Avukatların Disiplin Suç ve Cezaları

Avukatlık Yasası Madde 134: Avukatlık onuruna, düzen ve gelenekleri ile meslek kurallarına uymayan eylem ve davranışlarda bulunanlarla, mesleki çalışmada görevlerini yapmayan veya görevinin gerektirdiği dürüstlüğe uygun şekilde davranmayanlar hakkında bu kanunda yazılı disiplin cezaları uygulanır.

Burada önemli nokta, şikayetten vazgeçme ya da ceza yargılamasında beraat etmenin disiplin cezası yönünden bir değer taşımamasıdır. Eylem veya davranışları ile Avukatlık yasası veya meslek kurallarına aykırı davranan avukat bu madde kapsamında disiplin cezası ile karşı karşıya kalacaktır.

Disiplin cezaları Av.Y. 135. maddesinde uyarma, kınama, para cezası, işten çıkarma ve meslekten çıkarma olarak belirtilmiştir.

UYARMA CEZASI: Bu ceza, avukatın mesleğini yaparken daha dikkatli davranması konusunda kendisine yapılmış bir ihtardır. Sicilinde son 5 yılda bir ceza bulunmayan avukata daha ağır bir ceza gerektirmeyecek bir suç ise ilk ceza olarak uygulanır. En hafif cezadır.

KINAMA CEZASI: Bu ceza, avukata kusurlu davrandığının bildirilmesidir. Ayrıca son 5 yılda kesinleşmiş uyarma cezası olan avukata bir üst ceza olarak uygulanır.

Avukatlık Yasasının 6. kısmında yer alan avukatın hak ve ödevleri başlıklı kısımda belirtilen eylem ve davranışlara aykırılık halinde uyarma cezası yerine doğrudan kınama cezası verileceği de unutulmamalıdır.

Dolayısıyla, avukat üzerine aldığı işi özen, doğruluk ve onur içinde yapmaması doğrudan kınama cezasını gerektirir.

Avukatlık Yasası’nın 34. maddesi ile TBB meslek kurallarının 2.-3. ve 4. maddesi mesleğin saygınlığını korumayı amaçlayan maddelerdir.

PARA CEZASI: Avukatlık yasasının 158. maddesinde öngörülen avukatlık onurunu, düzen ve gelenekleri ile meslek kurallarını ve itibarını korumak, mesleğin amaç ve gereklerine ve adalete uygun olarak yerine getirilmesini sağlamaya aykırı davranışta bulunan avukata eylem ve davranışının ağırlığını, ortaya çıkan zararın giderilmemiş olması da göz önüne alınarak disiplin kurulunca direk olarak verilebilir. Bunun dışında son 5 yılda kesinleşmiş kınama cezası olan avukata bir üst ceza olarak uygulanır. Bu para cezası yasanın öngördüğü usuller çerçevesinde verilir.

İŞTEN ÇIKARMA: Avukatın üç aydan az, üç yıldan çok olmamak üzere mesleki faaliyetinin yasaklanması anlamındadır. Son 5 yıl içinde para cezası almış olan bir avukat disiplin cezasını gerektiren bir davranışı tekrarlarsa, bu durumda işten geçici olarak çıkarma cezası uygulanır. Yine son 5 yıl içinde kınama cezası almış olan avukat, eylem ve davranışının ağırlığına göre para cezası verilmesi yerine işten çıkarma cezası da verilebilir.

Bunun yanında Avukatlık Yasasının 45/2-3 maddesinde yer alan hakimliğe ve avukatlığa engel suçlardan biri ile hükümlü olanlar veya avukatlıktan yasaklananlarla her ne şekilde olursa olsun işbirliği eden veya ofisinde çalıştıran avukatlara doğrudan en az işten çıkarma cezası verilir.

MESLEKTEN ÇIKARMA: Avukatlık ruhsatnamesinin geri alınarak avukatın adının baro levhasından silinmesidir. Avukatlık ortaklığı içinde baro avukatlık ortaklığı sicilinden silinmesidir.

Avukatlık Yasasının 136/1 maddesi gereğince, Aynı yasanın 5/a maddesinde belirtilen “taksirli suçlar hariç, kesinleşmiş bir kararla 2 yıldan fazla hapis veya 1 yıldan fazla ağır hapis cezasıyla veya basit ve nitelikli zimmet, irtikap, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, inancı kötüye kullanmak ve dolanlı iflas gibi yüz kızartıcı suçlarla istimal ve istihlak kaçakçılığı hariç kaçakçılık, ihaleye fesat karıştırmak suçlarından biri ile hüküm giymiş olmak” meslekten çıkarma cezasını gerektirir. Ayrıca bu sayılanlardan yüz kızartıcı suçlardan hüküm giyenler, cezası ertelenmiş yada paraya çevrilmiş veya affa uğramış bile olsa bu ceza ile karşı karşıya kalacaklardır.

Yeni TCK’da hapis ve ağır hapis farkı kaldırıldığı için bu ceza taksirli suçlar hariç 2 yıldan fazla ceza alan avukatlar için uygulanacaktır. Yine isim olarak belirtilen suçlarda önemli olan suçun nitelendirilmesidir. Bu bağlamda süre önemli değildir.

Önemli bir noktada, disiplin kurullarında önce uyarma cezası, sonrada kınama, para cezası, işten geçici çıkarma ve meslekten men cezası sıra ile verilmekle birlikte, disiplin kurullarının yetkisi geniştir. Disiplin kurullarının avukatın davranışının biçimi ve ağırlığına göre sıralama yapmadan ceza verebileceğidir. Bu durum Disiplin cezalarının caydırıcılığı ilkesi gereği böyledir.

Avukatlık Yasasının 64. maddesi gereğince şikayetli avukat, baro yönetim kuruluna savunma vermek zorundadır. Savunma verilmediğinde Baro tarafından idari para cezası verilebilir. İdari para cezası disiplin cezası değildir.

Avukatlık Yasasının 138. maddesi de, baroya yazılmadan önceki eylem ve davranışlar ile meslekten çıkarma cezasını gerektiren bir eylem değilse, disiplin kovuşturmasına neden olmayacağını belirtmektedir. Tabi ki staj dönemi bu hükmün dışındadır. Yine avukat, avukatlıktan ayrılsa bile avukatlık sırasındaki eylem ve davranışlardan disiplin yönünden de sorumludur.

İŞTEN YASAKLAMA: Avukatlık yasasının 153. maddesi, işten yasaklamayı düzenlemektedir. Bu maddeye göre; Hakkında meslekten çıkarma cezasını gerektirecek mahiyette bir işten dolayı kovuşturma yapılmakta olan avukat disiplin kurulu kararıyla, tedbir mahiyetinde işten yasaklanabilir. Bu kararın verilmesi için ilgilinin dinlenmiş veya dinlenmek üzere çağrılmış olması gerekmektedir.

Disiplin kurulları kendi başlarına yani resen harekete geçemezler. Baro yönetim kurulunun talebi ile hareket ederler ve baro yönetim kurulunun istemi ile sınırlı olarak dosyayı incelerler.

İTİRAZ: Disiplin Kurulu kararlarına karşı TBB Disiplin Kuruluna 30 gün içinde itiraz edilebilir.

ZAMANAŞIMI: Avukatlık Yasasının 159. maddesine göre disiplin cezasını gerektiren eylemden itibaren 3 yıl geçmiş ise disiplin kovuşturması yapılamaz. Yönetim kurulunca işe el konulmuş ise bu süre işlemez. Yine disiplin cezasını gerektiren eylemden itibaren 4,5 yıl geçmiş ise disiplin cezası verilemez. Eğer eylem aynı zamanda bir suç teşkil ediyor ve yasada bu suç için daha uzun bir zamanaşımı süresi varsa bu süre dikkate alınır.

Disiplin cezaları kesinleşince uygulama alanı bulur. Ceza alan avukat cezadan itibaren 5 yıl geçince Disiplin Kuruluna başvurarak disiplin cezasının sicilden silinmesini isteyebilir.