama yapılmalıdır.
Mahkemece hükme esas alman bilirkişi raporunda dönem ücreti yerine son ücretten hesaplamaya gidilmiş, davalı tarafın bu yöndeki itirazları mahkemece değerlendirilmemiştir. Gerekirse bilirkişiden ek rapor alınmalı ve izin ücreti ait olduğu dönem ücretinden hesaplanarak sonuca gidilmelidir.
Öte yandan, davalı işverence iş sözleşmesinin feshinde izin ücreti olarak bir ödeme yapılmış, mahkemece 5953 sayılı Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştırılanlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanunun 29. maddesine göre iki kat olarak hesaplanan izin ücretinden bu miktar düşülerek bakiyesi yönünde hüküm kurulmuştur.
Gazetecinin yıllık izinlerinin tam olarak kullandırılmaması halinde işine son verilmesi durumunda izin süresine ait ücretlerin peşin olarak ödeneceği, 5953 sayılı Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştırılanlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanunun 6. maddesinin 6. fıkrasında hükme bağlanmıştır. O halde işverence yapılan ödeme kullanılmayan izin sürelerine ait ücretin ödenmesi şeklinde olup, işverence yapılan ödemenin kapsadığı izin süresi belirlenmeli ve işçinin kullanmadığı 50 günlük izin süresinden düşülmelidir. Daha sonra kalan izin süreleri ait olduğu dönem ücretinden hesaplanarak iki katı için hüküm kurulmalıdır. Mahkemece, eksik incelemeyle karar verilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.”(9.HD. 2008/11127 E. 2009/3374 K. 24/02/2009)
“…Davacı gazeteci kullanmadığı izin süresine ait ücret isteğinde bulunmuş, bilirkişi raporunda bu yönde hesaplama yapılmıştır. Davacı vekili ıslah dilekçesinde Basın İş Kanununda işverence süresinde kullandırılmayan izin ücretlerinin iki katı olarak ödenmesi gerekliğini ileri sürerek dava konusunu arttırmak suretiyle talepte bulunmuştur. Mahkemece bilirkişi raporu doğrultusunda karar verilmiştir.
Basın çalışanlarıyla ilgili 5953 sayılı yasanın 29. maddesinde, “Gazeteciye bu Kanunun 21 inci maddesinde yazılı yıllık izni vermeyen veya izni vermiş olup da izin müddetine ait ücreti ödemeyen işveren, yıllık izin vermediği veya izin süresine ait ücretleri ödemediği kimsenin izin müddetine tekabül eden ücretler yekûnunun iki katını ilgili gazeteciye ödemeye ve ayrıca bu miktarda adli para cezasına mahkûm edilir” şeklinde kurala yer verilmiştir.
Böyle olunca davacının talebi doğrultusunda izin ücretinin iki katı olarak hüküm altına alınması gerekirken aksine yazılı şekilde karar verilmesi hatalı olmuştur.”(9.HD. 2006/27267 E. 2006/32747 K. 12.12.2006)
“Davacının kullanılmayan izinleri karşılığı alacağının izin kullandırılması gereken dönem sonu ücreti üzerinden hesaplanması gerekirken iş sözleşmesinin sona erdiği dönemdeki son ücretten yapılan hesaplamaya itibarla yazılı şekilde karar verilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.”(9.HD. 2009/5367 E. 2011/5035 K. 25.02.2011)
“…5953 sayılı Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştırılanlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanunun 6-21 ve 29 maddeleri gereğince basın işçisine kullanmadığı yıllık izin ücretinin fesih sırasında peşin olarak 2 katı olarak ödenmesi gerekir. Bu durumda davacıya fesih sırasında ödenen izin ücretinin de 2 katı olarak ödenmesi gerekliğinden davacının fesih sırasında ödenen yıllık izin alacağının 2 katı hesaplanıp ödenen miktar tenzil edilerek karar verilmesi gerektiği halde yazılı şekilde hüküm kurulması isabetsizdir.”(9.HD. 2012/4921 E. 2014/14961 K. 08.05.2014)
“…Basın İş Kanununu 29. Maddesinde yıllık izni vermeyen veya izni vermiş olup da izin müddetine ait ücreti ödemeyen işverene, yıllık izin vermediği veya izin süresine ait ücretleri ödemediği kimsenin izin müddetine tekabül eden ücretler yekununun üç katı kadar İdarî para cezası verileceği; ayrıca gazeteciye ödenmesi gereken ücret toplamının, iki kat olarak ödeneceği düzenlenmiştir. Bu durumda davacıya yıllık izin ücreti alacağının 2 katı olarak ödenmesi gerekirken yazılı şekilde hüküm kurulması isabetsizdir.”(9.HD. 2012/983 E. 2014/6315 K. 27.02.2014)
“…Somut olayda, davacının basın işçisi olarak davalı yanında çalıştığı, iş sözleşmesi sona erdirilirken bir miktar kıdem , ihbar tazminatı ve yıllık izin ücreti ödemesi yapıldığı tartışmasızdır. Mahkemece davacının kullanmadığı 24 gün yıliık izin ücreti alacağı olduğu, bunun da fesih sırasında ödenmesi nedeniyle 5953 sayılı Kanun gereği 2 katı ödeme yapılamayacağı kabul edilerek hüküm kurulmuştur. Ancak anılan kanunun 29. maddesinde “ gazeteciye bu Kanunun 21 inci maddesinde yazılı yıllık izni vermeyen veya izni vermiş olup da izin müddetine ait ücreti ödemeyen işverene, yıllık izin vermediği veya izin süresine ait ücretleri ödemediği kimsenin izin müddetine tekabül eden ücretler yekununun üç katı kadar İdarî para cezası verilir; ayrıca gazeteciye ödenmesi gereken ücret toplamı, iki kat olarak ödenir.” düzenlemesi bulunmaktadır. Bu durumda davacının kullandırılmamış izni olduğundan davacının izin alacağının 2 katı hesaplanıp fesih sırasında ödenen miktar mahsup edilerek karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde talebin reddi isabetsizdir.”(9.HD. 2011/51851 E. 2014/3515 K. 06.02.2014)
“…Yıllık izin ücreti alacağı 5953 sayılı Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştırılanlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanunun 6-21 vc 29. Maddelerinde düzenlenmiştir. 6. maddede işine son verilmesi halinde gazetecinin kullanmadığı yıllık izinlerinin ücretinin kendisine peşin olarak verileceği ; 21. maddede mesleki kıdemi en az bir yıl olan gazeteciye yılda dört hafta, hizmeti on yıldan yukarı olan bir gazeteciye altı hafta ücretli izin verileceği; 29.maddede ise gazeteciye fesihten sonra ödenmesi gereken yıllık izin ücreti toplamının iki kal olarak ödeneceği düzenlenmiştir. 5953 sayılı yasada yıllık izin ücretinin fesih sırasındaki son ücret üzerinden hesaplanacağına dair bir düzenleme bulunmamaktadır. Dolayısıyla davacının hak ettiği yıllık izin dönemlerinde kullanmadığı izin süreleri o döneme ait ücretleri dikkate alınarak hesaplanmalıdır. Mahkemece yazılı şekilde hesaplama yapılmayıp, son ücrete göre hesaplama yapılan bilirkişi raporu doğrultusunda karar verilmesi isabetsizdir.”( 9.HD. 2012/11971 E. 2014/16430 K. 22.05.2014)